Forum
Losowe zdjęcie
Zjazd Kaszubów Gdynia 2006 40
Pomerania
Wygląd strony

(2 skórki)
Strona główna forum
   Historia
     Wigilia

| Od najnowszych Poprzedni wątek | Następny wątek | Koniec
Nadawca Wątek
stefan
wysłane dnia: 24.12.2004 19:52
Stały bywalec
Zarejestrowany: 19.8.2004
z:
Wiadomości: 67
Wigilia
Wigilijny Wieczór


----------------
Czôpiewsczi

stefan
wysłane dnia: 25.12.2004 10:51
Stały bywalec
Zarejestrowany: 19.8.2004
z:
Wiadomości: 67
Re: Wigilia-OD PODŁAŹNICZKI DO CHOINKI
OD PODŁAŹNICZKI DO CHOINKI

Jest cicho. choinka płonie.
Na szczycie cherubin fruwa.
Na oknach pelargonie
blask świeczek złotem zasnuwa,
a z kąta, z ust brata, płynie
kolęda na okarynie (...).

K.I.Gałczyński -
"przed zapaleniem choinki"


Wielu z nas z lat dzieciństwa pamięta zielone, pachnące lasem drzewko rozświetlone migotliwymi ognikami świeczek, strojne w bombki i ozdoby, w papierowe łańcuchy, jeże i koszyczki własnoręcznie robione, z gwiazdą betlejemską na wierzchołku. Wraz z pojawieniem się w naszych domach choinki zaczynały się kolejne święta Bożego Narodzenia - najpiękniejsze ze wszystkich rodzinnych uroczystości. Tak jest i dziś, choć prawdziwą, zieloną choinkę często zastępują plastikowe drzewka, oplecione siecią elektrycznych lampek, obwieszone kulami standardowych, szklanych świecidełek i obsypane puchem sztucznego śniegu. Ale choinka jest wciąż nieodzownym elementem świąt Bożego Narodzenia, wnoszącym do naszych domów nastrój spokoju, szczęścia i radości.
Polskim pierwowzorem bożonarodzeniowej choinki były jodłowe lub świerkowe gałązki, którymi dekorowano izby, zatykano je za obrazy, przybijano do ścian domów i budynków gospodarskich jako symbol trwającego życia, zapowiedź odnowy i wzrostu plonów. Bardziej wyszukaną formą dekoracji świątecznej była, zawieszona u powały paradnej izby, podłaźniczka zwana również "sadem", bądź "rajskim" albo "bożym drzewkiem". Mogła to być gałąź, wierzchołek jodły czy świerka lub nawet mała choinka powieszona czubkiem do dołu; ale mogła to być też obręcz opleciona jedliną, słomiana tarcza z przypiętymi jodłowymi gałązkami. Podłaźniczki ozdabiano jabłkami, złoconymi orzechami, wycinankami z kolorowego papieru i słomy. W środku, poniżej ozdób, wieszano "światy" wykonane z barwionych opłatków - kule, gwiazdy, krążki, święte obrazki, a nawet żłóbki betlejemskie. Te opłatkowe cuda, charakterystyczne wyłącznie dla polskiej kultury ludowej, które obecnie można oglądać tylko w etnograficznych muzeach i skansenach, niegdyś pojawiały się w święta niemal we wszystkich polskich domach.
Nazwa "podłaźnik" oznaczała w dawnej Polsce kogoś, kto w dzień Bożego Narodzenia jako pierwszy wszedł do domu z życzeniami. Wierzono że osoba ta przekazuje swoje "cechy" mieszkańcom odwiedzanego domu, np. zdrowie lub powodzenie. Chodzeniem "na podłazy" zajmowała się głównie młodzież męska, dziewczęta nie były mile widziane; nie przynosiły pomyślności.
I tak jak podłaźnikom nadawano pewna znaczenie magiczne, cechy symboliczne przypisywano również wieszanym u sufitu podłaźniczkom: miały one zapewniać domownikom pomyślność, wnosić do domu spokój, chronić przed złymi duchami, natomiast orzechy i jabłka na nich - przynosić zdrowie i płodność, sprowadzać swatów oraz sprzyjać zgodnemu pożyciu małżeńskiemu. W niektórych regionach Polski wykorzystywano podłaźniczkę do obrzędów, mających sprowadzać urodzaj. W okolicach Żywca na przykład gazda wnosił podłaźniczkę do zaciemnionej izby, rodzina obsypywała ją owsem, po czym zapalała światło, symbolizujące słońce niezbędne do życia na Ziemi.
Pierwsze wzmianki o bożonarodzeniowej choince pochodzą z Alzacji z końca XV wieku. W następnych wiekach zwyczaj ten rozprzestrzenił się w całych Niemczech, a do Polski dotarł poprzez zabór pruski na przełomie XVIII i XIX wieku. Nie od razu choinka została życzliwie przyjęta. Ponad sto lat temu w "Kalendarzu Warszawskim" można było przeczytać, że "w części dawnej Polski, która została pod panowaniem pruskim, wprowadzono zwyczaj obdarowywania dzieci w wigilię Bożego Narodzenia choinką uwieńczoną zapalonymi świeczkami i mnóstwem zawieszonych na niej cukierków. Zwyczaju tego pochwalać nie możemy, bo jeżeli od wieków panował w Polsce zwyczaj obdarowywania dzieci i starszych na gwiazdkę, czyli kolęda, na cóż wprowadzać do nas zwyczaje niemieckie i rozpowiadać dzieciom o jakimś Hajlechryście, kiedy się bez tego wybornie obejść można..."
Pomimo głoszonych tu i ówdzie podobnych opinii oraz początkowej nieprzychylności Kościoła, doszukującego się w nowym zwyczaju pogańskiego rodowodu, urok świątecznej choinki przezwyciężył wszelkie opory.
Wkrótce została powszechnie zaakceptowana w domach magnackich i szlacheckich, potem mieszczańskich, a wiejską podłaźniczkę ostatecznie wyparła w okresie międzywojennym.


----------------
Czôpiewsczi

stefan
wysłane dnia: 25.12.2004 11:02
Stały bywalec
Zarejestrowany: 19.8.2004
z:
Wiadomości: 67
Re: Wigilia- kolędy
Teksty kolęd


----------------
Czôpiewsczi

stefan
wysłane dnia: 25.12.2004 11:08
Stały bywalec
Zarejestrowany: 19.8.2004
z:
Wiadomości: 67
Re: Wigilia- kolędy
stefan
wysłane dnia: 25.12.2004 13:59
Stały bywalec
Zarejestrowany: 19.8.2004
z:
Wiadomości: 67
Re: Wigilia- kolędy
Pozdrowienia
Wigilijne przysłowia



** Jeśli nie odlecą ptaszki do Michała, do Wigilii zima nie nastąpi trwała.

** od Łucji do wigilii patrz na dni o przyszłym roku powiedzą Ci

** Święta Barbara po wodzie, Boże Narodzenie po lodzie

** Święta Barbara po lodzie, Boże Narodzenie po wodzie

** Jak w Wigilię z dachu ciecze, jeszcze się zima długo się powlecze.

** Gdy w Narodzenie pogodnie, będzie tak cztery tygodnie.

** Boże Narodzenie po lodzie, Wielkanoc po wodzie

** Gdy w dzień Adama i Ewy mróz i pięknie, zima wcześnie pęknie.

** W dzień Adama i Ewy daruj bliźniemu gniewy

** Jakiś w Wigilię, takiś cały rok.

** Zielone Boże Narodzenie, biała Wielkanoc.

** Na Boże Narodzenie weseli się wszystko stworzenie.

** W Boże Narodzenie słonko świeci, tak i tydzień zleci

** Pogoda na wigilię Narodzenia, do Nowego Roku się nie zmienia.

** Wigilia jasna, święty Jan ciemny, obiecują rok przyjemny.

** Gdy w Narodzenie Pana pogodnie, będzie tak cztery tygodnie.

** Gdy w Boże Narodzenie pola są zielone, na Wielkanoc będą śniegiem przywalone.

** Jak się Adam z Ewą zgłosi, tak się koniec grudnia nosi.

** Na Adama i Ewy, dobre bydłu i plewy.

** Słota w dzień Adama i Ewy, zabezpiecz od zimna cholewy.

** Adam i Ewa pokazują, jaki styczeń i luty po nich następują.

** Gdy w dzień Adama i Ewy mróz i pięknie, zima wcześnie pęknie.

** Na Pasterkę po wodzie, Alleluja po lodzie.

** Koło Ewy, noś długie cholewy.

** Jeśli w pierwszy dzień po Narodzeniu dopiekało, będzie zima długo białą.

** Gdy choinka tonie w wodzie, jajko toczy się po lodzie.

** Gdy pola zielone, jak się Chrystus rodzi, Wielkanocnym Świętom śnieg pewnie
zaszkodzi.

** Jaka pogoda w dzień Bożego Narodzenia, taka też będzie od Ignacego (01.02) po Szymona umęczonego (18.02).

** W jakim blasku Bóg się rodzi, w takim cały styczeń chodzi.

** Boże Narodzenie po lodzie, Wielkanoc po wodzie.

** Gdy na Gody bardzo biało, wiosną śniegu jest niemało.

** Gdy na Gody leży śnieg srogi, to na Wielkanoc zielone odłogi.

** Gdy w pełni księżyca Gody przypadają, łagodną resztkę zimy z tego wysnuwają.

** Gdy w Boże Narodzenie pola są zielone, na Wielkanoc będą śniegiem przywalone.

** Gdy w Narodzenie Pana pogodnie, będzie tak cztery tygodnie.

** Jeśli pola zielone, gdy się Chrystus rodzi, Zmartwychwstaniu śnieg z deszczem
przeszkodzi.

** Na Boże Narodzenie masz lutego widzenie.

** W Boże Narodzenie bardzo biało, wiosną śniegu jest niemało.

** W Gody słonko świeci, tak i tydzień zleci.

** Z których stron w Gody wiatry się głoszą, stamtąd do Jana (27.12) deszcze przynoszą.

** W Boże Narodzenie dnia przybywa na kurze stąpienie.

** Jeśli w polu czarno, gdy się Chrystus rodzi, to będzie biało na lanie, kiedy Chrystus
zmartwychwstanie

** Jeśli w Gody zielono, to na Wielkanoc śniegu będzie za kolano

** Jeśli dzień wigilijny pogodny, roczek będzie urodny

** Jak w Wiliję gwiazdy świecą, kury dobrze jajka niesą

** Jaka Wigilia, taki styczeń

** W jakim blasku Bóg się rodzi, w takim cały styczeń chodzi


----------------
Czôpiewsczi

| Od najnowszych Poprzedni wątek | Następny wątek | Top

 
Wyróżnienia
Medal Stolema 2005   Open Directory Cool Site   Skra Ormuzdowa 2002