Artykuły
|
Oj, długo polscy archeolodzy nie mogli dopuścić do siebie myśli, że ta piękna kaszubsko-słowiańska ziemia mogła raptem zaludnić się zupełnie obcymi przybyszami. Przyjmowano, owszem, że to jakiś mało znaczący epizod, niemający żadnego istotnego wpływu na niezakłócony rozwój osadnictwa słowiańskiego.
| Select Section |
| Other Articles |
 |
Current aricles: 1 - 16 Total articles: 16
  Date Rating Popularity WeightArticles currently sorted by: Submitted (New to Old Submitted) |
Author: Stanisław Geppert Published: 07.11.2012 (Read: 16794)
Najbardziej znanym obiektem cmentarzyska w Borkowie jest dolmen - megalityczny grobowiec kultury amfor kulistych. Ponadto są tam 3 inne megalityczne grobowce kultury pucharów lejkowatych oraz kurhany kultury łuzyckiej.
Votes: 32 Rated: 4.63 Files: 0 Comments: 0
|
|
|
Author: Tadeusz Grabarczyk Published: 11.10.2011 (Read: 7609)
Votes: 29 Rated: 5.76 Files: 5 Comments: 0
|
|
|
Author: Tadeusz Grabarczyk Published: 11.10.2011 (Read: 10088)
Votes: 66 Rated: 4.24 Files: 0 Comments: 0
|
|
|
Author: Tadeusz Grabarczyk Published: 11.10.2011 (Read: 21965)
Votes: 53 Rated: 3.96 Files: 8 Comments: 2
|
|
|
Author: Tadeusz Grabarczyk Published: 08.03.2010 (Read: 26732)
Votes: 42 Rated: 5.36 Files: 3 Comments: 16
|
|
|
Author: Tadeusz Grabarczyk Published: 08.03.2010 (Read: 11304)
Votes: 37 Rated: 5.16 Files: 4 Comments: 1
|
|
|
Author: Tadeusz Grabarczyk Published: 25.10.2009 (Read: 21035)
Votes: 32 Rated: 4.38 Files: 3 Comments: 8
|
|
|
Author: Tadeusz Grabarczyk Published: 08.10.2009 (Read: 12395)
Votes: 149 Rated: 3.82 Files: 0 Comments: 3
|
|
|
Author: Tadeusz Grabarczyk Published: 04.05.2007 (Read: 27800)
Krótka charakterystyka kurhanów.
Votes: 59 Rated: 5.73 Files: 0 Comments: 0
|
|
|
Author: Tadeusz Grabarczyk Published: 04.05.2007 (Read: 9188)
Strona główna materiału o kręgach kamiennych. Wykaz kręgów przygotowany na podstawie informacji prof. T. Grabarczyka.
Votes: 32 Rated: 5.47 Files: 0 Comments: 0
|
|
|
Author: Stanisław Geppert Published: 04.07.2005 (Read: 12712)
Tekst znajdujący się na tablicy informacyjnej przy kamiennych kręgach w Trątkownicy / Babim Dole / Borczu. Autorka jest kierownikiem Katedry Epoki Brązu i Żelaza w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego.
Votes: 49 Rated: 4.84 Files: 0 Comments: 0
|
|
|
Author: Stanisław Geppert Published: 11.02.2005 (Read: 171713)
Strona główna materiału o kręgach kamiennych. Wykaz kręgów przygotowany na podstawie informacji prof. T. Grabarczyka.
Votes: 170 Rated: 5.18 Files: 1 Comments: 32
|
|
|
Author: Tadeusz Grabarczyk Published: 24.11.2004 (Read: 44651)
Tekst z tablicy znajdującej się w rezerwacie w roku 2001. Obecnie tej tablicy nie ma, na terenie rezerwatu jest szereg opisów sygnowanych przez Stowarzyszenie Badania Kręgów Kamiennych.
Votes: 65 Rated: 5.26 Files: 0 Comments: 2
|
|
|
Author: Stanisław Geppert Published: 03.12.2003 (Read: 28873)
Tekst z planszy w rezerwacie archeologiczno-przyrodniczym w Odrach, gm. Czersk
Votes: 35 Rated: 6.51 Files: 0 Comments: 1
|
|
|
Author: Stanisław Geppert Published: 28.11.2003 (Read: 23872)
Krótka charakterystyka kamiennych kręgów. Autor jest kierownikiem Zakładu Archeologii Pomorza Instytutu Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego, prowadził badania w m.in. Węsiorach i Odrach
Votes: 18 Rated: 5.83 Files: 0 Comments: 0
|
|
|
Author: Stanisław Geppert Published: 15.08.2003 (Read: 921)
Artykuł o Gotach i kulturze wielbarskiej - z materiałów opisujących badania ratownicze związane z budową gazociągu Jamał - Europa
Votes: 1 Rated: 8.00 Files: 0 Comments: 0
|
|
I tak na dobrą sprawę dopiero nieżyjący już wybitny badacz pomorskich pradziejów, Ryszard Wołągiewicz pierwszy podał to, co już dawno archeolodzy niemieccy i skandynawscy pisali w swoich rozprawach, a co, głównie ze względów politycznych, nie mogło się przebić do polskiej świadomości. Dziś już nie ulega wątpliwości, że około połowy I wieku po Chrystusie na obszarze Kaszubszczyzny pojawiły się cmentarzyska, które wyróżniały się obecnością kurhanów i kręgów kamiennych. Te ostatnie konstrukcje, liczące sobie od 5 do ponad 30 metrów średnicy, w wielu jeszcze miejscach ciekawią i budzą wyobraźnię. Ich twórcami byli [b]Goci[/b]. Pojawili się oni u ujścia Wisły i szybko opanowali Pojezierze Kaszubskie. Ich początki, w formie nieco baśniowej, zostały opisane przez gockiego kronikarza Jordanesa w połowie VI w. (E. Zwolski, [i]Kasjodor i Jordanes, historia gocka, czyli scytyjska Europa[/i], Lublin 1984). Przybywając na Pomorze, nie natrafili oni na pustkę osadniczą, ale spotkali tu swoich starszych braci – [b]Wandalów[/b] i prawdopodobnie inne mniejsze plemiona germańskie związane z archeologiczną [b]kulturą pomorską[/b].
Na interesującym nas terenie pojawiła się zatem nowa kultura archeologiczna nosząca od niedawna (1974 r.) miano [b]kultury wielbarskiej[/b] (nazwa pochodząca od wielkiego cmentarzyska w Malborku-Wielbarku). Wcześniej określano ją rozmaicie, zwolennicy wcześniejszej obecności Słowian pisali o kulturze wenedzkiej (od starożytnych słowiańskich Wenedów), zaś archeolodzy niemieccy i skandynawscy – o kulturze gocko-gepidzkiej (Gepidowie). Wypada raz jeszcze odwołać się do Jordanesa, który pisze, że „(…) [i]Gotowie wyszedłszy z łona wyspy Skandii ze swoim królem imieniem Berig, na w sumie trzech okrętach przybili do brzegu z tej strony Oceanu, to znaczy do Gothiskandii. Spośród trzech okrętów jeden, zawijając do przystani później od dwu pozostałych, co nieraz się zdarza, miał nadać nazwę ludowi. W ich języku bowiem ‘leniwy’ brzmi gepanta. Ze zniekształconego przezwiska powoli narodziło się miano ‘Gepidowie’. Bez wątpienia również Gepidowie pochodzą z pokolenia Gotów, lecz ponieważ jak powiedziałem, gepanta określa coś leniwego i opieszałego, z przypadkowo rzuconego przezwiska wzięło początek miano ‘Gepidowie’. Nie sądzę, by wprowadziło w błąd, gdyż Gepidowie w rzeczywistości są opieszali z charakteru i ociężali w ruchach ciała[/i]”. Tymczasem to właśnie ci leniwi Gepidowie osiedlili się po tej stronie Oceanu (Morza Bałtyckiego) nieco wcześniej w kraju o nazwie „Sepsis”. I tutaj Jordanes dał nam dokładną lokalizację: „[i]dopóki przebywali w kraju Sepsis [obrali na swoją siedzibę] wyspę otoczoną mieliznami rzeki Viskli [Wisły]. Wyspie tej nadali w rodzonym języku miano Gepedoios [Gepidzkie błonia][/i]”. Dziś wiemy, że to obszar Wyżyny Elbląskiej.
Yymczasem nasi Goci w ciągu ostatniego dwudziestolecia pierwszego wieku po Chrystusie zajmują prawie całe Pomorze Gdańskie (Wschodnie) i zachodnią część Pomorza Środkowego. Ślady ich peregrynacji są widoczne dzięki zachowaniu do czasów współczesnych wielkich cmentarzysk ze wspomnianymi wcześniej kręgami kamiennymi. Ich wykaz jest na portalu [i]naszekaszuby.pl – artykuły – archeologia – kręgi kamienne na Pomorzu[/i]. Istniało i nadal istnieje wiele możliwości interpretacyjnych owych kręgów. Szczególnie tzw. badacze kręgów kamiennych mogą się „poszczycić” hipotezami godnymi najlepszych wzorów Ericha von Dänikena. Czegóż tam nie widziano? Promieniowanie kosmiczne, czakramy, lądowiska kosmitów, miejsca tajemnej mocy… i Bóg wie, co tam jeszcze. Archeolodzy nie roszczą sobie przywileju nieomylności. Jak każda nauka i ta również podlega prawom rozwoju i to, o czym mówiło się i pisało kilkadziesiąt lat temu, rzecz jasna ulega zmianie bądź modyfikacji. Jednak w odniesieniu do kręgów kamiennych już od dość dawna powszechnie się uważa, że były one miejscem spotkań poszczególnych rodzin (rodów). Wzorem są skandynawskie tingi lepiej znane w późniejszych czasach.
Najlepiej, niestety, znamy Gotów z cmentarzysk. Ów żal wynika z bardzo złego stanu rozpoznania osad, co jest po części spowodowane skłonnościami archeologów do rozkopywania przede wszystkim grobów. Goci chowali swoich zmarłych bądź niespalonych ([b]groby szkieletowe[/b]), bądź spalali zwłoki na stosie ([b]groby popielnicowe i jamowe[/b]). W jamach grobów szkieletowych stosowano konsekwentnie zasadę układania zwłok na plecach w pozycji wyprostowanej i zawsze głową w kierunku północnym. Pochówki kobiece są znacznie bogatsze od męskich. Biżuteria z brązu i srebra, czasami ze złota, paciorki szklane, bursztynowe, srebrne i złote. Ech, łza się w oku kręci, jak to niegdyś traktowano kobiety… Groby męskie były ubogie – nie było bowiem w zwyczaju wkładania do nich broni ani narzędzi. Zatem jedyne wyposażenie, jakie można w nich znaleźć, to elementy pasa – sprzączki i okucia. Groby dziecięce, których jest dużo, na ogół nie zawierały żadnych przedmiotów. Powiedzmy to sobie otwarcie, Kaszuby nie były dla Gotów rajem. Żyło się tutaj wyjątkowo ciężko. Przy ówczesnym stanie techniki rolnej ubogie sandrowe ziemie pomorskie nie były w stanie wyżywić tej ludności. Dlatego też gdzieś między 200 a 230 r. n.e. osady zostają porzucone, na cmentarzyskach zaprzestaje się chowania zmarłych, a ludność rusza w dalszą wędrówkę, obierając kierunek południowo-wschodni. I znów wypada nam wrócić do nieocenionego Jordanesa „(…) [i]ponieważ liczebność plemienia szybko rosła, już bodaj piąty król po Berigu, Filimer, syn Gadariga, po naradzie zarządził, by wojsko Gotów razem z rodzinami ruszyło w dalszą wędrówkę[/i]”.
Tak kończy się epizod gocki na Kaszubach, który trwał około 150 lat. Nie oznacza to, rzecz jasna, że wszyscy posłuchali swojego władcy. Część ludności pozostała i czując się zwolniona z obowiązujących wcześniej reguł, zaczęła chować swoich bliskich w obrębie kręgów kamiennych. Zwyczaj ten przetrwał do około połowy III w. A później ziemia kaszubska zaczęła się powoli wyludniać…
[b]Copyright[/b] www.naszekaszuby.pl, 2011
Rys.
01 Wisiorek z elektronu
02 Kolia paciorków szklanych i bursztynowych
03 zapinka (agrafka) z brązu
04 kolia paciorków szklanych i bursztynowych
05 zapinka z brązu
Na interesującym nas terenie pojawiła się zatem nowa kultura archeologiczna nosząca od niedawna (1974 r.) miano [b]kultury wielbarskiej[/b] (nazwa pochodząca od wielkiego cmentarzyska w Malborku-Wielbarku). Wcześniej określano ją rozmaicie, zwolennicy wcześniejszej obecności Słowian pisali o kulturze wenedzkiej (od starożytnych słowiańskich Wenedów), zaś archeolodzy niemieccy i skandynawscy – o kulturze gocko-gepidzkiej (Gepidowie). Wypada raz jeszcze odwołać się do Jordanesa, który pisze, że „(…) [i]Gotowie wyszedłszy z łona wyspy Skandii ze swoim królem imieniem Berig, na w sumie trzech okrętach przybili do brzegu z tej strony Oceanu, to znaczy do Gothiskandii. Spośród trzech okrętów jeden, zawijając do przystani później od dwu pozostałych, co nieraz się zdarza, miał nadać nazwę ludowi. W ich języku bowiem ‘leniwy’ brzmi gepanta. Ze zniekształconego przezwiska powoli narodziło się miano ‘Gepidowie’. Bez wątpienia również Gepidowie pochodzą z pokolenia Gotów, lecz ponieważ jak powiedziałem, gepanta określa coś leniwego i opieszałego, z przypadkowo rzuconego przezwiska wzięło początek miano ‘Gepidowie’. Nie sądzę, by wprowadziło w błąd, gdyż Gepidowie w rzeczywistości są opieszali z charakteru i ociężali w ruchach ciała[/i]”. Tymczasem to właśnie ci leniwi Gepidowie osiedlili się po tej stronie Oceanu (Morza Bałtyckiego) nieco wcześniej w kraju o nazwie „Sepsis”. I tutaj Jordanes dał nam dokładną lokalizację: „[i]dopóki przebywali w kraju Sepsis [obrali na swoją siedzibę] wyspę otoczoną mieliznami rzeki Viskli [Wisły]. Wyspie tej nadali w rodzonym języku miano Gepedoios [Gepidzkie błonia][/i]”. Dziś wiemy, że to obszar Wyżyny Elbląskiej.
Yymczasem nasi Goci w ciągu ostatniego dwudziestolecia pierwszego wieku po Chrystusie zajmują prawie całe Pomorze Gdańskie (Wschodnie) i zachodnią część Pomorza Środkowego. Ślady ich peregrynacji są widoczne dzięki zachowaniu do czasów współczesnych wielkich cmentarzysk ze wspomnianymi wcześniej kręgami kamiennymi. Ich wykaz jest na portalu [i]naszekaszuby.pl – artykuły – archeologia – kręgi kamienne na Pomorzu[/i]. Istniało i nadal istnieje wiele możliwości interpretacyjnych owych kręgów. Szczególnie tzw. badacze kręgów kamiennych mogą się „poszczycić” hipotezami godnymi najlepszych wzorów Ericha von Dänikena. Czegóż tam nie widziano? Promieniowanie kosmiczne, czakramy, lądowiska kosmitów, miejsca tajemnej mocy… i Bóg wie, co tam jeszcze. Archeolodzy nie roszczą sobie przywileju nieomylności. Jak każda nauka i ta również podlega prawom rozwoju i to, o czym mówiło się i pisało kilkadziesiąt lat temu, rzecz jasna ulega zmianie bądź modyfikacji. Jednak w odniesieniu do kręgów kamiennych już od dość dawna powszechnie się uważa, że były one miejscem spotkań poszczególnych rodzin (rodów). Wzorem są skandynawskie tingi lepiej znane w późniejszych czasach.
Najlepiej, niestety, znamy Gotów z cmentarzysk. Ów żal wynika z bardzo złego stanu rozpoznania osad, co jest po części spowodowane skłonnościami archeologów do rozkopywania przede wszystkim grobów. Goci chowali swoich zmarłych bądź niespalonych ([b]groby szkieletowe[/b]), bądź spalali zwłoki na stosie ([b]groby popielnicowe i jamowe[/b]). W jamach grobów szkieletowych stosowano konsekwentnie zasadę układania zwłok na plecach w pozycji wyprostowanej i zawsze głową w kierunku północnym. Pochówki kobiece są znacznie bogatsze od męskich. Biżuteria z brązu i srebra, czasami ze złota, paciorki szklane, bursztynowe, srebrne i złote. Ech, łza się w oku kręci, jak to niegdyś traktowano kobiety… Groby męskie były ubogie – nie było bowiem w zwyczaju wkładania do nich broni ani narzędzi. Zatem jedyne wyposażenie, jakie można w nich znaleźć, to elementy pasa – sprzączki i okucia. Groby dziecięce, których jest dużo, na ogół nie zawierały żadnych przedmiotów. Powiedzmy to sobie otwarcie, Kaszuby nie były dla Gotów rajem. Żyło się tutaj wyjątkowo ciężko. Przy ówczesnym stanie techniki rolnej ubogie sandrowe ziemie pomorskie nie były w stanie wyżywić tej ludności. Dlatego też gdzieś między 200 a 230 r. n.e. osady zostają porzucone, na cmentarzyskach zaprzestaje się chowania zmarłych, a ludność rusza w dalszą wędrówkę, obierając kierunek południowo-wschodni. I znów wypada nam wrócić do nieocenionego Jordanesa „(…) [i]ponieważ liczebność plemienia szybko rosła, już bodaj piąty król po Berigu, Filimer, syn Gadariga, po naradzie zarządził, by wojsko Gotów razem z rodzinami ruszyło w dalszą wędrówkę[/i]”.
Tak kończy się epizod gocki na Kaszubach, który trwał około 150 lat. Nie oznacza to, rzecz jasna, że wszyscy posłuchali swojego władcy. Część ludności pozostała i czując się zwolniona z obowiązujących wcześniej reguł, zaczęła chować swoich bliskich w obrębie kręgów kamiennych. Zwyczaj ten przetrwał do około połowy III w. A później ziemia kaszubska zaczęła się powoli wyludniać…
[b]Copyright[/b] www.naszekaszuby.pl, 2011
Rys.
01 Wisiorek z elektronu
02 Kolia paciorków szklanych i bursztynowych
03 zapinka (agrafka) z brązu
04 kolia paciorków szklanych i bursztynowych
05 zapinka z brązu
[ Return | Return To Main Index ]
Wyróżnienia
Rozpowszechnianie materiałów zamieszczonych w portalu naszekaszuby.pl jest dozwolne z zachowaniem warunków korzystania z treści.
Użycie wykraczające poza te warunki jest zabronione bez pisemnej zgody stowarzyszenia Kaszëbskô Jednota. Naruszenie tych zasad jest łamaniem prawa.
Wszystkie prawa zastrzeżone. Stowarzyszenie Kaszëbskô Jednota 2001-2023
¤ Regulamin ¤ O Portalu ¤ Kontakt