Forum
Losowe zdjęcie
Nowa Karczma - konkurs palm 2
Pomerania
Wygląd strony

(2 skórki)
Strona główna forum
   Historia
     prof. Labùda ò migracëjach

Poprzedni wątek | Następny wątek
Nadawca Wątek
pienczke
wysłane dnia: 10.11.2011 8:59
Nie mogę oderwać się od tej strony!
Zarejestrowany: 31.5.2004
z: lasów Nowego Pomorza
Wiadomości: 310
Re: prof. Labuda o migracjach
W uzupełnieniu do danych Darka, podaję listę ewentualnych zapożyczeń gockich w językach słowiańskich przedstawioną tu:
http://grzegorj.w.interia.pl/lingwpl/slowzap.html

Zwracają uwagę nazwy Gdańska, Gdyni, Motławy i Torunia, które ewidentnie wpisywałyby się w zakres geograficzny uwiodoczniony na mapkach wklejonych wyżej.

cyt:
"W III–IV wieku n.e. (migracja Gotów z ujścia Wisły na Ukrainę) do języka słowiańskiego przedostało się sporo pożyczek germańskich. Część pożyczek została przejęta za pośrednictwem Germanów z innych języków. Należą tu:
• *bažanъ ‘bażant’ (głuż. bažan, czes., słowac. bažant, ← śgn. vasant ← łac. phāsiānus, z gr., tam od nazwy miejscowej na Kaukazie);
• *berъla ‘berło’ (stpol. berła, piorło, współczesna forma ze st.czes. berla ze zmianą rodzaju, ← sgn. ferala ← łac. ferula ‘pręt, rózga’);
• *běda ‘biada, bieda’ (← goc. *baidjan, gabaidjan ‘zmusić’; wątpliwe, zob. niżej);
• *bjudъ, *bjudo ‘miska; danie’ (ros. блюдо, ← goc. biuþs, biuda ‘stół’);
• *bokъ ‘bok’ (← goc. bak);
• *bordy ‘topór’ (ros.-cerk. брадва, ← germ. *bardō, por. sgn. barta, niem. Barte);
• *bruky ‘brukiew’ (← germ., p. niem. Bruke, Wruke ← łac. brassica eruca);
• *bukъ ‘buk’, *buky ‘bukiew; litera’ (początkowo też nazwa drzewa, ← germ. *bōkō, por. goc. bōka, sgn. buohha);
• *cěsarjь ‘cesarz’ (← goc. kaisar, kaisareis ← łac. Caesar);
• *cęta ‘cętka, błyskotka, drobna moneta’ (← goc. kintus ‘grosz, szeląg’ ← łac. lud. *centus ‘rodzaj monety’ z łac. centum ‘sto’);
• *cьrky ‘cerkiew, kościół’ (← goc. *kirikō ← gr. kyriakós ‘pański’);
• *čędo ‘dziecko’ (stpol. czędo, ← germ. *kinda, cf. niem. Kind; wyraz ten może być też odziedziczony, związany z łac. recens ‘niedawny’);
• *dolъ ‘dół’ (← goc. dal ‘dół, wąwóz, dolina’, nieprzekonująco łączone z grec. thólos ‘rotunda, sklepienie łaźni’);
• duma ‘duma; myśl, opowiadanie; rada, zgromadzenie’ (← goc. dōms ‘osąd, bystrość, wnikliwość, wgląd, wyróżnienie, szacunek, sława’);
• *dъska ‘deska’ (← goc. disks ‘stół’ ← łac. discus ‘miska’; mniej prawdopodobne ← sgn. tisk z uwagi na d-; może wprost z łaciny);
• *gamajьda ‘gamajda, gamoń’ (← goc. gamaiþs ‘ranny, kaleka’);
• *glazъ ‘głaz’, wtórnie ‘oko’ w ros. (← germ. *glāza < *glēsā́-, *glēsá-, por. łac. glēsum ‘bursztyn’, sgn. glās, stang. glǣr);
• *gobьʒь ‘bogaty’ (← goc. gabigs < germ. *gabīgaz);
• *gomonъ ‘szum’ (stpol. gomon ‘kłótnia’, gomonić się ‘kłócić się’, ← germ., p. stisl. gaman ‘radość, wesołość’, ang. game ‘gra’);
• *goneznǫti ‘zdrowieć, ratować się’ (← goc. ganisan);
• *gorazdъ ‘zręczny, rozumny, doświadczony’ (← goc. *garazds ‘rozumnie mówiący’, zachowane w nazwisku Gorazd);
• *gotovъ ‘gotowy, zrobiony’ (← goc. *gataws, por. gataujan ‘zrobić, wykonać, wypełnić’; alb. gat ‘gotowy’, gatuanj ‘gotuję’ ze słow.?);
• *korlikъ ‘królik’ (kalka ze śgn. küniklīn ← łac. cunīculus ‘królik’, skojarzonego na gruncie niem. z śgn. künik, dziś König ‘król’);
• *kotьlъ ‘kocioł’ (← goc. *katils lub *katilus, gen. pl. katilē ← łac. catillus, zdrob. od catīnus);
• *kotъ ‘kot’ (← goc. katts ← płac. cattus);
• *krjužь ‘krzyż’ (← sgn. kriuzi ← łac. lud. krūže ← łac. klas. crux, crucis);
• *kruxta ‘kruchta, przedsionek kościoła’ (← śgn. gruft, kruft ← łac. lud. crupta ← łac. klas. crypta);
• *krьstъ ‘chrzest; krzyż’ (← goc. krist lub sgn. Krist ← łac. Chrīstus ← gr. Khristós ‘namaszczony’);
• *kupiti ‘kupić’ (← goc. kaupōn, por. niem. kaufen i łac. caupō ‘karczmarz, kupiec’, z etruskiego);
• *kusiti ‘kusić’ (← goc. kausjan ‘kosztować, próbować, doświadczać’);
• *kuxynьja, *kuxъnьja ‘kuchnia’ (← sgn. kuchina, kuchīna ← łac. coquīna z przekształcenia klas. culīna według coquere ‘gotować’);
• *kъnęʒь ‘władca, król, książę, ksiądz’ (← germ. *kuningaz, por. sgn. kuning, niem. König, ang. king);
• *lěkъ ‘lek’ (por. goc. lēkeis ‘lekarz’, ir. líaig, dopełn. léga ‘lekarz’; wyraz *lěčiti formalnie odpowiada litew. laikýti ‘pozostawić’, w płd.słow. zachowane są resztki innego, odziedziczonego wyrazu *lěkъ ‘resztka, pozostałość’);
• *lixva ‘lichwa, procent od pożyczki’, także ‘pożyczka na procent’ (por. goc. leiƕan ‘pożyczać, zostawiać komuś’);
• *lukъ ‘por, czosnek, cebula’ (← germ. *lauks);
• *lьstь ‘podstęp, zdrada, obłuda’, stpol. leść, lści (← goc. lists ‘podstęp, fortel’);
• *mečь, *mьčь ‘miecz’ (← goc. mēki, z uwagi na różnicę e : ē wyrazy gocki i słow. raczej zapożyczone, tak samo fiń. miekka, źródło może kaukaskie, por. gruz. maxva ‘ostry miecz’, lezg. max ‘żelazo’);
• *melko ‘mleko’ (← germ. *melk-, goc. miluks);
• misa (wiązane z germańską nazwą miedzi, widoczną w niem. Messer ‘nóż’, Messing ‘mosiądz’, por. etymologię łacińską, może przez hipotetyczne goc. *mēsa ‘stół’; także etymologia rodzima *meidhsā ‘naczynie na krew ofiarnego bydła’, por. skr. medha- ‘ofiara z bydła’);
• *mosęgъ, *mosęʒъ ‘mosiądz’, postać z -g jest zachowana w kaszubskim mosąg (← germ. *massinga-; według niektórych etymologii wyraz ten wywodzi się z łac. māssa ‘stop’, które z kolei miałoby być pochodzenia greckiego od mássō ‘mieszę, zagniatam’);
• *mostъ ‘most’ (← germ. *mastaz, ang. mast ‘maszt’; wyraz ten bywa też uważany za odziedziczony i łączony z metati ‘miotać’);
• *mъlinъ, *mъlynъ ‘młyn’ (← sgn. mulīn ← łac. molīna, molīnum od molere ‘mielić’);
• *mъnixъ ‘mnich’ (← sgn. munih ← łac. lud. monicus < łac. monachus ← gr. monakhós ‘pustelnik, samotnik’);
• *mьrzěti ‘czuć złość, wstręt, obrzydzenie’, *mьrziti ‘mierzić, wzbudzać złość’ (← goc. marzjan; z uwagi na znaczenie zapożyczenie bardziej prawdopodobne niż związek z marznąć i rodowód IE: *merəǵ- ‘butwieć, próchnieć, gnić, namakać’);
• *mьzda ‘zapłata’ (← goc. mizdō);
• *nebozasъ ‘wiertło’ w stpol. (← goc. *nabagais);
• *nuta ‘bydło’ (scs., ← germ. *nauta);
• *ocьtъ ‘ocet’ (← goc. aket, akit ← łac. acētum);
• *osьlъ ‘osioł’ (← goc. asilus ← łac. asinus, asellus);
• *oxabiti, znaczenie niejasne: ‘oszczędzić’, ‘zostawić’, ‘osłabić’, ‘ograbić’, por. pol. dial. ochabić ‘?’ (← goc. gahaban ‘złapać, zatrzymać’);
• *pany ‘panew, rodzaj patelni’ (← sgn. pfanna ← łac. panna < patina ← gr. patánē ‘rodzaj półmiska’);
• *pěnęʒь ‘pieniądz’ (← sgn. pfenning < panding ← ? łac. pondus);
• *pila ‘pilnik’ (← germ. *fīlō, por. sgn. fīla, niem. Feile, ang. file);
• *plakati ‘płakać’ (goc. flōkan ‘opłakiwać, bić się w piersi’, jeśli odziedziczone, to postać IE niepewna; znaczenie słow. i goc. zbieżne);
• *plugъ ‘pług’ z jakiegoś języka przedindoeuropejskiego za pośrednictwem germ., może z retyckiego (plaumoratum u Pliniusza);
• *popъ ‘ksiądz, pop’ (← sgn. pfaffo ← łac. papa ← gr. papãs);
• *postъ ‘post’ (← goc. fasta);
• *pǫgy ‘guzik, kulista ozdoba, kulka’ (← goc. puggs ‘kiesa’; por. jednak łot. puõga ‘guzik’, skr. puñjas ‘kupa, masa’, może goc. ze słow.?);
• *pudъ ‘pud, jednostka ciężaru’ (← nord. lub goc. pund ← łac. pondus);
• *pъlkъ ‘gromada ludzi’, pol. pułk (← goc. fulks);
• *redьky ~ *redъky ‘rzodkiew’ (← sgn. redika ← łac. radica, w płd.słow. zapożyczono ten sam wyraz bezpośrednio z łaciny);
• *sakъ, *saky ‘sak, sakwa, torba, worek’ (← goc. sakkus ← łac. saccus ← gr. sákkos ← fenic. lub hbr. śaq; może bezpośrednio z łaciny);
• *selьdь, *seldь ‘śledź’ (stnord. sildi, szw. sill);
• *skrini, *skrinija ‘skrzynia’ (← sgn. skrīni ← łac. scrīnium ‘puszka, pudełko’, por. niem. Schrein ‘skrzynia, lada, szafa’);
• *skъlęʒь ‘drobna moneta’ (scs.; ← goc. skilligg);
• *smokъ ‘smok’ (por. ang. snake ‘wąż’ od IE rdzenia ‘pełznąć’, por. snail ‘ślimak’; w słowiańskim sm- nieregularne zamiast sn-);
• *sokъ ‘oszczerca’ (← goc. sōkāreis ‘badacz’, sōkjan ‘szukać’, por. też stpol. osoczyć ‘donieść, oskarżyć’);
• *stǫpa > stępa ‘stępor, tłuczek’ (← goc. *stampa);
• *stьklo ‘szkło’ (← goc. stikls ‘róg do picia, kubek’, por. sgn. stechal ‘kielich’; nazwę przeniesiono na inne naczynia, w końcu na materiał);
• *šatъ, *šata ‘szata, ubiór’ (← germ. *xǣta-, por. niem. dial. Häß);
• *šelmъ > szłom ‘hełm’ (← germ. *xelmaz, por. goc. hilms);
• *terba, *treba ‘trzeba’ (por. goc. þaúrban ‘potrzebować’; wyraz mógłby być odziedziczony, por. gr. térpō ‘nasycam się’, skr. tarpati ‘syci się’, prus. enterpo ‘przynosi korzyść’, ale -b- tylko w słow.; na *treba wskazuje ukr. trebuváty, na *terba – scs. trěba);
• *tjudjь ‘cudzy’ (por. germ. *þiudisk ‘narodowy’, por. sgn. diutisk, dzisiejsze Deutsch ‘niemiecki’);
• *tynъ ‘płot’ (← goc. *tūns, p. ang. town; w germ. zapożyczone z celt. *dūnum jeszcze przed pierwszą przesuwką spółgłosek);
• *usьręʒь ‘kolczyk’ (strus. useręzь, znane także w stch.; ← goc. *ausihriggs);
• *valъ ‘wał, nasyp ziemny’ (← śgn. wal, por. niem. Wall, ← łac. vāllum ‘wał, palisada’);
• *varovati ‘warować, strzec, pilnować’ (← sgn. warōn ‘uważać’, por. też goc. warjan ‘zabraniać, udaremniać’);
• *velьbǫdъ, *vъlьbǫdъ ‘wielbłąd’ (← goc. ulbandus ‘słoń’ ← gr. eléphas, gen. eléphantos ← egip. elu ‘kość słoniowa’);
• *vino ‘wino’ (← goc. wein ← łac. vīnum);
• *xlěbъ ‘chleb’ (por. goc. hláifs, hláib- ‘chleb’, niem. Laib ‘bochenek’, ang. loaf);
• *xlěvъ ‘chlew, domostwo’ (← goc. hlaiw ‘jama’);
• *xolpъ ‘chłop’, pierwotnie ‘poddany’ (← germ. *xelpō, por. goc. hilpan ‘pomagać’, wiązane też z goc. halbs ‘połowa, nieparzysty, eunuch’, por. jednak ros. xolóp wskazujące na intonację akutową, wyraz może być więc odziedziczony, istnieje też etymologia ałtajska);
• *xomǫto ‘chomąto’ (← germ. *xamand- ‘hamujący’, cf. śgn. hamen ‘hamować’, istnieje też etymologia ałtajska);
• *xorbrъ ‘chrobry’ (← goc. gaþrafstjan ‘zachęcać, dodawać otuchy’, wyraz może też być odziedziczony);
• *xorǫgy ‘chorągiew’ (← goc. hrugga ‘laska, kij’, istnieje też etymologia ałtajska);
• *xǫdogъ ‘zręczny’, w stpol. chędogi ‘schludny, porządny, ładny’ (por. goc. handugs ‘mądry, rozumny, zręczny’);
• *xǫsa ‘banda grabieżców’ (← goc. hansa ‘oddział wojska’, może zapożyczone z fiń. kansa ‘lud, naród’);
• *xrǫstjь,*xręstjь ‘chrząszcz’ (← goc. þramstei ‘szarańcza’, wyraz może też być utworzony od dźwiękonaśladowczego chrzęst);
• *xvila ‘chwila’ (← goc. ƕeíla);
• *xyčь ‘chata, buda, szałas’ (← goc. *hūs; por. *xyzъ);
• *xyzъ ‘chyżyna, chata’ (z domniemanego germ. *hūzá-, w rzeczywistości zaświadczono tylko *hūs; istnieje też etymologia semicka, por. akad. ḫussu ‘chata z trzciny’, oraz turkijska);
• *xъlmъ > chełm ‘wzgórze’ (← germ. *xelmaz, por. goc. hilms);
• *želdǫ, *želsti > scs. žlědǫ ‘zapłacić, zrekompensować stratę’ (← germ. *geldan, por. goc. fragildan ‘odpłacić’, niem. gelten ‘mieć wartość’).
Zapożyczono pewne elementy słowotwórcze:
• -arjь ‘-arz’ (wykonawca czynności, ← goc. -āreis);
• -ava ‘-awa’ (w nazwach rzek, ← goc. aƕa ‘rzeka’);
• *-měrъ ‘wielki, wspaniały’ w imieniu *Voldiměrъ ‘wielki w swej władzy’ (← goc. -mērs, por. nord. Valdemar, niem. Waldemar oraz scs. Vladiměrъ, zastąpione przez *Voldimirъ z *mirъ ‘pokój’, i następnie pol. Włodzimierz, właściwie nazwa miejscowości; por. trac. -mēr, gr. egkhesímōros ‘potężny swoją włócznią’, stisl. már ‘wielki’, ir. mór, már, w słow. poza tym nieznane);
• *vy- (← germ. *ūt, znane niemal wyłącznie w słowiańszczyźnie północnej, na południu szczątkowo: scs. vygъnati, bułg. dial. vírasten);
a także nazwy geograficzne i etniczne:
• *Bugъ > Bug (rzeka na Białorusi i w Polsce, ← goc. *baugs ‘pierścień’ < ‘coś wygiętego’; kwestionowane, ale brak kognatów w słow.);
• *Dunajь > Dunaj (← goc. Dōnawi ← celt. Dānuvius w przekazie łac. ← irań. dānu ‘rzeka’);
• *Gъdanьskъ > Gdańsk (← goc. *Gutiskandja, Gothiscandza u Jordanesa, albo BS *gud-, por. prus. gudē ‘zarośla’, ch. gdinjica ‘mały las’);
• *Gъdovъ > Gdów (wieś niedaleko od Krakowa nad Rabą, także ros. Gdov, gród nad Jez. Czudzkim, od *Gъdъ albo od BS *gud-);
• *Gъdynja > Gdynia (od nazwy *Gъdъ ‘Got’ lub od BS *gud- ‘zarośla’; w Czechach miasto Kdyně, w Chorwacji Gdinj na wyspie Hvar);
• *Gъdъ ‘Got’, zachowane w litew. gùdas ‘Białorusin’ (por. goc. Gutþiuda ‘lud Boży’);
• *Gъdъčь > Giecz (wieś w pow. średzkim, dawniej ważny gród, z którego wywodzili się pierwsi Piastowie, od *Gъdъ);
• *Moraxva > Morachwa, lewy dopływ Dniepru, Morafa (← goc. *maraƕa ‘bagnista rzeka’);
• *Motlava > Motława (← germ. *mat- < IE *mad- ‘mokry’);
• *Pergyni > Przeginia (← goc. faírguni ‘grzbiet górski, góry pokryte dąbrową’, por. etymologię wyrazu piorun);
• *Pъlty > Pełtew (rzeka płynąca przez Lwów, ← goc. *fulþō ‘pole’);
• *Stěnava, *Stinava > Ścinawa, także np. rzeczka koło Prudnika, czes. Stěnava, ukr. Stynava, dopływ Stryja (← germ. *stainahwa ‘kamienista rzeka’);
• *Strъky > *Strkwa > Skrwa, prawy dopływ Wisły poniżej Płocka, lewy dopływ Wisły w tych samych okolicach, Skwa lub Raciążnica, dopływ Wkry, Skwa lub Rozoga – dopływ Narwi (← germ. *strukō, por. Struka, rzeka w Norwegii oraz słow. struga);
• *Sьlęžьsko ‘Śląsk’, por. stczes. Slézsko, łac. Silēsia (← germ. Silingi, nazwa plemienna, w przekazie grec. Silíggai, istnieje etymologia słow. związana z rdzeniem slęg- ‘mokry’, por. stpol. ślęgnąć ‘zmoknąć’, ślęganina ‘plucha’, która nie wyjaśnia samogłoski -i- w pierwszej sylabie formy łacińskiej, a ponadto nie zgadza się z topografią terenu); od tego samego rdzenia Ślęża, rzeka i góra, dawniej Ślędza;
• *Tany > Tanew, prawy dopływ Sanu (jeżeli z germ. *tōnō < IE *dōn-, to słow. -a- niejasne);
• *Torunь > Toruń (← goc. þaúris ‘gigant’ lub *þunar- ‘bóg Thor, piorun’; nazwa może być też zniekształceniem pierwotnego Tarnów);
• *Tynьcь > Tyniec (← goc. *tūns, p. wyżej tynъ);
• *Volxъ ‘Włoch, Wołoch’ (← germ. *walx ← łac. Volcae, możliwe też było tu pośrednictwo celtyckie). "


----------------

Poprzedni wątek | Następny wątek

Temat: Nadawca Data
   prof. Labùda ò migracëjach CzDark 10.11.2011 7:57
   » Re: prof. Labuda o migracjach pienczke 10.11.2011 8:59
       Re: prof. Labuda o migracjach CzDark 10.11.2011 9:26
         Re: prof. Labuda o migracjach pienczke 10.11.2011 10:20
           Re: prof. Labuda o migracjach Michal 10.11.2011 14:25
             Re: prof. Labuda o migracjach pienczke 10.11.2011 14:51
               Re: prof. Labuda o migracjach Michal 10.11.2011 15:30
                 Re: prof. Labuda o migracjach pienczke 10.11.2011 16:00
                   Re: prof. Labuda o migracëjach CzDark 11.11.2011 6:50
                   Re: prof. Labuda o migracjach Michal 19.11.2011 16:42
                     Re: prof. Labuda o migracjach CzDark 20.11.2011 8:48
                       Re: prof. Labuda o migracjach Michal 20.11.2011 19:27
                         Re: prof. Labuda o migracjach CzDark 20.11.2011 20:10
                           Re: prof. Labuda o migracjach Michal 21.11.2011 0:41
                             Re: prof. Labuda o migracjach Redakcja-nk 21.11.2011 8:50
                               Re: prof. Labuda o migracjach CzDark 21.11.2011 12:40
                                 Re: prof. Labuda o migracjach Michal 21.11.2011 15:22
                                   Re: prof. Labuda o migracjach CzDark 21.11.2011 15:56
                                     Re: prof. Labuda o migracjach Michal 21.11.2011 22:09
                                       Re: prof. Labuda o migracjach CzDark 21.11.2011 22:57
                                         Re: prof. Labuda o migracjach Michal 23.11.2011 1:27
                                           Re: prof. Labuda o migracjach CzDark 25.11.2011 21:11
                                             Re: prof. Labuda o migracjach Michal 26.11.2011 14:26
                                               Re: prof. Labuda o migracjach CzDark 1.12.2011 22:07
                                                 Re: prof. Labuda o migracjach Michal 4.12.2011 15:30
                     Re: prof. Labuda o migracjach Ad Michal pienczke 21.8.2012 15:15
                       Re: prof. Labuda o migracjach Ad Michal sternik 21.8.2012 22:20
                         Re: prof. Labuda o migracjach Ad Michal Michal 22.8.2012 9:30
             Re: prof. Labuda o migracjach KrzysztofW 19.8.2012 16:22
           Re: prof. Labuda o migracjach CzDark 12.11.2011 7:32
     Re: prof. Labùda ò migracëjach CzDark 17.11.2011 0:03

 
Wyróżnienia
Medal Stolema 2005   Open Directory Cool Site   Skra Ormuzdowa 2002