artykuly-Podstawowe wskazania dotyczące wdrażania języka kaszubskiego do systemów informatycznych
Losowe zdjęcie
Lębork
Pomerania
Wygląd strony

(2 skórki)
Podstawowe wskazania dotyczące wdrażania języka kaszubskiego do systemów informatycznych
Author: Stanisław Geppert (sgeppert at nigdzie dot eu)
Published: 23.01.2007
Rating 2.00
Votes: 3
Read: 70149 times
Article Size: 7.72 KB

Printer Friendly Page Tell a Friend

Niniejszy tekst jest projektem, przyjętym przez Radę Języka Kaszubskiego w dn. 19.01.2007 r. jako materiał do publicznej dyskusji.

  1. Cel uchwalenia dokumentu: przedstawienie spójnego rozwiązania pozwalającego na łatwe wprowadzenie kaszubskiej pisowni w powszechnie dziś wykorzystywanych systemach komputerowych. Dostarczenie wytycznych i narzędzi podmiotom wprowadzającym język kaszubski do szkół, urzędów i innych instytucji. Uniknięcie zniechęcenia do pisania po kaszubsku z powodu istnienia w różnych ośrodkach różnych, niezgodnych z sobą rozwiązań, w szczególności niedopuszczenie do powstania takich niezgodności w nauczaniu w szkołach.
  2. Charakter dokumentu: Wskazania są zaleceniem ukierunkowującym techniczną stronę wprowadzania kaszubskiego języka do instytucji publicznych i innych. Nie przekreślają rozwiązań wypracowanych dotąd przez poszczególne osoby czy środowiska, ale określają standard, którego przestrzeganie zapewni łatwą wymienność kaszubskich tekstów i sposobów ich opracowywania, pomiędzy różnymi ośrodkami.
  3. Tryb prac nad dokumentem: Rada kieruje niniejszą propozycję do publicznej dyskusji. Czas trwania dyskusji: do 31 marca 2007 r.  Głosy zainteresowanych osób i środowisk zostaną opracowane przez Komisję Medialno-Administracyjną i na następnym posiedzeniu Rada przyjmie ostateczną wersję Wskazań. Zaleca się zamieszczanie głosów w dyskusji w formie komentarzy do niniejszego tekstu. Można też nadysłać wypowiedzi na adres stanislaw.geppert(at)zk-p.pl.
  4. Dalszy rozwój dokumentu: w miarę pojawiania się kolejnych obszarów wymagających standaryzacji, Rada będzie wskazywać preferowane rozwiązania w formie kolejnych wersji tego dokumentu bądź w dokumentach pochodnych.

  

Podstawowe wskazania dotyczące wdrażania języka kaszubskiego do systemów informatycznych

  1. Oznaczenie języka kaszubskiego
    Do skrótowego oznaczenia języka kaszubskiego należy stosować oznaczenie „CSB”, zgodnie z normą ISO-639-2.
      
  2. Kaszubskie znaki narodowe i ich kodowanie
    W kaszubskiej pisowni wykorzystuje się, łącznie ze znakami z polskiej pisowni, 30 znaków narodowych (15 par wielki / mały znak): ã, ą, ę, é, ë, ć, ł, ń, ò, ó, ô, ś, ù, ź, ż. Do ich kodowania stosuje się strony kodowe Unicode. Tabela 1 przedstawia kody poszczególnych znaków: Unicode w notacji dziesiętnej i szesnastkowej oraz, dodatkowo, alternatywne kody języka HTML 4.
      
  3. Układ klawiatury kaszubskiej
    Zaleca się uzyskiwanie znaków narodowych z klawiatury, poprzez równoczesne naciśnięcia klawiszy „prawy Alt” i klawisza z odpowiednim znakiem. Tabela 1 przedstawia skróty klawiaturowe dla poszczególnych znaków. Rysunek 1 przedstawia graficzny schemat układu klawiatury.

    Uwagi:
    1. Powyższy układ jest zgodny ze stosowanym powszechnie w Polsce układem tzw. klawiatury programisty
    2. Klawisze pozwalające uzyskać znaki kaszubskie, są położone w bezpośrednim sąsiedztwie odpowiadających im klawiszy ze znakami łacińskimi, wykorzystywanych juz do uzyskiwania znaków polskich
    3. Znak „ù” jest uzyskiwany przy użyciu klawisza „J”, gdyż klawisz „U” jest wykorzystywany do uzyskiwania symbolu „€” (euro).

  
  
Tabela 1. Kodowanie kaszubskich i polskich znaków narodowych oraz ich skróty klawiaturowe
Znak Alt-kod
HTML 4
Unicode Kombinacja klawiszy
dziesiętnie szesnastkowo
Ą 260 0104 Alt-A
ą 261 0105 Alt-a
à Atilde 195 00C3 Alt-Q
ã atilde 227 00E3 Alt-q
Ć 262 0106 Alt-C
ć 263 0107 Alt-c
É Eacute 201 00C9 Alt-W
é eacute 233 00E9 Alt-w
Ë Euml 203 00CB Alt-R
ë euml 235 00EB Alt-r
Ę 280 0118 Alt-E
ę 281 0119 Alt-e
Ł 321 0141 Alt-L
ł 322 0142 Alt-l
Ń 323 0143 Alt-N
ń 324 0144 Alt-n
Ò Ograve 210 00D2 Alt-I
ò ograve 242 00F2 Alt-i
Ó Oacute 211 00D3 Alt-O
ó oacute 243 00F3 Alt-o
Ô Ocirc 212 00D4 Alt-P
ô ocirc 244 00F4 Alt-p
Ś 346 015A Alt-S
ś 347 015B Alt-s
Ù Ugrave 217 00D9 Alt-J
ù ugrave 249 00F9 Alt-j
Ź 377 0179 Alt-X
ź 378 017A Alt-x
Ż 379 017B Alt-Z
ż 380 017C Alt-z

 

Rysunek 1. Schemat układu klawiatury kaszubskiej
Schemat układu klawiatury kaszubskiej



Schemat układu klawiatury kaszubskiej
Hits: 3456 File Size: 3.7 KB
Schemat układu klawiatury kaszubskiej
Uploaded: 2004/4/9


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Komentarze wyrażają poglądy ich autorów. Administrator serwisu nie odpowiada za treści w nich zawarte.

Wysłane przez: Wątek
mkwidzinski
Wysłano:: 5.3.2007 21:13  Zaktualizowany: 7.3.2007 22:36
Dobrzińc Najich Kaszëb
Zarejestrowany: 27.6.2003
z: Kaszëbsczi zemi
Wiadomości: 467
 Układ dwujęzyczny klawiatury dla różnych systemów operacyjnych
Witam

Chciałbym się w tym poście skoncentrować na już wyżej zaznaczonym problemie różnego "standardowego" położenia znaku euro w różnych systemach operacyjnych w połączeniu z logiką klawiatury dwujęzycznej.

Wprowadzenie

Zaproponowana w "Zaleceniach..." klawiatura polsko-kaszubska oparta jest na przyzwyczajeniach użytkowika systemu operacyjnego Windows do polskiego układu klawiatury, w wyniku czego możemy korzystać z obu zestawów ogonków na raz. Wprowadzenie przez Microsoft znaku euro na miejscu litery "u", w polskiej klawiaturze programisty w Windowsie, doprowadziło w 2002 roku do drobnej korekty układu polsko-kaszubskiego, zastosowanego przez Staszka w edytorze TAG, czyli do przesunięcia kaszubskiej litery "ù" z "u" na "j" (rozwiązanie to zastosowano w KaszEd), co nadal trzyma się ściśle logiki opartej na przyzwyczajeniach użytkownika w Windowsie.

Inne systemy operacyjne (BSD, Linux, MacOS, Solaris).

Tu mamy mały problem, z którym musimy się uporać by zacząć zgłaszać (lub uzupełniać o programy pomocnicze) do tych systemów operacyjnych układ dwujęzyczny klawiatury - tu układ dla Windowsa nie przekłada się w 100% zgodnie z powyższą logiką przyzwyczajenia użytkowników danego układu operacyjnego do polskiego układu klawiatury programisty.
W systemach, które przetestowałem mamy dwa (a nawet trzy) różne rozwiązania dla lokalizacji znaku "euro" i w żadnym z nich nie znajduje się on na miejscu litery "u" (jak ma to miejsce w Windowsie):
a. W Linuksie, BSD i Solaris (te dwa ostatnie testowałem w wersji z KDE) euro można umieścić bez konfliku z polską klawiaturą programisty na miejscu cyfr 2 i 5
b. w MacOS jest to cyfra 3
Co za tym idzie, to poszanowanie przyzwyczajeń użytkowników tych systemów, które należałoby uwzględnić by zastosowane rozwiązanie było nadal logicznym oraz pojawiające się pytanie, czy nie lepiej dla nich wprowdzić rozwiązanie z edytora TAG, czyli wykorzystać wolną literę "u" na kaszusbkie "ù".
Owszem, możemy na siłę wprowadzić literę "ù" na miejscu litery "j" - będzie to jednak rozwiązanie naciągane i oparte wprawdzie na logicznym rozwiązaniu, jednak dla całkiem innego systemu operacyjnego.
Wydaje mi się, że dla klawiatury dwujęzycznej (w przykładach A i B) sensownym było pozostanie przy układzie z TAGa (ten jest logiczny i sensowny i da się go wytłumaczyć bez naciągania) plus uwzględnienie różnego położenia znaku euro - zależnie od sytemu operacyjnego (tu też zgodnie z przyzwyczajeniami użytkowników).

Dla nas (Michała i mnie - omawailiśmy to już parę razy) jest to nadal niejasne i w związku z tym nie czyniliśmy narazie żadnych kroków w kierunku dodania rozwiązania dwujęzycznego dla Linuksa. Gdybyśmy sami mieli wybierać, to byłoby to napewno wyżej wspomniane rozwiązanie z TAGa, ze względu na jego logikę.

Jeszcze kwestia nazewnictwa

Wydaje mi się, że warto układ dwujęzyczny nazwać polsko-kaszubskim.
Po pierwsze: nie ma się naprawdę czego wstydzić
Po drugie: wydaje mi się taka nazwa jednoznaczną - raczej nie wymaga większych wyjaśnień. Pisząc tylko "kaszubski" wprowadzamy pewne zamieszanie i brak czytelności.
Dlaczego polsko-kaszubski, a nie kaszubsko-polski?
Gdyż podstawą tego układu jest polski układ klawiatury, a nie odwrotnie.

Pozdrawiam serdecznie

Marek

Ps. Dziękuję za rozbudowanie na tych stronach informacji o różnych układach klawiatury dla piszących po kaszubsku.
Wyróżnienia
Medal Stolema 2005   Open Directory Cool Site   Skra Ormuzdowa 2002