Archeologia Kaszubszczyzny - cz. 4Date: 08.03.2010
Section: Archeologia | Pierwsza epoka metali
Już u schyłku epoki kamienia zaczęły się pojawiać pierwsze wyroby z miedzi. A że był to metal stosunkowo miękki, mógł służyć jedynie do wykonywania najrozmaitszych ozdób, rzadziej toporków. Zdecydowanie lepszym, bardziej twardym surowcem był brąz (ok. 90% miedzi i ok. 10% cyny). Znajomość brązu przyszła, podobnie jak rolnictwa i hodowli, z Bliskiego Wschodu przez Kretę i Półwysep Bałkański na Pomorze ok. 1800 p.n.e. Początkowo znana była w zachodniej jego części, gdzie jest spotykamy wyroby z brązu, które zostały wytworzone na dzisiejszym pograniczu polsko-czeskim i przez Wielkopolskę dostały się na Pomorze.
Na ziemi kaszubskiej pierwsze wyroby brązowe znane są ze skarbów i datowane na ok. 1800-1600 p.n.e. To sztylety z Rzechcina, gm. Potęgowo, Starego Karwna, gm. Czarna Dąbrówka, Brus i Prusewa, gm. Krokowa oraz tzw. berło sztyletowe z Mierzeszyna, gm. Trąbki Wielkie (chyba się Kociewiacy nie oburzą, Trąbki to już prawie Kociewie). To niewiele, jak na tak długi odcinek czasowy. Dzięki jednak badaniom przyrodniczym możemy bez badań wykopaliskowych stwierdzić obecność osadnictwa z tego okresu w rejonie Jeziora Żarnowieckiego. Tam w profilach pyłkowych datowanych na ten sam czas stwierdzono obecność pyłków zbóż. W tej zatem części Kaszub pojawili się pierwsi rolnicy. Znacznie później, niż na pozostałych ziemiach Polski. O tym, że do uprawiania ziemi kaszubskiej trzeba wyjątkowych twardzieli nie muszę nikogo na tym portalu przekonywać.
Okres ten mieści się w przedziale ok. 1800 – ok. 1400 p.n.e. Ziemia kaszubska jest takim obszarem, na którym spotykają się najrozmaitsze wpływy kulturowe z jednej strony idące z Półwyspu Jutlandzkiego (tzw. strefa nordyjska) z drugiej od południowego zachodu z Wielkopolski i Kujaw. Rzecz jednak w tym, że teren jest bardzo słabo rozpoznany archeologicznie i wciąż niewiele wiemy. Mam świadomość, że takie tłumaczenie niczego nie usprawiedliwia a już szczególnie archeologów tłumaczących, że w tym czasie osadnictwo było bardzo rozproszone i że w związku z tym natrafić na stanowisko z pierwszej połowy II tysiąclecia p.n.e., to przysłowiowe szukanie igły w stogu siana. Nie ulega jednak wątpliwości, że to najbardziej „ciemne wieki” dla Kaszubszczyzny.
Możemy ostrożnie przypuszczać, że na ziemi kaszubskiej istnieje w tym czasie regionalne zróżnicowanie modelu gospodarki polegające na dominacji hodowli zwierząt nad uprawą ziemi. Po prostu tutaj łatwiej było hodować niż uprawiać. Pojawienie się brązu jako nowego surowca nie wyeliminowało kamienia i krzemienia. Oba te surowce (obok drzewa) w dalszym ciągu stanowiły podstawę wszelkiej wytwórczości.
Około 1300/1200 p.n.e. następują w całej Europie zmiany w zwyczajach pogrzebowych. Znikają groby tzw. szkieletowe czyli niespalone nieopalone pojawia się zwyczaj ciałopalenia, który staje się na tyle atrakcyjny, że w stosunkowo krótkim czasie opanowuje cały kontynent. Być może oczyszczająca moc ognia spowodowała ten stan rzeczy. Na Kaszubach pojawiają się w tym czasie nowe społeczeństwa, które przychodzą z Pomorza Zachodniego już z tym nowym obrządkiem pogrzebowym z większym zamiłowaniem do rolnictwa i, jak ktoś chce, z nowym etosem, który w latach dwudziestych i trzydziestych ubiegłego stulecia był przez wielu uczonych różnych dyscyplin określany jako prasłowiański lub słowiański. Dziś dość powszechnie określa się te plemiona jako ludność staroeuropejska czyli przedindoeuropejska.
 
|
|