artykuly-Trepczyk Jan / Trepczik Jón
Losowe zdj?cie
Kluki - lepienie z gliny
Pomerania
Wygl?d strony

(2 skórki)
Kaszëbskô Jednota | www.kaszebsko.com
Stowarzyszenie Osób Narodowo?ci Kaszubskiej

Trepczyk Jan / Trepczik Jón
Author: Stanis?aw Geppert (sgeppert at nigdzie dot eu)
Published: 07.01.2004
Rating 3.31
Votes: 32
Read: 9456 times
Article Size: 7.39 KB

Printer Friendly Page Tell a Friend

Jan Trepczyk, jeden z najwi?kszych poetów kaszubskich, urodzi? si? 22 pa?diernika 1907 r. na pustkach ko?o Stryszej Budy w powiecie kartuskim. Zmar? we wrze?niu 1989 r.

Nale?a? do grupy Zrzeszi?ców (autorów wydawanego od 1932 r. pisma „Zrzesz Kaszëbskô", do których nale?eli m.in. Aleksander Labuda, Stefan Bieszk, Jan Rompski, ks. Franciszek Grucza). W jego dorobku znajduj? si? utwory muzyczne, literackie oraz s?ownik polsko-kaszubski.

Pocz?tkowo jego utwory nie by?y cz?sto drukowane. Debiutowa? przed wojn?, w latach 30. Najbardziej znane jego wiersze pochodz? z tomików Mòja Stegna (1970) i Òdecknienié (1977).

Bardzo znane s? jego pie?ni. Wydano trzy ich zbiory: Rodnô Zemia (1974), Mòja chëcz (1978) i Lecë chòrankò (1980). Wiele pie?ni popularnych na Kaszubach, jest jego autorstwa, np. Hej mòrze mòrze... czy hymn Klubu Studenckiego Pomorania. W odró?nieniu od wi?kszo?ci poetów, pisa? wiele o morzu.

Teksty J. Trepczyka wykorzysta? w latach 2000 - 2001, zespó? Chëcz. Zespó?, wówczas pod przewodnictwem Micha?a Piepera, stworzy? now?, rockow? muzyk? do starych, mniej znanych pie?ni Mistrza Jana. Jego teksty z powodzeniem dotar?y do m?odych odbiorców.

Najwi?ksze uznanie nale?y si? Janowi Trepczykowi za tzw. „nowy" hymn kaszubski Zemia Rodnô. Utwór ten jest jakby manifestem odrodzonej kaszubszczyzny, Kaszubów ju? nie obawiaj?cych si? wynarodowienia przez Niemców, mog?cych w swym hymnie pisa? po prostu Zemia rodnô - pëszny kaszëbsczi kraju. Hymn jest wizytówk? narodu - Kaszubi nie musz? powo?ywa? si? na inne strony, miasta i miejsca - tak jak w sztucznie stworzonym przez Feliksa Nowowiejskiego w latach mi?dzywojennych, tzw. Hymnie Kaszubskim Tam gdzie Wis?a od Krakowa...* Hymn Zemia Rodnô mówi po prostu o kaszubskiej ziemi i jej umi?owaniu.

Zrzeszi?cy zwracali wielk? uwag? na j?zyk. J. Trepczyk nie raz pisa? w drukowanych w „Pomeranii" felietonach Domôcy nórcëk, o potrzebie starania si? o utrzymanie pi?kna naszej mowy. Ci, którzy zwracaj? uwag? na pi?kno i bogactwo j?zyka kaszubskiego, i dzi? korzystaj? z Trepczykowego S?ownika.

Rodzina zapami?ta?a Jana Trepczyka jako tego, który zawsze mia? w g?owie ta nasze Kaszuby, zawsze o nich mówi? i my?la?. Mówi?: nie doczeka? tych dni, które mamy dzisiaj, a tak walczy? o kaszubszczyzn?, ?eby si? ona rozwija?a. Wielk? dla nich zas?ug? Wuja Trepczyka by?o to, ?e u?ywa? prawdziwych kaszubskich nazw. Zawsze mówili?my truskawczi, a Wuj Trepczyk przyszed? kiedy? i mówi, ?e to s? pòtrôwnice - mówi jego siostrzenica Formela.

Okoliczni mieszka?cy te? s? dumni. Mówi?: z tych stron pochodzi a? trzech tak bardzo uczonych Kaszubów: Jan Trepczyk, Aleksander Labuda i Gerard Labuda. Drugi z nich urodzi? si? w Stryszej Budzie, a prof. Gerard Labuda - w pobli?u odleg?ej o 5 km Nowej Huty.

==============================================

Jón Trepczik, jeden z nôwikszëch pòétów kaszëbsczich, ùrodzy? sã 22. rujana 1907 na pùstkach kòl Strëszi Bùdë w kartësczim kréjzu. Ùmar? w séwnikù 1989.

Bé? nôle?nikã karna Zrzeszi?ców, òkóm A. Labùdë, S. Bieszka, J. Rompsczégò czë F. Gruczë. Òstôwi? pò se dokôzë mùzyczné, lëteracczé ë s?owôrz pòlskò-kaszëbsczi.

Na samim zacz?tkù nie bé? czãsto drëkòwóny. Debiutowô? jesz przed wòjn?, w latach 30-ëch. Jegò nôbar?i znóné wiérztë pòchôdaj? z tomików Mòja Stegna (1970) ë Òdecknienié (1977).

Baro znóné s? jegò piesni. Òsta?ë wëdóné trzë ks??czi z jegò piesniama: Rodnô Zemia (1974), Mòja chëcz (1978) ë Lecë chòrankò (1980). Wiele piesniów czãsto spiéwónëch na Kaszëbach òsta?o napisónëch przez niegò. Na przëmiôr pies? Hej mòrze mòrze..., abò himn Karna Sztudérów Pòmòranijô. Jinaczi jak wikszosc pòétów kaszëbwsczich, wiele pisô? ò mòrzu.

Jegò tekstë òsta?ë wëkòrzistóné ùsz?égò rokù przez kapelã Chëcz. Karno, jaczémù jesz przewòdzy? Michô? Piéper napisa?o now? mùzykã do stôrëch, mni znónëch piesniów Méstra Jana, ë zaspiéwa?o je na rockòwi ôrt. Bë?a to wiôlgô zwënéga jegò ùtwórstwa. Jegò tekstë, tak jak chcô?, trôfi?ë do m?odëch ë ùwidza?ë jima sã.

Nôwiksz? pòczëstnosc dostôwô jakò autór tak zwónégò „nowégò” himnu kaszëbsczégò Zemia Rodnô. Nen dokôz je to jakbë manifest nowi kaszëbiznë, Kaszëbów jaczi ni mùsz? bac sã wënarodowieniô przez Miemców ë mòg? we swòjim himnie napisac: Zemia rodnô - pëszny kaszëbsczi kraju. Himn kò?dgò nôrodu je jegò wizytny biliet - Kaszëbi ni mùsz? pòwò?ëwac sã w himnie na cëzé stronë, gardë ë cëzé môle ë pisac: Tam dze Wis?a òd Krakòwa... Temù w himnie je blós ò kaszëbsczi zemi ë ò ùmi?owanim ji.

Zrzeszi?cë mielë wiôlg? starã ò jãzëk, ò pëszn? kaszëbiznã. Sóm Trepczik pisô? nie rôz we felietónach Domôcy nórcëk drëkòwónëch òd 1969 rokù w Pomerani ò starze, jak? je nót miec ò snô?otã naju mòwë. Terô té? do jegò S?owôrza zazéraj? przede wszëtczim ti, jaczi té? maj? dejã piãknégò ë bògatëgò jãzëka kaszëbsczégò.

Dôlszô rodzëna Trepczika, jakô terô mieszkô w jegò dôwnym dodomie wdôrzi gò jakò tegò, co wiedno w g?owie miô? te nasze Kaszëbë, wiedno ò nich gôdô? i mëslô?. Mówi?: niedo?dô? tich dni - jaczé s? terô, a tak biôtkòwô? ò kaszëbiznã, ?ebë ta sã rozwija. Czéjbë terô ?i?, téjbë sã ceszi?. Wedle nich wiôlg? zas?ëg? Ùje Trepczika - jak na niegò gôdaj? - bë?o to ?e gôdô? jak niechterné rzeczë sã tak richtig pò kaszëbskù nazéwaj?. Wiedno më gôdelë truskawczi, a Ùja Trepczik przëszed? rôz i gôdô, ?e to s? pòtrôwnice - gôdô Fòrmela, jegò sostrzónka.

Mieszka?cë òkòlégò s? té? baro bùszni. Gôdaj?: z tich strón pòchôdô ja? trzech tak baro ùcza?ëch Kaszëbów: Jón Trepczik, Aleksander Labuda ë Gerard Labùda. Drëd?i z nych ùrodzy? sã we Strëszi Bùdze, a prof. Gerard Labùda - kòl Nowi Hëtë - kòl 5 czilométrów dali.

==============================================

* Pie?? „Tam gdzie Wis?a od Krakowa..." pochodzi z ?artobliwego poematu Hieronima Derdowskiego „O panu Czorli?sczim co do Pucka po sece jacho?". Tre?ci? Marsza Kaszubskiego, ?piewanego na melodi? Mazurka D?browskiego, jest wspólna walka Polaków i Kaszubów przeciw Niemcom. Na d?wi?k Marsza ?piewanego przez tytu?owego bohatera, stary i ?lepy ko?, który kiedy? s?u?y? w polskim wojsku, odzyskuje na chwil? dawne si?y.

W latach mi?dzywojennych Feliks Nowowiejski napisa? dla Marsza swoj? melodi?, da? tytu? „Hymn Kaszubski" i w tej formie pie?? przyj??a si? jako ?wiadectwo polsko-kaszubskiego oporu przeciw germanizacji. (S.G.)



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Komentarze wyra¿aj± pogl±dy ich autorów. Administrator serwisu nie odpowiada za tre¶ci w nich zawarte.
Wyró?nienia
Medal Stolema 2005   Open Directory Cool Site   Skra Ormuzdowa 2002