artykuly-Archeologia Kaszubszczyzny - cz. 2
Losowe zdjęcie
Jesień na Kaszubach (1863)
Pomerania
Wygląd strony

(2 skórki)
Archeologia Kaszubszczyzny - cz. 2
Author: Tadeusz Grabarczyk (tgrabar at wp dot pl)
Published: 25.10.2009
Rating 4.38
Votes: 32
Read: 22162 times
Article Size: 4.86 KB

Printer Friendly Page Tell a Friend

Pierwsze grupy ludzkie

Gospodarka przyswajalna zbieracko-łowiecka

Nie jest sprawą prostą odpowiedź na pytanie, kiedy na obszarze Kaszub pojawiły się pierwsze grupy ludzkie. W zasadzie po ustaniu ostatniego zlodowacenia, które miało miejsce na przełomie IX i VIII tysiąclecia przed naszą erą pojawiają się na przedpolu cofającego się lodowca „ostatni Indianie Europy”, jak często dość metaforycznie określają ich archeolodzy. W zasadzie, bowiem nieobcy jest wielu archeologom pogląd, że najstarsze osadnictwo w tej części Pomorza może spoczywa pod zwałami gliny morenowej. Jest to rzecz jasna tylko niezwykle atrakcyjna hipoteza, która powstała jako pewna przekora. Bo niby dlaczego południe Polski, szczególnie obszar Jury Krakowsko-Wieluńskiej, mogło mieć najstarszych przedstawicieli gatunku człowieka neandertalskiego ok. 100 tysięcy lat temu a północ Polski tylko arktyczną pustynię. Cóż, na wątpliwe pocieszenie warto wspomnieć, że nie znaleziono w Polsce południowej pozostałości kostnych neandertalczyka. Choć naprawdę żadna to pociecha. Człowiek rozumny Homo sapiens pojawia się na ziemiach polskich gdzieś między 50 a 30 tysięcy lat temu i też jego egzystencja ogranicza się do południowych partii Polski.

Wracajmy po tej wycieczce na Kaszuby. Cofa się lodowiec w kierunku północnym tworząc przy okazji duży zbiornik wodny, który później stanie się Morzem Bałtyckim i dalej na obszar dzisiejszego Półwyspu Skandynawskiego. Następuje ocieplenie klimatyczne, które powoduje pojawienie się nowej roślinności. Są to przede wszystkim luźne lasy sosnowe i sosnowo-brzozowe, które zastąpiły las tundrowy łączony jeszcze z chłodnym klimatem. Dzieje się to w tzw. okresie preborealnym ok. 7600 – ok. 7000 p. n. e. Po nim następuje dalsze ocieplenie łączone z tzw. okresem borealnym ok. 7000 – ok. 6200 p. n. e. i atlantyckim ok. 6200 – ok. 3100 p.n.e. Pojawiają się ciepłolubne lasy liściaste przede wszystkim dębowe z udziałem buka, lipy, graba, wiązu i leszczyny. Z lasem przychodzą też zwierzęta łowne: jeleń, łoś, sarna, tur, żubr, dzik, niedźwiedź brunatny, zając, kuna, ryś, żbik, bóbr, wydra, lis rudy, wilk i borsuk. Z kości lub poroży upolowanych zwierząt wykonywano harpuny i ostrza kościane oraz haczyki rybackie. Wśród ryb na pierwszym miejscu należy wymienić szczupaka. U schyłku tej gospodarki większego znaczenia nabierają łowy na ptactwo wodne (kaczka krzyżówka, łabędź, czapla, perkoz). Następuje wówczas na obszarze Kaszub intensywny rozwój gleb bielicowych. Bałtyk staje się morzem i zatopiony zostaje pomost lądowy łączący Pomorze z wyspami duńskimi.

Gospodarka tych społeczeństw opierała się na wykorzystaniu środowiska lasów mieszanych z rzekami i jeziorami. W zależności od zróżnicowania regionalnego (bardziej bogate i urozmaicone runo leśne, dużo zbiorników wodnych), wykształcił się taki sposób zdobywania pożywienia, w którym dominowały: łowiectwo, rybołówstwo i zbieractwo. Potwierdzają to wymienione wcześniej narzędzia wykonane zarówno z kości, jak i krzemienia (niewielkie grociki strzał) służące do polowania oraz inne, które były niezbędne do obróbki skór czy wreszcie samej konsumpcji. Nazwy tych ostatnich nawet nie podaję, bo są one związane z fantazjami słowotwórczymi archeologów.

Mamy niewiele informacji o konstrukcji obiektów mieszkalnych. W obrębie niewielkich obozowisk znajdowały się zazwyczaj dwie lub trzy konstrukcje typu szałasowego. Niestety z obszaru Kaszubszczyzny nie dysponujemy pozostałościami takich obozowisk. Nie oznacza to, że nie było tutaj osadnictwa, które datuje się w przedziale ok. 7000 p.n.e. – ok. 4500 p.n.e. Znaleziono na interesującym nas obszarze dużo rozmaitych narzędzi z kości i krzemienia, które zalegały najczęściej na niewielkich pagórkach wydmowych. Odpowiadając na postawione wcześniej pytanie, kiedy pierwsi ludzie pojawili się na Kaszubach, należy ostrożnie przyjąć, że miało to miejsce między 7000 a 6000 p.n.e.

Regularne badania archeologiczne prowadzono na przeciwległych krańcach Kaszub. Z jednej strony w Ostrowie i Jastrzębiej Górze, gm. Władysławowo, z drugiej w Męcikale, Zbrzycy, Turowcu i Swornychgaciach, gm. Brusy. Obok prac wykopaliskowych natrafiono na różne narzędzia wiązane z tym okresem. Oto ich wykaz z obszaru kaszubskiego: Barnowo, gm. Kołczygłowy, Barniewice, gm. Żukowo, Czołpino, gm. Smołdzino, Gniewino, Krępkowice, gm. Cewice, Krokowa, Jezioro Mausz, Miłoszewo, gm. Linia, Niezabyszewo, gm. Bytów, Orle, gm. Wejherowo, Radusz, gm. Kołczygłowy, Smołdzino, Ugoszcz, gm. Studzienice i Widno, gm. Brusy. Uzupełnieniem niech będą przykłady narzędzi z kilku wymienionych miejscowości. Może sami spacerując po bezdrożach Kaszub natraficie na podobne?






Narzędzia krzemienne - Męcikał
Hits: 4983 File Size: 123.28 KB
No description for file.
Uploaded: 2004/4/9

Narzędzia krzemienne - Jastrzębia Góra
Hits: 5893 File Size: 108.11 KB
No description for file.
Uploaded: 2004/4/9

Narzędzia krzemienne - Gniewino, Orle gm. Wejherowo
Hits: 7438 File Size: 97.07 KB
Narzędzia krzemienne - Gniewino, Orle gm. Wejherowo
Uploaded: 2004/4/9


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Komentarze wyrażają poglądy ich autorów. Administrator serwisu nie odpowiada za treści w nich zawarte.

Wysłane przez: Wątek
CzDark
Wysłano:: 15.3.2012 19:44  Zaktualizowany: 15.3.2012 19:44
Nie mogę oderwać się od tej strony!
Zarejestrowany: 24.5.2004
z: Biebrznicczi Młin
Wiadomości: 1133
 Re: Krzem
Dziękuję za wyjaśnienie. Takie "chlebki" widziałem już wcześniej, tutaj akurat zastanowiła mnie ostra krawędź biegnąca po środku. Myslę, że teraz mi i innym osobom łatwiej będzie odróżniać rzeczywiste narzędzia od form naturalnych krzemienia.
Wyróżnienia
Medal Stolema 2005   Open Directory Cool Site   Skra Ormuzdowa 2002