Cmentarzysko z kręgami kamiennymi w Węsiorach | ||
|
Z tej więc wyspy Skandii, jak gdyby z kuźni ludów lub raczej z kolebki szczepów, wyruszyli niegdyś ze swoim królem imieniem Berig. Pamięć o zdarzeniach zachowuje się dotad. Ziemi, której schodząc z okrętów dotknęli stopami, zaraz nadali miano. Miejsce to bowiem jeszcze dziś nazywa się Gothiskandia. Jordanes, „Gotica” 25 Cmentarzysko to jest położone na mocno pofałdowanej morenie w odległości ok. 1,5 km na południe od wsi, na północnym brzegu jeziora Długie. Obiekt znany jest od 1938 r., kiedy etnograf – amator G. Petsch opublikował artykuł omawiający legendy i podania ludowe z nim związane. W latach 1955-1963 przeprowadzono prace wykopaliskowe przez zespół Katedry Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego, kierowany przez J. Kmiecińskiego. Badania te doprowadziły do prawie całkowitego rozpoznania cmentarzyska. Rozkopano i następnie zrekonstruowano 20 kurhanów o konstrukcji kamienno-ziemnej, zbadano także 3 lub 4 kręgi kamienne i znaleziono ogółem 110 grobów. Kurhany i kręgi kamienne są elementami charakterystycznymi dla tego typu cmentarzysk, do jakich należała także nekropolia w Węsiorach. Oba rodzaje konstrukcji są usytuowane na dwóch różnych płaszczyznach zróżnicowanych wysokościowo. Kurhany – to kopce z usypanych głazów i mniejszych kamieni, pod którymi zalegają na różnych głębokościach pochówki ciałopalne lub szkieletowe. Groby ciałopalne znajdują się zazwyczaj na głębokości od 0,5 do 1,0 m, zaś szkieletowe na poziomie 1,5 – 2,0 m. Kręgi kamienne – to regularne koła wyznaczone przez sterczące pionowo duże głazy, tzw. stele. Na ogół są one pozbawione grobów, choć w kręgach na cmentarzysku w Węsiorach groby takie występują z wyjątkiem kręgu usytuowanego w górnej części rezerwatu. Kręgi stawiano w momencie zakładania cmentarza i są one najstarszymi konstrukcjami na tego typu stanowiskach archeologicznych. Można przypuszczać, że służyły jako miejsca spotkań starszyzny plemiennej, w których zapadały najważniejsze decyzje dotyczące grupy użytkującej cmentarz. Wokół kręgów powstawały kurhany, które pełniły funkcję współczesnych grobowców rodzinnych, bowiem pod nasypami kamiennymi występuje od 1 do 3 grobów. Groby oznaczone stelami to pochówki, nad którymi pozostawiono na powierzchni duży głaz. Należy przypuszczać, że pierwotnie wszystkie groby były w ten sposób oznakowane. W Węsiorach znaleziono 6 takich grobów. Groby płaskie nie były w czasie prowadzenai prac wykopaliskowych oznaczone na powierzchni i odkryto je wyłącznie metodami archeologicznymi. W Węsiorach znaleziono 91 takich pochówków. Obrządek pogrzebowy na cmentarzysku w Węsiorach jest związany z egzystencją na tym obszarze tzw. archeologicznej kultury wielbarskiej (nazwa pochodzi od cmentarzyska w Malborku – Wielbarku). Charakteryzuje się on występowaniem dwojakiego rodzaju pochówków. Groby szkieletowe, oznaczające się nie spalaniem zmarłego, na cmentarzysku w Węsiorach występowały wyłącznie w kręgach kamiennych i pod kurhanami. Groby ciałopalne, oznaczające kremację zmarłego, występują w 4 podstawowych wariantach: popielnicowe, w których spalone kości wsypywano do glinianego naczynia – popielnicy (urny), popielnicowe, które zostały obsypane resztkami stosu, na którym spalono zmarłego, jamowe z przemytymi kośćmi, dokładnie wybranymi po procesie kremacji i oczyszczonymi przed złożeniem do grobu oraz jamowe ze zsypanym stosem, w którym znajdują się kości zanieczyszczone stosem kremacyjnym. Wyposażenie grobów jest w dużej mierze uzależnione od rodzaju grobu. Najlepiej zachowuje się w grobach szkieletowych, ponieważ nie podlega kremacji i nie topi się w wysokiej temperaturze. Jednak spotyka się wyposażenie praktycznie w każdym rodzaju pochówku. Na plan pierwszy wysuwają się ozdoby, do których należą zapinki wykonane z brązu (stop miedzi i cyny) i srebra, bransolety, wisiorki, paciorki szklane i bursztynowe, szpile i klamerki esowate. Obok nich często występują przedmioty codziennego użytku jak części pasa, grzebienie kościane oraz nieliczne narzędzia jak igły, przęśliki gliniane służące do tkania materiałów i żelazne nożyce. Liczną kategorię zabytków stanowi ceramika czyli naczynia gliniane, do których należą popielnice i naczynia małych rozmiarów, w które wkładano żywność zmarłym. Chronologia cmentarzyska jest dobrze rozpoznana dzięki przedmiotom stanowiącym wyposażenie grobów. Dzięki nim wiemy, że cmentarz został założony ok. 70 – 80 r. n.e. oraz, że był on użytkowany do przełomu II i III wieku. Dzieje ludności użytkującej cmentarzysko są znane dzięki badaniom archeologicznym a także dzięki źródłom pisanym. Ich historia zaczyna się na Półwyspie Skandynawskim i na wyspach bałtyckich Gotlandii i Olandii. Na przełomie er w kilku nielicznych grupach pojawiają się u ujścia Wisły, po przepłynięciu Bałtyku. W źródłach pisanych zwani są Gotones czyli Goci. O nich wspomina grecki historyk z VI wieku Jordanes, kiedy pod wodzą króla Beriga zajmują obszar nazwany przez nich Gotiskandia. Odczytujemy to obecnie jako teren leżący u ujścia Wisły. W ciągu I wieku zajmują słabo zaludnione obszary Pojezierza Kaszubskiego zakładając tam cmentarzyska z kręgami kamiennymi, jak ma to miejsce m.in. w Węsiorach. Jest rzeczą oczywistą, że to nie tylko Goci użytkują owe nekropolie. Stanowią oni swego rodzaju elitę ówczesnego społeczeństwa, w którego skład wchodzą i inne plemiona wymieniane przez pisarzy starożytnych im współczesnych, przede wszystkim Pliniusza Starszego, Tacyta i Klaudiusza Ptolemeusza. Dzięki ich przekazom wiemy, że obok Gotów występowali także Rugiowie, Lemowiowie i czły szereg pomniejszych ludów. Wiadomości te potwierdzają badania archeologiczne, bowiem podobne konstrukcje kamienne w postaci kręgów występują w Skandynawii. Goci oraz podległe im plamiona zajmują rejon Kaszub do początku III wieku, kiedy pod wodzą króla Filimera wyruszają na wielką wędrówkę w kierunku południowo-wschodnim, aby przez Mazowsze, Podlasie i Lubelszczyznę dotrzeć na tereny dzisiejszej Ukrainy i dalej nad Morze Czarne do legendarnej krainy Oium. Pustoszeją cmentarzyska pomorskie a wśród nich Węsiory. Wokół tych zadziwiających konstrukcji kamiennych powstają mity i legendy. Miejsca te, owiane tajemniczością, budzą do dzisiaj żywe zainteresowanie – czy to z racji sanktuariów astronomicznych, czy miejsc świętych nasyconych niespotykaną mocą promieniotwórczą. Kto chce, niech wierzy. ============================================== Tablicę z powyższym tekstem widziałem i sfotografowałem w 2001 r. później, zapewne w ramach postępującego zagospodarowania terenu tablicę usunięto. W roku 2003 na terenie rezerwatu znajdowały się tablice sygnowane przez Stowarzyszenie Badania Kamiennych Kręgów, podobne do tej na zdjęciu – S. Geppert Więcej zdjęć z Węsior - zobacz |
Wysłane przez: | Wątek |
---|---|
tgrabar | Wysłano:: 17.12.2004 22:05 Zaktualizowany: 17.12.2004 22:05 |
Nie mogę oderwać się od tej strony! Zarejestrowany: 29.10.2003 z: Łódź Wiadomości: 474 |
Odry W istocie, były kłopoty z tłumaczeniem zwłaszcza terminu "vagina" i to przez wielu tłumaczy, nie tylko w tłumaczeniu na język polski. Ten passus pochodzi z tłumaczenia Edwarda Zwolskiego, Historia gocka czyli scytyjska Europa, Lublin KUL 1984.Pozdrawiam T. Grabarczyk
|
Wysłane przez: | Wątek |
---|---|
sgeppert | Wysłano:: 24.11.2004 21:59 Zaktualizowany: 24.11.2004 21:59 |
Dobrzińc Najich Kaszëb Zarejestrowany: 17.6.2003 z: 索波特 Wiadomości: 1608 |
Kolebka szczepów z kuźni ludów lub raczej z kolebki szczepów
W oryginale to brzmi doprawdy ciekawie: officina gentium aut certe velut vagina nationum |