Zakłôdóm nen wątk, bò zastanôwiô mie... jaczé przeklëniãca ë wzdichniãca są w kaszëbiznie żëwé.
Znóm taczé wzdichniãca jak: "joczkù jo..." / "a joczkù, joczkù..." abò "a jenkù jo...", chtërne, jak mëszlã, nie mają wikszégò znaczenkù, blós jakno tipiczné wzdichniãca sã je ùżiwô.

W Trepczikù móm nôlazłi, że chłop chtëren przeklënô, to "klątewnik". Blós gòrzi z przëkłôdama. Jesz pôradzesąt lat temù mòżna bëło czasã ùczëc "A żebë ce Pùrt!" czë jinsze tegò ôrtu wërażenia. Równak jidze mie ò przëklëniãca (ë wzdichniãca), chtërne jesz dzysô mòżna ùczëc, ùczëc òd Kaszëbów. Gwësno wiele mdze wzątich z pòlsczégò abò anielsczégò... Ale jidze ò to, co je ùżiwôné. Mëszlã, że na taką temã nie mdze nót òpasowac ze słowizną ;)

W Wejrowie znóné je:
"Jak jô ce przepierdolã, tej ce nawet Pańsczi Janiół nie ùdwignie!" (chòc w formie "Janiół Pańsczi' a nie "Pańsczi Janiół") - gôdô tak stôrszi Kaszëba z Kòscérznë, chtëren mieszkô terô we Wejrowie.
wërażenia "wëpierdalaj stąd" ë "òdpierdol sã òde mie" - zarô widzec, że to wszëtkò są pòlaszëznë.

Mëszlã, że ju barżi kaszëbsczé są:
"z tobą to nie je..." abò "a jic të Bòsy Antkù", chtërne mògą miec formã przeklëniãca a téż wzdichniãca równoczasno.

Czedës mòżna bëło ùczëc "tuwò je jak pò Szwedach!" równak nie móm tegò nigdë w żëcym czëti. Ju rechli - "W twòji jizbie je jak w chlewie!" "Jistny chléw!" (òdpòwiednik pòl. "W twoim pokoju jest jak w burdelu!" (?)) . Przëbôcziwô mie sã téż "Z tobą to je krziż swiãti", chtërne na gwës nick ze swiãtoscą nie mô pòspólnégò ;)

Gôdczi: "Diable jeden jo!" , "Jasny szargón! (mòże Szargón?)" - to dwie, chtërne jesz mie sã przëbôcziłë, a mëszlã, że to są ju richtich kaszëbsczé przeklëniãca.


chto wié, mòże z tegò mdze jakô magisterkô abò co jinszégò ;) jô to równak zakłôdôm dlô rozwiniãcégò swòji słowiznë, bò doch jãzëka ùżiwô sã do wërażeniégò wszëtczich emòcejów - i dobrich, ë złich, a téż nie-je-wiedzec-jaczich (wzdichniãców). Tej jak znôta co òd se, chãtno pòznóm, a mòże mie sã jesz co przëbôczi ;)

Jô Cë rzekã, że do miã gadale "Të jes richtich!" czasã jesz "knôpie" na kùńcu dodając. Jesz znóm i sam ùżiwôm "A Jenë jo" i to pòchòdô od jaczégòs dëcha abò bòga pòceszënigò. Të to Titës wiész, bò môsz mòją ksążkã ò demonolodżii kaszëbsczéj.

----------------
Bëcë Kaszëbą òznôczô bëcë Słowianinã.

Nie wszëtkò tam jidze nalézc. Ale pòchôdónié niechternych na gwës bierze sã z dôwné wiarë.

"Të jes richtich" to nie wiém co nawetk mô znaczëc. Ù mie sã na ten ôrt gôdało "Të jes richtich òd se" abò "Të jes richtich hops!" równak to téż nie bëło jakòs mòckniészi gôdanié ;)

Ależ nie potrzeba nic znajdować. To znaczy "Masz rację" lub bezosobowo "racja", "prawda" i tyle. Zbyt to przeteoretyzowana dyskusja.

Temat jak temat. Faktycznie trochę za wiele teorii.
Zasada przy mocnych słowach jest jedna: krótkie wyrażenie o dużym ładunku emocjonalnym. Oczywiście kunszt oratoryjny niektórych mówców jest wielki i można ze zwykłego kurwowania zrobić prawie trzynastozgłoskowiec.

Tak bez żartów - kaszubska społeczność naszych dziadków i pradziadków obywała się prawie bez przekleństw. Pamiętam, że jak mój dziadek (rocznik 1912) użył "pararëlùsza" to oznaczało, że jest wyjątkowo wzburzony. I nie miało wówczas znaczenia, czy był w stanie przed czy po spożyciu Zapewne istniał także kaszubski margines, który korzystał z całego zasobu słowiańskich przekleństw. Piotr Dziekanowski, z którym kiedyś na ten temat rozmawiałem, wspominał iż ciekawym przykładem "nieczystości" regionalnego języka są księgi sądowe z... XVII i XVIII wieku, gdzie strony procesów opisywały nie tylko działania ale i obrazy słowne. Podobno, dzisiejszy wulgarny język to małe piwo.
Nie bez znaczenia zapewne były XIX wieczne działania pruskich władz, które kontrolowały w miarę możliwości wszystkie sfery życia - nie tylko porządek w obejściu (jak był bałagan to płaciło się sztraf) ale także naukę, długość palm wielkanocnych, ilość dni które przeznaczano na imprezy weselne oraz wiarę. Ordnung muss sein! Poddani takim samym rygorom Niemcy do dziś rzadko rzucą coś więcej niż niewinne Scheise lub określą kogoś jako Dumkopf.

Skazani jesteśmy więc na nibypolskie zapożyczenia. Najgorsze jednak jest w tym wszystkim to, że Kaszubi publicznie nie wstydzą się przeklinać dopiero po którymś tam kielonku albo piwku. Gdy mieszkałem jeszcze w Żukowie i zmuszony byłem wracać z Gdańska do domu autobusami PKS to tylko od takich delikwentów można było usłyszeć kaszubską gôdkã. Nie wiem jak jest teraz.

Drogi Panie Profesorze, pamiętam ze swoich lat studenckich przeróżne takie "akademickie" dyskusje, im bardziej były teoretyczne, tym lepiej - tym bardziej nas cieszyły :)

Droga Pani Bogumiło,
oczywiście jestem za wszelkimi dyskusjami akademickimi a im bardziej sa one teoretyczne tym lepiej ćwiczą nasze szare komórki. W tym jednak wypadku jest to zwyczajne zapożyczenie z niemieckiego, gdzie richtig to wiadomo, że musi być richtig. Pamiętam jednak określenie z okolic Sulęczyna, że "ktoś to ein vogel" lub po prostu "ma vogla" co mniej więcej oznaczało, że jest niespełna rozumu. Lecz to chyba jedyne takie zwroty, jakie znam z Kaszub.

Dobry wieczór,

ależ my Kaszubi potrafimy przeklinać! :)

Matizernoga!
Mariczëné Buksë!
Ala diôble jo!
A niech cë!
Niech to diôble wezna!
i bardziej południowe Paraluch!

A ja jako małe dziecko bywa maly Kaszëba w zalezności od zachowania nazywany:

- Szalinc (od nazwy wiatru)
- Ôlenspiegl ( z dolnoniemieckiego Eulenspiegel)
- Krôsnik (moze od Krosniãt?)
- Òbarchnialc (od Òbarchniëc, czyli oszaleć)
- Lorbas ( z dolnoniemieckiego dialektu Gdańska, u Grassa występuje, u nas miało podwójne znaczenie, rownież w męskiej anatomii)
- Rojber ( od rojbrowac, czyli być niegrzecznym, z niemieckiego Räuber)
- Czëdélc ( od czëdli, czyli glupi)
- Bojs ( pojęcia nie mam skąd to określenie, zawsze mnie to zastanwiało, ale szeroko używane też w znaczeniu "syn, chłopak"
- Pùrtk ( od diabełka kaszubskiego)
- Zgnilc ( od zgnili, czyli leniwy)
- Blaue Vogel ( z niemieckiego)
- Swintùch (jak ktoś chodził czôrni ë ùswiniony, czyli brudny)


no to tyle przykładow z życia codziennego, które wpadły mi naprędce do głowy. Znacie jeszcze jakies?
Pozdrowienia

----------------
Viva la Kaxubia......

To mie przebôcziło pôrã téż :)
ù mie sã nie gôdô - "matizernoga" blós "matizerdwanoga" :) równak to samò doch :)
No a jak "Mariczné Bùksë!" tej wërażenia:
"Ni ma sraniégò pò gardinach!" ;)
i jesz "Ala weter" - pisownie nie jem ani përznã gwësny.

Në i z tich drëdżich jesz je:
- Të to jes richtich kùńda! (ù mie gôdô sã kłinda...)

Chto wié, mòże jesz co sã przebôczi. Tej pisac :)

Mòji kòlédzë jesz gadale na jednégò "dzëk" jakno nen tuńc, co téż miało znaczëc szalińc, dzëkùs. Zastanawióm sã, czë "szajba" to je pòlaszëzna, bò jem nichdë nie ùczëł tégò słowa òd Pòlocha, a òd mòji ómë jo.

----------------
Bëcë Kaszëbą òznôczô bëcë Słowianinã.