Nórcyk kaszëbsczi abò Kòrëszk i jedna maca jãdrny prôwdë pòzbiérô³ Méster òd piesni “ò Panu Czôrliñsczim co do Pùcka pò sece jachô³” drëkòwô³ Jarosz Derdowsczi We Winonie W Nórtowi Americe 1897
==============================================
Kaszëbie gwësnie nôlepi w òjczëznie.
Chto wierzi w gùs³a, temù rzëc ùsch³a.
Tak d³ugò grónk wòdã nosy, ja¿ sã ùchò ùrwie.
¯ót ju ni mò¿e, ale òczë chc±.
Prôwd± wszëchno dobãdzesz!
Czim wiãcy chto flabòce, tim mni robi.
G³ëchémù gãb± prôwdë nie dokô¿esz.
I dakôrzowi cã¿kò do nieba sã dostac.
Cëgañskô bëlnota nie wszëtczim do smaczi.
Czej jednô òwca òbarchnieje, tej wszëtczé za ni± barchniej±.
Miemc do pôcerza jak kòt do maslónczi.
Bògôcz bële na pô³ce cziwn±³, zarô do niegò lec±.
Dzysô ju niejednô bia³ka bùksë nosy.
Na blësnégò ni¿ódnégò ni ma lékù.
Pò niedozdrz³im brzadze zawdë brzëch bòli.
Lepi mieæ wszë w mùcë jak w czeszéni.
Sen mara, Pón Bóg wiara.
Gabë kózka nie skôka³a, bë gùzëczka nie dosta³a.
Zdrzi jak gapa w gnôt.
Mô gãbùlã jak gduñskô bróma.
Gabë nie bë³o zymkù, nie bë³obë pòzymkù.
I g³ëpc m±dri, ga pòznô, czegò mù felëje.
Jemù tak jãzëk pëtlëje jak gduñsczi babie.
G³odny wiedno le ò chlebie mësli.
G³odno, ale swòbódno.
Co g³owa, to rozëm.
Miemc mô gnôcany rozëm.
Nie cygni diôba³a za ògòn.
Kòt pôrzcze, ga mù chto mësz wëdzérô.
Dlô gòsca wszëtkò, dlô z³odzeja nic.
Gò³o, ale weso³o.
Grôl bële srôl.
Dobr± d³ugò pamiãtaj±, a z³é jesz d³ë¿i.
Kògò bòli, ten skòli.
Diôbe³ prãdzy pôrã skòrzni pòdrze, ni¿ pôrã lëdzy do grëpë dostónie.
Nod¿i drze a skòrznie na cziju nosy.
Òd grzecznoscë jesz nicht nie ùmar³.
Diôbe³ sã ceszi, czej cz³ek grzeszi.
Chto dlô diôb³a grzeczny, ten dlô Bòga grzeszny.
Ch³opsczi rozëm, babsczé ³zë.
Ch³op jak snop, pón jak zbón.
Chcëwémù wiedno cëzé na mësli.
Chcëwémù wszëtkò felëje.
Chto sã miészô miedzë ¯ëdów, mùszi sóm òstac chaj±.
Jô òt, a të ksob.
Wiater gór± chlastô.
To tëlé znaczi, jakbë na gãs wòd± chiln±³.
Mô chwat jak tãpi nó¿.
Ze ¯ëdem cã¿kò do dwiérzi.
Gbùr to mùr, a szlachcëc jãdzã za cëc.
Òkò³o Gód heltka jak miód.
Z g³odu dudim heltkã jé.
£¿± nie dalek zañdzesz.
Biéda z jãdz± sã kòpërl±.
Kaszëbie w dëflach i w kòscele sprawi.
Le g³ëpc seje groch na piôskù.
Dërnowatémù dzesãc razy rzeknij, rôz nie zrobi.
Radabë dëszëczka do nieba, le ni mô czegò pòtrzeba.
Òd z³égò d³ë¿nika i plewë bierz.
D³ë¿i bãdze naszi biédë jak jejich pañstwa.
Dobrze mieæ pieni±dze, lepi szczescé.
Czim wesz ùmiartszô, tim bar¿i grëze.
Pòtrzébny jak d¿ôd w bôbnicë.
Òwce sã bùchtëj±, czej wilka czëj±.
W piatk deszcz, ca³ô niedzela dreszcz.
Wilk sã nie bòji baraniégò blekù.
Mô szëk jak ¯id do fliñtë.
Szczescé mô bleszcz na slépiach.
W nocë wszëtczé kòtë s± bùrë.
Cenczé p³ótno i cenczé kòchanié prãdkò sã rwi±.
Zarzékô sã jak cëgón, ale nicht mù nie wierzi.
W twardi pniôk mòcno trzeba cyc.
Cmùli sã do dzéwczãca jak z³i dëch do smò³ë.
Có¿ mie pòmò¿e dóm, czej wë¿ëwieniô ni móm?
Chto na krze p³ënie, niedalek zajadze.
S³abô ga³±z czidô sã òd nômiészégò wiatru.
Na du¿± swiniã trzeba grëbégò czija.
Ks±dz ¿ëje z tôcë, ch³op z prôcë.
Wrzosë ùgòrë, ni¿ódné zbiorë.
Na Gromnice sannice, pò strzemianny ju pò sanny.
Czim d³ë¿i kam na jednym môlu, tim bar¿i mchã òb³azy.
Mòrusowi i biélawa nick nie pòmò¿e.
I mô³i mùck stolema pòradzy.
Gòrzã z nôpartim nick nie skùrôsz.
Wszëtczé kòtë w nocë s± bùrë.
Chto grô w kartë mô bùksë pòdarté.
Mërgnienié òczi, a smierc prëskòczi.
Sziwôrka ni mô szëkù do gôrka.
Kùchôrz, w grôpã dmùchôsz.
Pasëje jak garbòlowi przë scanie.
Chto przë piekle mieszkô mùszi djôb³a w kmòtrë prosëc.
Kò¿di sóm sobie nôlepi ¿ëczi.
W ³¿ëkwiôt ³¿e ca³i swiat, a nôbar¿i niebò.
Chto zgniélce robi, biéda gò d³ôbi.
Letkò zarobi³, letkò przechlasn±³.
Gniél so skrzéla nie z³ómie.
Chto ¯ëda kùsznie, niech mù jãzëk ùschnie.
Do Swiãtégò Dëcha nie zdéjmùj kò¿ëcha, a pò Swiãtim Dëchù nie chòdz jak w kò¿ëchù.
I swinia zabë³a, ¿e prosëcã bë³a.
I dlô tëch biédniészëch s³unyszkò swiécy.
Fifami do nieba sã nie wkùpisz.
Fifich jak stôri lës.
Jeden flabòl szterë babë przegôdô.
Pò kwasnëch jabkach dretkò je w gãbie.
Dô³ cy Pón Bóg darë, to brëkùj miarë.
W ¿ódny fabrëce rozëmù nie dorôbiaj±.
Draszëje jãzëkã jak cepami.
Czej kómòrnik gbùrczeje, dobrze mù sã dzeje.
Dostac le sã smãtkòwi w szczépë!
Szadi jakbë gò wilk szczép± macn±³.
Smãtk sã nie czami, czej na dëszã jachtëje.
Mëszë szpalkùj±, czej kòta nie czëj±.
Chto pije gòrzô³kã, czech³o so robi.
Na kògò szczescé samò léze, ten w czôpkù sã rodzy³.
Lëchô to kòkòsz, co dobrze nie kôrkô.
Chcëwi wszëtkò chce mieæ za darmôka.
Ks±dz spiéwô, òrganista zéwô.
¯ebë nie bë³o w chlebie òscy, nie mielebë lëdze kòscy.
Z du¿i chmùrë ma³i plusk.
Chòc ni mô dëtków, fùl we ³bie dëtków.
Chmùrka za chmùrk± a kùñcu deszcz.
Szurë mëszë w k±t!
Chùdémù i sad³o z mas³ã nick nie pòmò¿e.
Dwa razë daje, chto chùtinkò daje, a trzë razë, chto òchòtnie.
Dzesãc lôt jak wilk zdrzébiã zjôd³.
Tôczô sã jak lëst na òsce.
Nié kùñszt rëbë chwatac na misce.
Chto chce rëbë chwatac, mùszi sã zmaczac.
M³ënarsczi swini do chòwë, a ksã¿i gòspòdëni do za ¿onã nie bierz.
Na swiãti Walk ni ma pòd lodã balk.
Sk±pi rëchli sztëk pô³ca bë so ùrzna³, jakbë kòmù co dô³.
Bëlësma mia³a pieni±dze, wszëtkò dobrze b±dze.
Cã¿czé sëmienié i na miãkùszczi pòdrzëtnice ni mò¿e ùsn±c.
Co diôbe³ w pô³nié, to i ò przëpô³nié.
Kòwôl piérwi ¿elazo roz¿ôlô, a tej je kùje.
Piérwi swiniã òbmaklôj, a tej j±a tôrgùj.
Chto nie s³ëchô òjca, matczi, niech s³ëchô psy skórë.
Lepi za m³odu brac pò skórze, jak na starosc wisec na ga³ãzny górze.
Lëdzkô krziwda nikògùszkò nie zbògacy.
Ju za pòzdze wbijac gòzdze.
Czej baba skrzi, do d¿ôd dr¿i.
Szwôb ë knôrz grëb± serzchel maj±.
Czej szczescé bie¿i, nie òdmikôj chdwiérzi.
Domòwégò z³odzeja niga nie ùpilëjesz.
Dogadzôj z³i babie jak chcesz, wiedno nierëcht bãdze.
Wstô³, czej strëch z dzes±ti wsë sã przënëkô³.
Dobrô kùcharka i bez ògnia môltëch ùszëkùje.
Kùkùk! Kùkùk! Kaszëba Kòsznajdra ùt³uk³.
Warchò³a z knôrzã jednakò wô¿±.
Chto nie szónëje centa, ten dolara nie wôrt.
Chto nie chce starszich s³ëchac, mùszi chlëchac.
Mô nos jak k³onica.
Mô szëjã jak czô³p.
Judôsz sã pòwiesy³, ale òsta³o judôszowé plemiã.
Chto klepie, temù dwiérze òdemkn±.
Chto w b³oto bije, temù kô³ w òczë priszcze.
Co sã robi chi¿e, to smãtk zli¿e.
Niedalek sã jabkò òd jab³oni òdkùlnie.
Kò¿dô sarna trzimô sã karna.
Chto sã jadowi, marnëje zdrowié.
Jidz pòma³u, a biéda dogòni cebie. Jidz chùtkò, to të biédã dogònisz.
Pòkòlenié Mszczuga, do secë i do p³uga.
Nié wszëtkò z³oto, co sã ³iszcze.
Za mòje mito jesz mie wëbito.
Mùmôcz, plapã ùmôcz.
Babsczé gôdanié a psé ³ajanié.
Madri jak Salamònowé bùksë.
Miedzë slepima lupa je królã.
Ni mia³a baba k³opòtu, kùpi³a so prosã, a to prosã zesra³o sã.
Jaczé zdrowié, takô miazdra.
Mierzi³ w zajka, trafi³ lajka.
Swiãti Michô³ wrota rozpichô³.
Chto gòni za szczescym, ni mô czasu do jedzeniô.
Lepi b±dz sóm, jak w z³i kómpanii.
Trzeba dzrewò nad¿ibac, póczi je m³odé.
Czej sã nórt zapôdô, starô baba zagôdô, tej ni ma kùñca.
Gdze nic ni ma, tam i diôche³ nic nie naléze.
Czim lepszô prôwda, tim l¿i j± rozumiec.
Nikòmù nie k³adz na grzbiet miecha, co bes gò sóm nie chcô³ dwigac.
Chto nie wié, czej milczec, nie wié czej gôdac.
Kòmù Pón Bóg dô ùrz±d, temù dô i rozëm.
Na kò¿d± nimòc je przemòc.
Sromô sã jak pies, czej palëcã ùzdrzi.
Pòkórny jakbë pò ¿ebrôkach chòdzy³.
Gdze je wòlô, tam je i droga.
Czejbë kò¿di miô³ na ³esënie, co mô na sëmiéniu, tobë so mùcã na òczë wdëszi³.
Czim wiãcy bia³ka patrzi w zwiercad³o, tim mni zagl±dô do kùchnie.
Pòszod³o lôtô pò lëdzach jak pszczo³a pò wrzosu.
Nie kò¿di k±sô, co w±sami trz±sô.
Jedna jaskùlëca lata nie zrobi.
Sedzy so jak zajk w kapùsce.
Cemno z³odzejowi jemno.
Jicznô pëszka przësmak brzëszka.
Sôpòce jak jé¿ z jabkami.
Chto mô chléb, temù kò³ôcza ¿ãdzëje.
Z panka strëch, lëdzóm smiéch.
Jak drëch z drëchã w tôrg zéñdze, bez szklónczi sã nie òbéñdze.
Tej sej i slepô kùra zôrkò wëgrzebie.
Pizniôkòwi nôlepi w pizdnicë, pijôkòwi w karczmie.
Szónëj lat m³odich, bë cy zdrowiô zbieg³o na staré.
Gdze drwa r±bi±, tam zrãbë padaj±.
Biés na Bò¿± mãkã ni mò¿e zgarac.
Gbùr w sztandze na miescu ùbãdze.
Szczëka i w klepie ribczi pò¿érô.
I g³odny wilk kamiénia nie ùgrëze.
£atac dure, póczi jesz ma³é.
Ju ³ëseje, a jesz szpalczi më we ³bie.
Ch³opa nie mierz± ni ³okcê, ni kòrcã.
T³oczi sã jak b³echa do ùcha.
Nowi grzebiéñ dobrze wiszcze.
Wiatru i s³owa na liñcuchù nie ùrzeszisz.
Lesny bez flintë jak pies bez ògòna.
Letkò rzec, cã¿kò zrobic.
Nie lez, gdze cã nie prosz±.
Ju za pòzdze pipë lëmic.
Dô³ Pón Bóg chòroscë, dô i léczi.
Pón Jezus nôlepszi lékôrz.
Kùszô gò, ale rôd bë gò ù¿ar³.
Kaszëbskô nôtëra cygnie do rib i zôrobeczkù.
Szczescô nie kùpisz.
Chto karëje prózno, do piek³a drewka wòzy.
Kòmù òbiecëj± niewitro, temù òddaja na swiãti Nigdë.
Pies, co wiele ³aje, nikògò nie k±sy.
Wiercy sã jak mësz w szestnicë.
Co dobrze rozpòczãté, to do pò³owë skùñczoné.
L¿i ùczëc sã za m³odu, jak bëc g³upim na staré lata.
Szprach le za procãtami chòdzy, a sztamã mô ù Pana Bòga.
Jw. W nim rzetelnoscë jak w kòszu wòdë.
Rób sano, póczi s³uñce swiécy.
Bògôczowi wiãcy zôzdroszcz± bògôcze jak biédôcë.
Chto seje groch w marcu, warzi gò w garcu; chto w maju, warzi gò w jaju.
Z³i dëch precz sã nëkô, jak zastanie dwiérze zamk³é.
Wiara nie le¿i w gãbie le w sercu.
Kòmù sã rëbë nie dostónie, ten na pòlewce przestónie.
Chto za wiele mësli, temù sã we ³bie mëksy.
Cã¿kò przewlec pòwróz przez ùchò òd jig³ë.
Jédz, co cy sã widzy, le òbùwôj sã tak, abë sã drëd¿im widza³o.
Z môla rësz pòma³u, a tej mò¿esz chùtkò pòmkn±c.
Kô¿di pasturz swój rãczôk chwôli.
Pró¿ny to miészk, co je fùl cëdzëch pieniãdzy.
Wet za wet, a darmò nick.
Chto òbiecëje, ten d³ug zacygô.
Nie przerzimôj so jãzëkã gôrdzelë.
Pitôj wòrka, co k³asc do gôrka.
Rzemios³o to nôlepszô palëca na wãdrówkã.
Chto sã dobrze wëpòscy, nie szukô w chlebie òscy.
Gòrzô³ka wiãcy lëdzy pòtopi³a jak mòrze.
Szczescy robi przëjôcó³, a nieszczescé jich próbùje.
Pó³ bróta chleba lepszé jak ¿óden.
Chto sã p³uga jimô, niech gò pãdzy abò trzimô.
Za pòzdze kòniowi ówsa, czej zdrzi do psa. (bliski ¶mierci)
Zjad³i chléb cã¿kò sã zarôbiô.
Rëbóm wòd±, lëdzóm zgòd±.
Znãta je gòrszô jak nôtëra.
Jitrzészô pòmòc za póznô na dzysész± biédã.
Warpòwé ³achë s± ju dzysô bùten szëkù.
Dobri ¿ôrt tinfa wôrt.
Piorën trzasnie jak mô³niô chlasnie.
¯ëcznosc za ¿ëcznosc.
Bia³ce bez szërtucha jak krowie bez ògòna.
Przë kùmie kò¿di prosôk równé mô prawa.
Czej ks±dz gdôcze, ksãdzowô skôcze. (o pastorze)
Rozëmkù pój do dómkù.
Kùrich baba w ch³opa òrze.
Kò¿dé celã zdrzi za swòj± nënk±.
Za wiele bia³k kùcharzi, to sã lëchò darzi.
Biéda z nãdz± òkòma jid±.
Plech niemówny i kòt nie³owny niewiele wôrcy.
Czegò òb dzéñ nie nalézesz, tegò i òb noc nie szukôj.
Szlachectwò kapùstë nie òbòni.
Za szlachectwò i mace bùlew nie kùpisz.
Czë tak, czë sak, w kùñcu bãdze jednak.
Co sã szadé ùrodzy, to i szadé d¿inie.
Kò¿di so wrëka czechli.
Dô Pón Bóg i na kamiéniu, kòmù chce.
Nié to, co zarobisz, le to, co òd³o¿isz, cebie bògacy.
Szed³ pies bez re¿, a sëka bez jôrkã. Dô³ pies na piwò, sëka na gòrzô³ka.
Czej przërzékô bia³og³owa, pisz na piôskù jeji s³owa.
Gãba òtwartô, le miészk zamk³i.
Na swiãti Wawrziñc z kòs± w ¿ëto prziñc.
Chto mô Miemca strach, niech gò szlach!
Gdze w zbò¿u dzwóñc, tam chleba kùñc.
Macecha diôblô pòcecha.
Chitri ¯id, chitrzészi Kaszëba.
Szczescé mù sã jak zdech³i kòbëlë ù ¯ëda.
Kr±cy sã jak piôrd w rzecë.
|