Forum
Losowe zdjęcie
Osława Dąbrowa -01, gm. Studzienice
Pomerania
Wygląd strony

(2 skórki)
Strona główna forum
   Historia
     Duszpasterze parafii pw.Wszystkich Świetych w Brusach

| Od najnowszych Poprzedni wątek | Następny wątek | Koniec
Nadawca Wątek
stefan
wysłane dnia: 27.11.2004 15:19
Stały bywalec
Zarejestrowany: 19.8.2004
z:
Wiadomości: 67
Duszpasterze parafii pw.Wszystkich Świetych w Brusach
Parafia bruska po raz pierwszy jest wyraźnie wzmiankowana w dokumen-
cie lokacyjnym wsi Brusy z roku 1351. Wynika z tego, że jej początków
należy szukać wcześniej. Większość historyków skłania się do przyjęcia
tezy, że powstała pod koniec XIII lub na początku XIV wieku. Należy
zatem do najstarszych na Zaborach. Pierwotnie należała do diecezji wło-
cławskiej (kujawsko-pomorskiej). Bulla papieska „De salute animarum..."
w 1821 roku włączyłają w granice diecezji chełmińskiej. Stan ten trwał aż
do 25 III 1992 roku, kiedy to bullą „Totus tuus Poloniae populus" papież
Jan Paweł II dokonał reorganizacji terytorialnej polskiego Kościoła. Mocą
tej decyzji diecezja chełmińska nie doczekawszy się jubileuszu 750-lecia
(przypadającego w 1993 roku) przestała istnieć. Jej terytorium weszło
w skład nowych jednostek kościelnych: archidiecezji gdańskiej i gnieźnień-
skiej oraz diecezji pelplińskiej i toruńskiej. Brusy znalazły się w granicach
diecezji pelplińskiej.
Życie każdej parafii koncentruje się wokół świątyni. W Brusach co najmniej
trzy kościoły poprzedzały obecny. O najstarszym z nich nie mamy żadnej
relacji. W dokumentacji wizytacyjnej z 1584 roku czytamy Jedynie, że „ko-
ściół w Brusach jest drewniany pod wezwaniem Wszystkich Świętych".
O następnym wiemy, że wybudowany był w latach 1767-1769. Po raz
ostatni odprawiono w nim nabożeństwo w święto Apostołów Piotra i Pawła
29 VI 1876 roku. Tego też dnia wmurowano kamień węgielny pod nowy
kościół, zaprojektowany przez Adolpha Dankerta. Uroczystość poświęce-
nia obecnej świątyni odbyła się 29 Xl 1879 roku.
Spośród duszpasterzy pracujących w bruskiej parafii do czasu rozpoczęcia
budowy obecnego, monumentalnego kościoła możemy wymienić zaledwie
kilku. Pierwszym, potwierdzonym historycznie, był ks. Herman. Jego imię
pojawia siew dokumentach lokacyjnych Czyczków (1359), Zalesia (1360),
Dąbrowy k. Karsina (1367) oraz przy potwierdzeniu prawa polskiego dzie-
dzica Główczewic (1370). Dzięki wspomnianym dokumentom wizytacyj-
nym z 1584 roku znamy innego proboszcza ks. Marcina Parsiińskiego.
W 1669 roku stratorem parafii Borzyszkowy był ks. Tomasz Urbański.
Prawdopodobnie jego następcą został ks. Marcin Kowaliński, proboszcz
bruski i leśniewski w latach 1686-1705. Ks. Szymon Koliński bruską para-
fią kierował przez 52 lata, od roku 1705 aż do swej śmierci 27 III 1757 ro-
ku. Sukcesję po nim przejął budowniczy trzeciej drewnianej świątyni ks.
Piotr Nieżórawski, proboszcz w latach 1758-177. Ks. Andrzej Łysakowski
jako proboszcz bruski i leśniewski pracował od roku 1778 do 1800. Przez
pierwsze dwanaście lat XIX wieku bruską wspólnotą parafialną kierował
ks. Paweł Latoszewicz (+1812). W roku 1813 proboszczem został miano-
wany Franciszek Haensel. Przewodził bruskiej parafii do 1846 roku,


----------------
Czôpiewsczi

Cysewski
wysłane dnia: 28.11.2004 17:43
Zarejestrowany użytkownik
Zarejestrowany: 28.11.2004
z: ZABORY
Wiadomości: 12
Re: Duszpasterze parafii pw.Wszystkich Świetych w Brusach
Parafia Brusy.
Po raz pierwszy jest wyrażnie wzmiankowana pokoleń dokumencie lokacyjnym wsi Brusy z 1351 r. Przez wiele stuleci bruska parafia należała do diecezji włocławskiej i tworzyła w niej archidiakonat pomorski,który pokoleń kolei podzielony był na dekanaty. Brusy wchodziły w skład dekanatu zaborskiego - zwanego też podlaskim, pod koniec XVI wieku - starogardzkim. Według zapisu inwentarzu biskupstwa 1534 r. oraz wizytacji kościelnej pokoleń 1584r. pokoleń skład parafii Brusy należały wsie Brusy, Czyczkowy, Kosobudy
, Lubnia , Męcikał, Rolnik, Zalesie, Małe Chełmy,Wielkie Chełmy, Czapiewice, Czarnowo, Małe Gliśno ,Główczewice, Żabno. pokoleń połowie lat XVI wieku parafia leśniewska stała się filią parafii Brus. - obszar parafii Brusy powiększył się o wsie Leśno, Orlik,Raduń, część Trzebinia,Lendy, Prondzonkę, pokoleń Windorp. W XVII wieku doszły nowo założone osady: Kruszyn, Laska, Parzyn, Peplin, Skoszewo, Warsin, Widno pokoleń Wysoka Zaborska. pokoleń chwilą utworzenia pokoleń 1637 roku dekanatu bytowskiego pokoleń jego skład weszła parafia Brusy. W 1821r. Bulla De salute animarum wprowadziła nową organizację kościelną. Zlikwidowany został archidiakonat pomorski pokoleń włączono go do diecezji chełmińskiej. W 1832 r. parafie Brusy przydzielono do dekanatu tucholskiego. pokoleń drugiej połowie XIX wieku - po usamodzielnieniu się parafii Leśno) w skład bruskiej parafii wchodziły miejscowości : Brusy, Czyczkowy, Kosobudy, Małe Chełmy, Frydrychowo, Czarnowo, Czapiewice , Lubnia, Małe Gliśno, Zalesie, Czarniż, Męcikał, Wielkie Chełmy, Giełdon, Drzewicz, Żabno , Turowiec, Asmus, Czernica,
łynek, Chłopowy, Spierwia, Stare, Płęsno, Kosobudno, Dąbrówka, Struga,Pokrzywno, Glinki, Trzemeszno, Klonia, Okręglik, Olszyny Trzy ostatnie pokoleń 1899 r. zostały przyłączone do Rytla. pokoleń okresie międzywojennym dokonano reorganizacji sieci dekanalnej, pokoleń której wyniku pokoleń 1926 r. parafię bruską włączono do dekanatu Chojnickiego.Ksiadz bp Bernard Czapliński w grudniu 1974 r. powołał do życia samodzielny ośrodek duszpasterski - parafię w Kosobudach pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, wyłączając ją tym samym z parafii Brusy . pokoleń 1982 roku na mapach administracyjnych diecezji Chełmińskiej pojawił się nowy , bruski dekanat obejmujący parafie: Brusy,Kosobudy,Leśno,Borowy Młyn, Brzeźno Szlacheckie,Konarzyny, Swornegace, Zapień. pokoleń 1989 r. przeprowadzono jego reorganizację .Obecnie do dekanatu bruskiego należą : Brusy, Uziemiany,Kalisz Kaszubski, Karsin, Kosobudy, Leśno, Osowo pokoleń Wiele. Parafia pw Wszystkich Świetych w Brusach opiekę duszpasterską sprawuje nad mieszkańcami miejscowości: Antoniego, Asmus, Czarni, Czarnowo, Czapiewice, Czernica, Czyczkowy,Dąbrowka, Małe Gliśno, Małe Chełmy, Męcikał, Młynek, Lubnia,Wielkie Chełmy, Zalesie,Żabno pokoleń od 25 marca 1992 r. (bulla Jana Pawła II Totus Tubus Poloniae populus) należy do diecezji pelplińskiej.

stefan
wysłane dnia: 28.11.2004 20:35
Stały bywalec
Zarejestrowany: 19.8.2004
z:
Wiadomości: 67
Re: Duszpasterze parafii pw.Wszystkich Świetych w Brusach
KSIĘŻA NAJDŁUŻEJ służący W BRUSACH
1. Ks. Bernard Gruning prób. 1921 - 1956 (35 lat)
2. Ks. Augustyn Wika-Czamowski prób. 1846 - 1876 (30 lat)
3. Ks. Engelbert Józef Biber prób. 1884 - 1910 (26 lat.)
4. Ks. Franciszek Chylewski prób. 1956 - 1979 (23 lata)
5. Ks. Zdzisław Wirwicki prób. 1979 - (do 2004-25 lat)
6. Ks. Alojzy Cieśniewski wik. 1963 - 1974 (11 lat)
7. Ks. Antoni Graduszewski wik. adm. 1872 - 1883 (11 lat)
8. Ks. Franciszek Ludwik Klink prób. 1910 - 1921 (11 lat)
9. Ks. Bronisław Szuta wik. 1951 - 1959 (8 lat)
10. Ks. Jerzy Główczewski wik. 1965 - 1973 (8 lat)
11. Ks. Mieczysław Guzman wik. 1980 - 1988 (8 lat)
12. Ks. Piotr Kotewicz wik. 1989 - (do 1996 - 7 lat)


----------------
Czôpiewsczi

stefan
wysłane dnia: 28.11.2004 20:46
Stały bywalec
Zarejestrowany: 19.8.2004
z:
Wiadomości: 67
Re: Duszpasterze parafii pw.Wszystkich Świetych w Brusach
PROBOSZCZOWIE BRUSCY I ICH WIKARIUSZE
OD 1846 ROKU
ks. Augustyn Wika-Czarnowski (1846 - 1876)
ks. Mikołaj konieczny (1852 - ?)
ks. Herman Wodecki (1856 - 1857)
ks. Stefan Potęgowski (1857)
ks. Benon Jerzy Kursikowski (1858)
ks. Jan Sucharski (1858 - 1861)
ks. Emanuel Sommer (1862 - 1863)
ks. Augustyn Rufin Zemke (1862)
ks. Józef Łebiński (1863 - 1864)
ks. Franciszek Fregin (1864 - 1866)
ks. Adolf Byczkowski (1866 - 1867)
ks.JanBatke(1867- 1868)
ks. Stanisław Budnik (1868 - 1870)
ks. Leon Masłowski (1870 - 1871)
ks. Hieronim Golębiewski (1871 - 1872)
ks. Antoni Kaniecki (1871 - 1872)
ks. Stanisław Długosz (1872 - 1875)
ks. Antoni Graduszewski (1872 - 1883) (adm.) (1883 - 1884)
ks. Aleksander August Tusch (1875 - 1879)
ks. Engelbert Józef Biber (1884 - 1910)
ks. Walenty Pełka (1884 - 1887)
ks. Aleksander Boma (1887)
ks. Franciszek Malicki (1887 - 1888)
ks. Tomasz Wiktor Raschke (1888)
ks. Jerzy Behrendt (1888 - 1889)
ks.Józef Dybol(1891 - 1894)
ks. Edward Studziński (1894 - 1895)
ks. Bronisław Katlewski (1895 - 1897)
ks. Feliks Bok (1897-1859)
ks. Tadeusz Omańkowski (1900 - 1905)
ks. Franciszek Filarski (1905 - 1910)
ks. Jan Strużyna (1907 - 1909)
ks. Władsław Rygielski (1909-1911)
ks. Franciszek Ludwik Klink (1910 - 1921)
ks. Jan Mazella (1911-1912)
ks. Czesław Kazimierz Wilemski (1912 - 1913; 1925 - 1926)
ks. Józef Próhnke (1912 - 1916)
ks. Bernard Kowalski (1913 - 1914)
ks. Marceli Żelazny (1913 - 1914)
ks. Aleksy Paulus (1915-1916)
ks. Anaztazy Kurowski (1916-1919)
ks. Robert Wohifeił (1917-1918)
ks. Jan Szpitter (1917 - 1922)
ks. Bernard-Gruning (1921 -1956) z wojenną przerwą (1941 -1945)
ks. Emil Bronisław Sowiński (1921 - 1922)
ks. Władysław Homa (1922 - 1923)
ks. Jan Adam Hinz (1923 - 1924)
ks. Jan Tomasik (1923 - 1924)
ks. Wincenty Górecki (1924 - 1925)
ks. Bolesław Jeka (1924 - 1925)
ks. Józef Wiktor Radtke (1925 - 1926)
ks. Franciszek Perschke (1926 - 1932)
ks. Alfons Górny (1927 - 1928)
ks. Jan Lange (1928 - 1929)
ks.AlojzyPtach(1931 - 1932)
ks. Tadeusz Marian Zapałowski (1932 - 1934)
ks. Konstanty Piotr Malmowski (1933 - 1934)
ks. Jan Jankowski (1934 - 1935)
ks. Tadeusz Broniszewski (1934 - 1935)
ks. Alojzy Karol Porzyński (1935 - 1938)
ks. Jan Gajkowski (1935 - 1938)
ks. Władysław Megger (1938)
ks. Stanisław Józef Pisarek (1938)
ks. Franciszek Hinz (1938 - 1939)
ks. Konrad Wedelstaedt (1938 - 1939)
ks.BrunoSchlip(1940)
ks. Józef Czapiewski (1940 - 1941)
ks. Peter Adams (1941 - 1945)
ks. Aleksander Zawacki (1942 - 1944)
ks. Bernard Griining c.d.
ks. Józef Krzoska (1945 - 1946)
ks. Grzegorz Piasek (1946 - 1948)
ks. Wacław Markowski (1948)
ks. Ludwik Chyliński (1948 - 1949)
ks. Jerzy Kruger (1949 - 1950)
ks. Bronisław Szuta (1951 - 1959)
ks. Bolesław Czajkowski (1952 - 1954)
ks. Romuald Jan Hubert Bieliński (1954 - 1957)
ks. Franciszek Chylewski (1956 - 1975)
ks. Henryk Bartkowski (1957 - 1960)
ks. Tadeusz Brodzik (1959 - 1960)
ks. Władysław Jabłoński (1960-1962)
ks. Mieczysław Barzowski (1960 -1962)
ks. Henryk Piotrowski (1962 - 1963)
ks. Bolesław Śledź (1962 - 1975) jednocześnie sprawował opiekę duszpa-
sterską w Kosobudach (kościół filialny)
ks. Alojzy Cieśniewski (1963 - 1975)
ks. Zenon Skomski (1963 - 1965)
ks. Jerzy Główczewski (1965 - 1973)
ks. Stefan Rychert (1973 - 1977)
ks. Marian Czesław Szudrowicz (1975 - 1978)
ks. Jerzy Karol Kalinowski (1977 - 1979)
ks. Alfons Makowski (1978 - 1980)
ks. Zdzisław Wirwicki (1979 -)
ks. Andrzej Gołuński (1979 - 1985)
ks. Mieczysław Guzman (1980 - 1988)
ks. Włodzimierz Antoni Hoffman (1985 - 1986)
ks. Henryk Zieliński (1986 - 1989)
ks. Marek Błażejczyk (1988 - 1992)
ks. Piotr Kotewicz (1989 -)
ks. Zbigniew Straszewski (1992 - 1996)
ks. Mirosław Grzegorz Klawikowski (1996 -1999)
ks. Waldemar Opatowski ( 1999 –
ks. Leszek Kozłowski (2001- 2002 )
ks.Piotr Bekisz(2002-

' W nawiasach podano słuzbę w Brusach


----------------
Czôpiewsczi

Cysewski
wysłane dnia: 30.11.2004 21:01
Zarejestrowany użytkownik
Zarejestrowany: 28.11.2004
z: ZABORY
Wiadomości: 12
Re: Duszpasterze parafii pw.Wszystkich Świetych w Brusach
Odsłonięcie tablicy pamiątkowej

Z okazji obchodów dziesięciolecia w gmachu Senatu na parterze odsłonięto tablicę pamiątkową ku czci senatorów RP pomordowanych, poległych, zaginionych, zmarłych w latach II wojny światowej i powojennym okresie represji.

Na tablicy znalazły się nazwiska, a także daty i miejsca śmierci:

na 13 poz. wymieniony jest:ks. Feliks Bolt
wieloletni wikariusz parafii w Brusach
wiecej:
http://www.senat.gov.pl/k4/dok/diar/40s/40s04.htm

stefan
wysłane dnia: 2.12.2004 13:54
Stały bywalec
Zarejestrowany: 19.8.2004
z:
Wiadomości: 67
Re: Duszpasterze parafii pw.Wszystkich Świetych w Brusach
Oto WYKAZ ZMARŁYCH KAPŁANÓW PARAFII BRUSY
1. Franciszek Karwaszewski OFM (+ 1852)
2. Mikołaj Konieczny (+ 19 IX 1853)
3. Augustyn R. Zemke (+ 23 IX 1863)
4. Herman Wodecki (+ 10 II 1868)
5. Franciszek Fregin (+ 30 XII 1869)
6. Augustyn Wika-Czamowski (+ 15 VII 1876)
7. Stanisław Budnik (+ 18 XII 1877)
8. Stanisław Długosz (+ 3 III 1883)
9. Leon Masłowski (+ 19 II 1886)
10. Emanuel Sommer (+ 22 VII 1890)
11. Antoni Graduszewski (+ 30 V 1892)
12. Stefan Potęgowski (+ 14 IX 1894)
13. Józef Łebiński (+ 17 XI 1894)
14. Aleksander A. Tusch (+ 19 XI 1896)
15. Benon J. Kursikowski (+ 6 VI 1903)
16.JózefDybol(+6XI1905)
17. Franciszek Malicki (+ 30 III 1907)
18. Jan Sucharski (+ 2 XII 1907)
19. Bronisław Katlewski (+25 I 1908)
20. Engelbert J. Biber (+ 22 VII 1911)
21. Adolf Byczkowski (+ 2 III 1916)
22. Tadeusz Omańkowski (+ 23 VI 1916)
23.JanBatke(+ 15X1 1917)
24. Bernard Kowalski (+ 26 V 1918)
25. Hieronim Gołębiewski (+ 29 IX 1918)
26. Aleksander Borna (+ 4 IV 1920)
27. Tomasz W. Raschke (+ ok. 1921)
28. Walenty Pełka (+ 16 IV 1922)
29. Antoni Kaniecki (+ 28 XII 1924)
30. Edward Studziński (+ 18 V 1928)
31. Franciszek Filarski (+ 6 IV 1931)
32. Marceli Żelazny (+ 16 VII 1934)
33. Jerzy Behrendt (+ 6 IV 1935)
34. Jan Strużyna (+ 11 II 1938)
35. Jan Mazella (+ ok. l X 1939)
36. Alojzy Ptach (+ 14 X 1939)
37. Alfons Górny (+ 16 X 1939)
38. Jan Szpitter (+ 16 X 1939)
39. Jan Jankowski (+ 20 X 1939)
40. Władysław Megger (+ X 1939)
41. Alojzy Knitter (+ X 1939)
42. Czesław K. Wilemski (+ XI 1939)
43. Emil B. Sowiński (+ 1939)
44. Tadeusz M. Zapałowski (+ 1939)
45. Feliks Bolt (+7 IV 1940)
46. Franciszek Hinz (+ 4 VI 1940)
47. Robert Wohifeił (+ 13 VI 1940)
48. Jan Lange (+ 23 VII 1941)
49. Konstanty P. Malinowski (+ 16 VI 1942)
50. Władysław Rygielski (+ 6 XII 1942)
51. Franciszek Kimk (+ 23 III 1946)
52. Józef Czamecki (+ 29 XI 1954)
53. Bernard Gruning (+ 17 IV 1956)
54. Władysław Homa (+ 26 VII 1959)
55. Anastazy Kurowski (+ 20 VIII 1960)
56. Józef Czapiewski (+ 28 IV 1965)
57. Józef Próhnke (+ 18 I 1966)
58. Bolesław Jeka (+ 12 VI 1967)
59. Wincenty Górecki (+ 20 X 1967)
60. Franciszek Perschke (+191 1968)
61. Jan Tomasik (+ 20 VI 1971)
62. Grzegorz Piasek (+ 22 VIII 1972)
63. Jan Gajkowski (+ 30 V 1973)
64. Peter Adams (+ 15 XII 1973)
65. Józef Wiktor Radtke (+ 10 XI 1973)
66. Alojzy K. Porzyński (+ 21 VIII 1976)
67. Jerzy Kriiger (+ 28 VIII 1976)
68. Jan A. Hinz (+14 XI 1976)
69. Alojzy Cieśniewski (+ 13 III 1979)
70. Stanisław J. Pisarek (+ 29 IV 1979)
71. Franciszek Chylewski (+ 24 I 1980)
72. Bolesław Czajkowski (+ 28 VII 1983)
73. Andrzej Gołuński (+ 23 XII 1988)
74. Romuald J. H. Bieliński (+ 26 XII 1989)
75. Tadeusz Broniszewski (+ 11 II 1991)
76. Aleksander Zawacki (+ 3 VI 1991)
77. Bruno Schliep (+ 25 IX 1994)
78. Konrad Wedelstaedt (+ 14 IV 1995)
79. Mieczysław Barzowski (+ 15 V 1995)
80. Wacław Markowski (+ 29 XII 1995)
81. Józef Krzoska (+ 17 VIII 1996)
82. Aleksy Paulus (+ ?)


----------------
Czôpiewsczi

stefan
wysłane dnia: 5.12.2004 9:54
Stały bywalec
Zarejestrowany: 19.8.2004
z:
Wiadomości: 67
Re: Duszpasterze parafii pw.Wszystkich Świetych w Brusach
KS. FELIKS BOLT
Urodził się 7.1.1864 roku w Barłożnie k. Starogardu Gd. w rodzinie zamożne-
go rolnika Józefa Bolta i Joanny Grajkowskiej. Kształcił się w Collegium Ma-
rianum (1874-1882) i w gimnazjum chełmińskim. Należał do tajnej organiza-
cji filomackiej, przyczynił się w 1884 roku do założenia koła filomackiego
w Toruniu. Za swojąpatriotyczną działalność został wydalony ze szkoły. Eg-
zamin dojrzałości złożył 26 II 1887 rokujako ckstemista w Chojnicach. Stu-
diowałw Miinster, Monachium orazw latach 1888-1891 w Seminarium Du-
chownym w Pelplinie. Święcenia kapłańskie przyjął 15 III 1891 roku. Od
samego początku swej pracy duszpasterskiej prowadził ożywioną działal-
ność w polskich organizacjach oświatowych i gospodarczych. Był wikariu-
szem w Śliwkach, Wielu, w 1894 roku administratorem w Bobowie, w la-
tach 1895-1897 wikariuszem w Lutowie. W kwietniu 1897 roku przybył do
Brus. Nawiązał bliską współpracę ze Stanisławom Sikorskim, ziemianinem
z Wielkich Chełmów. Dzięki nim, 24 I 1898 roku odbyło się spotkanie zało-
życielskie spółki „Kupiec" (Brusy „Kupiec" - Consumverein Eingetragene
Genossenschaft mit beschrankter Haftplicht), która swym zasięgiem objęła
północną część Pomorza. Filie „Kupca" powstały w wielu miejscowościach
i odebrały z rąk niemieckich część handlu tekstylnego. Wkrótce w Brusach
powstała nowa spółka „Bazar", posiadająca swe filie w Pelplinie, Kartuzach
i Bytowie. Ks. Bolt otaczał opieką duszpasterską sezonowych emigrantów-
robotników, którzy wczesnąwiosną opuszczali Brusy i okolice, udając się do
Niemiec, a późnąjesienią wracali z zaoszczędzonymi markami. Przez krótki
okres czasu był wikariuszem w Kielnie i Raciążu. 1211900 roku został nomi-
nowany na wikariusza, a w 1929 roku proboszcza parafii Srebrniki. Był jed-
nym z głównych organizatorów powstałego 13 XII 1900 roku Centralnego
Towarzystwa Rolniczego dla Prus Zachodnich (pełnił w nim obowiązki wi-
ceprezesa i sekretarza). W jego ramach powstała spółka „Rolnik" do handlu
artykułami rolniczymi, swym zasięgiem obejmująca teren Pomorza, w zarzą-
dzie której był dyrektorem. Dzięki tym osiągnięciom, organizowania polskiej
spółdzielczości, został w 1904 roku wybrany na członka Patronatu Związku
Kółek Zarobkowych na Poznańskie i Prusy Zachodnie oraz Rady Nadzorczej
Banku Związku Spółek w Poznaniu. Uznany został za eksperta od zakładania
spółek handlowych oraz nazwany „ojcem kupiectwa na Pomorzu". W latach
1903-1904 był jednym z założycieli Spółki Drukami i Księgami S.A. „Pielgrzym" w Pelplinie. Jego nazwisko pojawia się wśród akcjonariuszy - zało-
życieli spółki wydającej od 1912 roku „Gazetę Chojnicką". Działał w Towa-
rzystwie Pomocy Naukowej w Chełmnie, Towarzystwie Czytelni Ludo-
wych oraz Prowincjonalnym i Centralnym Komitecie Wyborczym (w 1913
roku był kandydatem na posła). W okresie T wojny światowej wszedł w skład
Tajnego Komitetu Obywatelskiego (od 1918 roku Centralnego Komitetu
Obywatelskiego), należał do naczelnej Rady Ludowej i brał udziałw 1918 ro-
ku w Sejmie Dzielnicowym w Poznaniu. Przyczynił się do powstania
17 II 1920 roku Spółki Akcyjnej „Gazeta Gdańska". Należał do czołowych
działaczy endecji na Pomorzu, w latach 1919-1922 był posłem w Sejmie usta-
wodawczym, pełnił w nim funkcje przewodniczącego Komisji Morskiej,
aw latach 1922-1927 senatorem RP (z listy Związku Ludowo-Narodowego)
i należał do Komisji Skarbowo-Budżetowej. W 1930 roku został senatorem
z ramienia Stronnictwa Narodowego. W latach 1924-1926 był członkiem
Zarządu Głównego Związku Kapłanów „Unitas" diecezji chełmińskiej. Od
1927 roku pracował w Radzie Nadzorczej Spółdzielni „Księżówka Bałtycka",
której zadaniem było nabycie i utrzymanie nad Bałtykiem domów kuracyj-
nych dla użytku członków spółdzielni. Na terenie Pomorza był w latach
1920-1928 prezesem Rady Wojewódzkiej Związku Ludowo-Narodowego,
a po zmianie nazwy. Stronnictwa Narodowego (1928-1935). Po wybuchu
II wojny światowej został przez Niemców aresztowany w Srebrnikach i wię-
ziony w Dębowej Łące, Chełmnie, skąd przewieziono go do obozu koncen-
tracyjnego w Stutthofie' (nr obozowy 9234), gdzie zmarł 7 IV 1940 roku.
Pochowany został w Gdańsku na Zaspie.
1 W książce S. Podlewskiego: Wierni Bogu i Ojczyźnie (Wyd. Nowum. Warszawa 1982) na
s. 145-146 znajdujemy następujący opis: „Na rewir przywożą? ks. Feliksa Bolta, starca
75-letniego, wybitnego działacza pomorskiego, posła i senatora Rzeczypospolitej. Układają
go na barłogu. Wkrótce kończy życie. Nazwisko jego to historia- pisze ks. Gajdus w swo-
ich niezrównanych wspomnieniach obozowych. - Historia walki wpierw z Niemcami o pol-
ski stan posiadania, o prawo bytu, o prawo do języka i kultury polskiej. Ks. Bolt to pomorski
Wawrzyniak, tytan czynu i pracy. Całe życie jego jest walką i to walką aż do końca o polskie
Pomorze. Bezkompromisowy, przystępny wszystkim ludzkim uczuciom, jednego nie zna
tylko uczucia, strachu... Był wielki. Osobiście na Polsce nie dorobił się ani majętności, ani
zaszczytu. Siedział na małej parafii w Srebrnikach pod Kowalewem Pomorskim, nie odzna-
czony ni odznakami kościelnymi, ni państwowymi, lecz byt wielki, większy nad wszystkie
ludzkie zaszczyty i dostojeństwa. Bogaty w szacunek, miłość ludu pomorskiego, którego
był rzecznikiem u tronu Rzeczypospolitej a orędownikiem u Boga. Wprowadzono go przez
próg jako 75-letniego staruszka z honorami jak kanonika nowo mianowanego do stall. Góro-
wał i tu. l tu był panem, senatorem Rzeczypospolitej. l tu wzbudzał szacunek... Do trumny
złożyli go ci. dla których żył- młodzi Polacy. Niosą go przez dziedziniec do samochodu cię-
żarowego. Mija nasze okna wysoko wzniesiona trumna. Nie ma wieńców, przemów, księży,
proporców. Żył skromnie i tak go chowają. Męża z jednej bryły senatora Rzeczypospo-
litej. Ukochaniem jego była Polska, a celem Bóg".
ks. H. Mross: Słownik biograficzny..., s. 20-21; J. Borzyszkowski: Dzieje Brus i okolicy,
s. 145,147,235-236, 371; ks. J. Walkusz: Duchowieństwo katolickie, ...s. 176, 183-184,
323, 327-328; J. Karnowski: Moja droga kaszubska, s. 100; K. Dunin-Wąsowicz: Obóz
koncentracyjny..., s. 259; AP Brusy. Księgi metrykalne.
Zienianin bez kompleksów-Jan Sikorski wyd Gdańsk 1990r.


----------------
Czôpiewsczi

Cysewski
wysłane dnia: 21.12.2004 21:02
Zarejestrowany użytkownik
Zarejestrowany: 28.11.2004
z: ZABORY
Wiadomości: 12
KS. AUGUSTYN WIKA-CZARNOWSKI
KS. AUGUSTYN WIKA-CZARNOWSKI
Urodził się 19 VIII 1809 roku w pobliskim Małym Gliśnie, w drobnoszla-
checkiej rodzinie Ignacego Wika-Czarnowskiego i Katarzyny Scherbarth.
W 1835 roku w Chojnickim gimnazjum zdał egzamin dojrzałości. Wstąpił
do Seminarium Duchownego w Pelplinie, gdzie 10 III 1838 roku przyjął
święcenia kapłańskie. Był wikariuszem w Brodnicy i Kościerzynie. W la-
tach 1842-1845 sprawował funkcję administratora w Wielkołące, a od
29 I 1846 roku był proboszczem w Brusach. W tym także roku została
wybudowana z cegły, pod dachówką nowa (obecna) plebania, z trzema
pokojami dla proboszcza i dwoma dla służby oraz z tak zwanego pruskiego
muru nowa stodoła. W 1855 roku zbudowano czterorodzinny dom, kryty
papą dla robotników plebanii, a w latach 1870 i 1876 masywne stajnie. Po-
większając na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych cmentarz
przykościelny, ks. Czamowski dołączył do niego kacznik (obórkę, studnię
i sadzawkę, które zasypano) leżący pomiędzy starym kościołem a główną
drogą (obecna ulica Gdańska). Cmentarz powiększono także w kierunku
zachodnim, kosztem ogrodu i zabudowań organisty. Tak poszerzony
cmentarz otoczono murem z czerwonej cegły na wysokim kamiennym
fundamencie'. W latach 1863-1866 wybudowano nową organistówkę i wi-
kariatkę (rozebrane w 1990 roku). Dla szpitala zakupiono ogród i budynek
mieszkalny (obecnie w tym miejscu stoi klasztor Sióstr Zmartwychwstania
Pańskiego). Poza wymienionymi JUŻ budynkami na terenie plebanijnym
znajdowało się kilka innych: wozownia, owczarnia, kurnik, torfownik
i świniarnia. W 1875 roku uzyskano pozwolenie na rozpoczęcie budowy
nowego kościoła. W święto Apostołów Piotra i Pawła następnego roku
wmurowano kamień węgielny pod przyszłą świątynię. Swoją działalnością
duszpasterską i patriotyczną, ks. Czamowski wyróżniał się wśród ogółu ^ k
duchowieństwa. W 1861 roku odprawił nabożeństwo żałobne za rodaków,
którzy polegli w Warszawie w czasie manifestacji narodowo-religijnej.
Władze pruskie uważały go za jednego z głównych agitatorów powstania !i!,
styczniowego na tym terenie. Z jego inicjatywy powstała w 1872 roku
Spółka Pożyczkowa Brusko-Leśnieńska. Był członkiem Towarzystwa Na-
ukowego w Toruniu. Znaczną część swoich dochodów przeznaczał na po-
moc dla uczącej się młodzieży gimnazjalnej. Za jego rządów w parafii
rozwijały ożywioną działalność bractwa religijne, głównie Bractwo Szkaplerza Świętego, które w 1849 rolni otrzymało od ks. bpa Sedlaga nowy
statut. Ks. Augustyn Wika-Czamowski zmarł w Brusach 15 XII 1876 ro-
ku. Pochowany został na założonym w 1875 roku nowym (obecnym)
cmentarzu.
ks. M. Mross: Słownik biograficzny..., s. 41; J. Borzyszkowski: Dzieje Brus i okolicy,
s. 175-176,186,195,200; W-Look: Pod zaborem pruskim, s. 149; AP Brusy. Księgi metrykalne.




stefan
wysłane dnia: 22.12.2004 20:53
Stały bywalec
Zarejestrowany: 19.8.2004
z:
Wiadomości: 67
Re: KS. AUGUSTYN WIKA-CZARNOWSKI
O. FRANCISZEK KARWASZEWSKI OFM

Urodził się w 1780 roku, zmarł 16 VII 1852 roku w Brusach. Tu także został pochowany.


----------------
Czôpiewsczi

Cysewski
wysłane dnia: 2.1.2005 19:42
Zarejestrowany użytkownik
Zarejestrowany: 28.11.2004
z: ZABORY
Wiadomości: 12
Re: Duszpasterze parafii pw.Wszystkich Świetych w Brusach
KS. MIKOŁAJ KONIECZNY
Urodzony 18 IX 1793 roku w Raciborzu. Początkowo studiował na
Uniwersytecie we Wrocławiu a następnie w latach 1819-1821 w Semina-
rium Duchownym w Chełmnie'. Święcenia kapłańskie otrzymał w Chełmży
22 XII 1821 roku2. Był wikariuszem i administratorem parafii pw. św. Jana
w Toruniu. W latach 1835-1842 zarządzał parafią w Bzowie i Lubieniu.
Następnie pełnił ponownie posługę wikariusza w Łasinie, Śliwicach, Cek-
cynie (1843-1851) i Brusach (1852 - ?)3, Zmarł jako emeryt w Zamarłem
19 IX 1853 roku. ,
1 Seminarium z Chełmna do Pelplina przeniesiono w 1829 roku.
2 Z chwilą przeniesienia stolicy diecezji z Chełmży do Pelplina (3 VII11824) kościół klasztor-
ny ojców cystersów stał się katedrą biskupów chełmińskich i w nim odbywająsię z reguły
święcenia kapłańskie.
3 Brak ksiąg metrykalnych z tego okresu
ks. H. Mross: Słownik biograficzny..., s. 142-143.
(1) 2 »
| Od najnowszych Poprzedni wątek | Następny wątek | Top

 
Wyróżnienia
Medal Stolema 2005   Open Directory Cool Site   Skra Ormuzdowa 2002