Oczywiście, masz rację. Ale trudno zgodzić się na przykładanie współczesnych standardów do XIX-wiecznej rzeczywistości. Dokładnie tak samo wyglądało poczucie przynależności narodowej mieszkańców dawnych polskich kresów wschodnich - dopiero XX wiek i tragiczne w swoim okrucieństwie wydarzenia zmusiły mieszkańców do samookreślenia: ukraińskiego, białoruskiego lub polskiego.

Prace Lorentza są wiarygodne. To, że autorzy "Mitteilungen..." zachowali ostrożność w formułowaniu osądów jest oczywiste. Do napisanego i wydanego przez Ceynowę "Skarbu" podchodziłbym z dużym dystansem, podobnie jak do dzieła Majkowskiego - "Historia Kaszubów". Są one w wielkim stopniu projekcją życzeniowego myślenia. To jak przymiotnik "kaszubski" traktowany był w dawnych wiekach mogłoby być tematem doskonałej pracy naukowej (może i habilitacji). Dziś patrzymy na to inaczej niż temat widzieli nasi dziadkowie. O tym co o terminie "kaszubskie" sądzili nasi prapradziadowie możemy jedynie domniemywać. Żadne nasze ustalenia nie będą wiarygodne... Ja mogę upierać się przy kaszubskości Pomorza Nadwiślańskiego w XIX wieku, Ty możesz pisać o jego polskości. Co najciekawsze, każdy z nas będzie miał racje (a raczej część racji). To jaka będzie obowiązująca w przyszłości wykładnia historyczna zależy od przebiegających dziś procesów. Ja liczę na "kaszubską" wykładnię dziejów Pomorza, nie tylko tych skrawków wskazanych jako kaszubskie przez Lorentza...