Myślę Jarku, że w jakimś stopniu dorobek amatorskiej historiografii Pomorza autorstwa Majkowskiego i Labudy rzutuje na Twoją ocenę państwowotwórczej roli Piastów na Pomorzu. Myślę tylko, że niepotrzebnie stosowali oni nowożytne znaczenia terminów Polacy i Pomorzanie odnośnie czasów przeszłych, w których plemienne struktury dopiero co ulegały przekształceniom pod wpływem zewnętrznych sił. Mam czasem wrażenie, że niektórzy traktują Polskę, Pomorze jako odwieczne w pełni ukształtowane byty, niezmienne od czasów wielkiego wybuchu. Taki jakiś historyczny kreacjonizm. Piszesz o 1000 letniej historii Pomorza ale w takim razie na pewno zdajesz sobie sprawę, że w tym okresie miała miejsce znaczna ewolucja pojęć Polski, Wielkopolski i Pomorza. I to jak my te pojęcia rozumiemy dzisiaj będąc na drugim końcu tego ewolucyjnego łańcucha odbiega od rozumowania ludzi w czasach pierwszych Piastów.

Zastanawiam się więc czy to pragnienie wydobycia pomorskości na wierzch i wyjścia z cienia polskości (które było naturalną i prostą konsekwencją postaw narodowych wspomnianych wyżej autorów) nie przejawiało się czasem w dość naiwnych próbach napisania własnej historii na nowo? To, że Piastowie byli dynastią wielkopolską, "książętami polskimi" nie oznacza że byli dynastią "polską" w XX wiecznym tego słowa znaczeniu z pełni ukształtowaną świadomością narodową. Wówczas dopiero zaczęło się kształtować znaczenie takich słów jak Pomorze i Polska. To był pierwszy etap na drodze długiej ewolucji tych pojęć. Ewolucji która trwała całe pokolenia i stulecia i ostatecznie zakończyła się najzupełniej bez pomocy Piastów. Dynastia ta dała jednak pierwszy impuls, ukształtowałą pewien zalążek państwa a wraz z nim i narodu. Ale w X-XIII wieku te koncepcje Polski (wówczas bardziej Wielkopolski), Pomorza, znaczenia etnonimów - Polaków, Lachów były jeszcze bardzo płynne. Wówczas państwo i naród uosabiał władca wraz z elitami a od strony formalno-prawnej na arenie międzynarodowej status państwa i narodu wzmacniał kościół. I tu należy pamiętać, że Piastowie pojawiają się w historii jako rodzima dynastia słowiańska jednocząca pokrewne plemiona w jeden chrześcijański feudalny organizm państwowy. Mówimy więc o przełomowym okresie w świadomości i w kulturze społecznej. Nie o czasach rozbiorów, zaborów, rewolucji francuskiej i zrywów narodowych. To dwa zupełnie odrębne światy.

Nie łudźmy się, że odbywało się to pokojowo. Nie było tak ani w mateczniku Piastów, w Wielkopolsce, ani na Pomorzu. I nie oszukujmy się, że Polskę czy Pomorze zamieszkiwały ukształtowane etnosy. Wystarczy spojrzeć na Połabie z kilkadziesięcioma plemionami. Nie byłoby reakcji pogańskiej, buntu Miecława, wypędzenia Śmiałego gdyby nie silna opozycja wśród możnych a nawet samego ludu. Polskich możnych, polańskiego ludu wobec równie "polskich" Piastów. Ale ostatecznie piastowska koncepcja państwa zwyciężyła i w Polsce i na Pomorzu więc co tak naprawdę oznacza sformułowanie, że Piastowie byli "obcy"? Jak tak naprawdę dynastia ta może być "obca"?

Czy świadomość zwykłego ludu, wówczas rodowa, opolna, plemienna ale na pewno nie państwowa a co dopiero narodowa? Kto tu był obcy a kto swój? Zwłaszcza w X-XIII wieku gdy praktycznie wszyscy mówili jednym językiem z ruchomym akcentem, mniejsza lub większą liczbą TarTów, poodbnym zwłaszcza w północnej Wielkopolsce rozwojem sonantów zgłoskotwórczych itp.?

Wydaje mi się, że porównując Piastów do Romanowów w Kongresówce próbujesz płynne procesy kształtowanie się państwowości i etnosu polskiego zatrzymać na końcowym etapie by następnie taką miarę stosować do całości. Nie sądzę by to miało sens.

Mówiąc, że Piastowie byli na Pomorzu "obcymi" to trochę tak jakby mówić, że Rurykowicze nie byli "ruscy" albo Otton I nie był "Niemcem". I faktycznie! Był Sasem. Niemcy i cesarstwo to pewna idea. Tak samo Polska to pewna idea, tradycja która ma wiele odmian i ani Wielkopolska, ani Mazowsze, ani Kraków nie jest zupełnie, 100% i samowystarczalnie "polski". Ale czy to oznacza, że dziś Niemcy czy choćby Bawaria mają się odżegnywac od tradycji Karolingów i Ottonów? Po co piłować własne korzenie i na siłę do zbiorów rozłącznych wciskać to co zawsze od wieków się nierozerwalnie się zazębiało?

Zawsze, od wieków, istniał na Pomorzu i w innych dzielnicach Polski pewien wspólny polityczny nurt państwowotwórczy, unifikacyjne tendencje wpisujące się w tradycje Regnum Poloniae. Nie uciekniemy od tego. To, że istniały i istnieją też tendencje odśrodkowe to naturalny stan rzeczy. Społeczeństwa nigdy nie są monolityczne. I choć Pomorze nigdy nie było i nie będzie 100% polskie, a Bawaria 100% niemiecka, to nie oznacza, że Piastowie (którzy w tym sporze stają się dla pewnych osób symbolem czy też synonimem nielubianej polskości) są Pomorzu zupełnie obcy a Ludolfingowie "ciemiężycielami" Bawarii. Jeśli dziś 95%-97% Kaszubów dobrowolnie wpisuje się w ten nurt, a ta część która sie nie wpisuje i tak nadal podkreśla tradycję państwa polskiego to jest to obiektywny rezultat pewnych dziejowych wyborów i procesów.