Strona główna forum Historia Nasze Y-DNA ujawniają początek Kaszubian/Pomorzan |
Poprzedni wątek | Następny wątek |
Nadawca | Wątek |
---|---|
Stojgniew |
wysłane dnia:
1.8.2011 10:57
|
Nie mogę oderwać się od tej strony! Zarejestrowany: 19.5.2011 z: Antiquissima Polonia, Mazovia Wiadomości: 306 |
Re: Nasze Y-DNA ujawniają początek Kaszubian/Pomorzan Stan językowy a zarazem pewne wnioski co do stosunków etnicznych i plemiennych w Prusach Zachodnich, opisał profesor Kazimierz Nitsch, m.in. w III tomie Wyboru Pism Pomorzoznawczych gdzie zebrano prawie wszystkie jego artykuły na ten temat. Osobiście nie znam bardziej wnikliwej pracy która poruszałaby tę tematykę w oparciu o zjawiska językowe. Po krótce jednak:
- Ziemia Chełmińska i Dobrzyńska nigdy nie stanowiły etnicznej czy nawet ściślejeszej politycznej całości z Pomorzem Gdanskim aż po dobę Prus Zachodnich. Były natomiast ściśle powiązane z Kujawami pozostając zapewne domeną piastowską juz od czasów pierwszych Piastow. Z tego też wzgledu wczesny pomorski (jeszcze nie kaszubski!) charakter sąsiedniego obszaru od lewej stronie Wisły jest dość wątpliwy. Chodzi tu oczywiście o okolice Świecia i późniejszej kasztelanii świeckiej, a w dalszej częsci całego tzw. Kociewia. Jak dokładnie rozkładaly sie izoglosy i jak daleko na wschód sięgał język kaszubski? Prawdopodbnie już w średniowieczu dolinę Wisły zamieszkiwały społeczności o charakterze przejściowum - tak jak w Krajnie. Dopiero w następnych stuleciach intensywna kolonizacja idaca od strony Ziemi Chelmińskiej i Mazowsza dala początek gwarom kociewskim i zepchnęła zjawiska pomorskie zdecydowanie dalej na zachód, tworząc później dość wyraźną rubież kaszubsko-kociewską. - Dialektalnie obszary te są dość wyraźnie odrębne od prowincji kaszubskiej i to własnie kolonizacja idąca z od strony Ziemi Chełmińskiej i Dobrzyńskiej dała początek gwarom kociewskim, wyraźnie odrębnych od dialektu kaszubskiego. Tu chyba tkwi jedyna łączność mieszkańców lewobrzeża z "Pomorzanami" - do których często wlicza sie wlasnie Kociewiaków. Jeśli chodzi o samookreślenie się mieszkańców tychże obszarów i ich pczucie wspólnoty z Pomorzem w szerokim tego słowa znaczeniu to nic mi o tym bliżej nie wiadomo. Tutaj jest chyba najwczesniejszy opis etnograficzny Ziemi Dobrzyńskiej z połowy XIX wieku: http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=105610&from=publication Autor łączy ją pod wzgledem obyczajów i języka przede wszystkim z Wielkopolską (Kujawami), a dalej z Mazowszem i Prusami. Ciekawe natomiast jak rzecz prezentuje się gdy ogladamy ją pod kątem samokreślenia sie ludu. Tu na pewno należałoby zwórcić uwagę na to, że Ziemia Dobrzyńska nalezala przez 100 lat do zaboru rosyjskiego do guberni płockiej to niewątpliwie stworzyło świeżej daty powiązania z Mazowszem zerwało łączność z Wielkopolską czy Kujawami. Ziemia Chełmińska natomiast, z osobną diecezją znalazła się w zaborze pruskim. Tu chyba świadomość polityczna i narodowa wyksztalcila się dośc szybko na skutek silnych polsko-niemieckich antagonizmów tak jak na sąsiednim Powiślu czy w rejonie wokół Bydgoszczy i Torunia. W budowaniu swiadomości nardowej przodowało duchowienstwo katolickie za co spotkały je represje w czasie okupacji: http://pl.wikipedia.org/wiki/Krwawa_jesie%C5%84_pelpli%C5%84ska Czy Chełminiacy jednak poczuwali sie bardziej do związkow z Wielkopolską, Mazowszem, czy może z Prusami Zachodnimi lub Pomorzem, a może posiadali silną lokalną tożsamośc - na to pytanie nie umiem odpowiedzieć. Sądzę, że problem germanizacji i Kulturkampfu silniej zwiazał Ziemię Chełmińską z Wielkopolską i Pomorzem: http://kolumber.pl/g/93785-W%C4%99dr%C3%B3wki%20po%20Ziemi%20Che%C5%82mi%C5%84skiej W Chełmnie silnym ośrodku polskiego ruchu narodowego wydawana była polska prasa narodowa, ponoć pierwsze polskie pismo na Pomorzu. Sądzę własnie że to wiek XIX związal Ziemię Chelmińską politycznie z Pomorzem w ramach jednego zaboru i wspólnej prowincji oraz walki z germanizacją. P.S. Z pobieznej informacji w pismach pomorzoznawczych wynika raczej ze ludnosc chelminska nalezala do narodowo uswiadomionej a na poziomie lokalnym identyfikujacej sie z prowincja prus zachodnich przy czym wyraznie byla swiadoma odrebnosci dialektalnych ludnosci prus wschodnich. O samookresleniu typu "Pomorzaki" nic mi nie wiadomo. Warto byloby sprawdzic skad dokladnie jest ta informacja. Byłoby to jednak dziwne, skoro (wg. Lorentza) w owym czasie miana "Pomorzaki" czy "Pomorzanie" zupełnie nie uzywał lud na samych Kaszubach, poza literatami czy ludźmi wykształconymi. |
Poprzedni wątek | Następny wątek |