konsensus polskiej historiografii jest dziś taki jaki był gdy o Pomorzu plemiennym pisał Labuda i Łowmiański.

Szafran, badacz osadnictwa Krajny, pisał, że struktura własnościowa miała charakter latyfundialny, a więc taki jaki przybierała gdy kolonizowano na nowo rubieże nie posiadajace własnego rycerstwa czy wiekowej struktury osadniczej. W Krajnie ziemię nadano rodom rycerskim z Wielkopolski w tym z Pałuk które prowadziły kolonizację w swoich dobrach. Kolonizacja czluchowskiego to czasy krzyżackie. Powiat wałecki skolonizowały gęściej dopiero rody nowomarchijskie. Północna Krajna, zwłaszcza płn i płn-wsch powiat wałecki czy południowy szczecinecki była prawie bezludna jeszcze dłużej, bo do XVI wieku.

Przytaczam pełny cytat za Górnowiczem: "Dziś wiemy, że tak nie było. Na podstawie badań H. Popowskiej-Taborskiej, J. Majowej, K. Handke i innych pracowników zespołu opracowującego Atlas językowy kaszubszczyzny i dialektów sąsiednich wiemy, że kaszubszczyzna nigdy nie sięgała jako dialekt bardziej na południe, a jedynie mniej ważne i przede wszystkim leksykalne cechy kaszubskie przenikały w drodze zwykłych kontaktów językowych na północne Kociewie i Bory Tucholskie."