O pomorskich nazwach, cz. 1
Powszechność zainteresowania nazwami miejscowości, z których pochodzimy i w których mieszkamy, stwierdzono już dawno. Nauka o nazwach własnych jest ważną częścią językoznawstwa. W większości języków dział ten nazywa się onomastyką (np. ang. onomastics czy franc. onomastique), jedynie Niemcy używają formy Namenkunde, a Węgrzy określenia Névtan. Pochodzenie nazw geograficznych wyjaśnia topoonomastyka (z greckiego topos – miejsce, ónōma – nazwa), zwana również toponimią. Serią krótkich artykułów, którą pragnę Państwu przedstawić w odpowiedzi na zamówienie serwisu Nasze Kaszuby, wpisuję się w lokalną i nieco szerszą tradycję onomastyczną, bogatą w prace gdańskich i poznańskich onomastów, publikowane jako samodzielne prace badawcze, w ramach serii wydawniczych Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, a także w prace drukowane przez lokalne gazety w cyklach „Kącików onomastycznych”. Ze względu na popularny charakter tej pracy rezygnuję ze szczegółowego przytaczania źródeł. W swoich rozważaniach wykorzystuję dostępny materiał toponimiczny w języku kaszubskim, niemieckim i polskim, prace etnografów i badaczy kaszubszczyzny, współczesne i archiwalne wydawnictwa kartograficzne, Internet oraz, ostrożnie i dość krytycznie, prace przygotowane przez onomastów tzw. „starej daty”.
Przeglądając wykazy nazw miejscowych, chciałbym zacząć od nielicznych na Kaszubach nazw zaczynających się na literę „a”. Pierwsza z nich to Abisynia (kaszb. Abisëniô). Najbardziej znana Abisynia znajduje się po północnej stronie Jeziora Wielewskiego koło Wiela w gminie Karsin. Inna Abisynia, zwana Górską, leży koło wsi Górki, także w gminie Karsin. Kolejne Abisynie znajdują się m.in. koło Dzierżążna, Dąbrówki Wielkiej i Tymawy w pow. tczewskim. Tą żartobliwą nazwą określano pojedyncze zabudowanie wznoszone w okresie wojny włosko-abisyńskiej w latach 1937–1938.
W pobliżu Gniewina leżą wybudowania Alpy (kaszb. Alpë), odnotowane pierwszy raz w latach 80. XX wieku. Jest to także nazwa żartobliwa, utworzona z rozwinięcia skrótu ALP (Administracja Lasów Państwowych), jakimi oznaczone były tutejsze budynki. Ciąg dalszy wkrótce.
dr hab. Absalon Miotke
Artykuł zawiera informacje o przydomkach szlacheckich, które przetrwały do dziś. Jest ich nieco ponad 100, choć są duże szanse na powiększenie tej liczby, szczególnie dzięki zaawansowanym badaniom genealogicznym i powracaniu do używania przydomków.