Z tym układem w Kępnie jest wiele problemów, ale na pewno możemy dziś stwierdzić, że nie był to „typowy” układ o przeżycie. Spora część naukowców widzi w tym dokumencie darowiznę Mściwoja II na rzecz księcia wielkopolskiego i mają mocne argumenty, które świadczą co najmniej o tym, że nie był to układ dwóch równorzędnych partnerów (stąd niektórzy mówią nawet o hołdzie lennym Mściwoja). Zwróć uwagę, że od układu do śmierci Mściwoja minęło aż dwanaście lat i w tym czasie nasz Przemysł podpisał kilka kolejnych umów, które powodowały, że włości Przemysła przechodziły na całkiem innych spadkobierców niż Mściwoj II. Najpierw bowiem zawarł klasyczny układ na przeżycie z Henrykiem Głogowskim, a następnie, rok przed śmiercią Mściwoja, za swego następcę uznał Władysława Łokietka.

I sedno nie tkwi w tym, że Przemysł był zręcznym politykiem i obiecywał złote góry (w postaci dziedziczenia po sobie) na lewo i prawo, ale na tym, że nasz Mściwój był co najmniej równie wytrawnym graczem, a nie widzimy żadnej jego reakcji na potencjalny fakt, że książę wielkopolski zrywał układ na przeżycie zawarty w Kępnie i obiecywaną mu Wielkopolskę daje innym!

Nie dość tego rycerstwo pomorskie w Nakle w 1284 roku w pełni potwierdziło prawa Przemysła II do Pomorza, a spora grupka rycerzy wielkopolskich zaczęła nagle robić kariery w Gdańsku (niektórzy za takiego uważają m.in. sędziego Boguszę).

Bardzo mocnym argumentem są tez wypadki towarzyszące śmierci Mściwoja II. Przemysł jeszcze za życia pomorskiego księcia pojawia się w czerwcu 1294 roku na Pomorzu, gdzie zatwierdza mściwojowe przywileje. Drugi raz pojawił się w Gdańsku pod koniec roku, być może był nawet obecny przy jego śmierci, a na pewno był na jego pogrzebie.

Kolokwialnie mówiąc, zbyt nam się ten Przemysł na Pomorzu szarogęsił by uznać, że jego władanie Pomorzem zaczęło się dopiero w dniu śmierci Mściowja. Wiele wskazuje na to, że w 1282 roku Mściwój, który uznał, że nie ma szans na spłodzenie legalnego męskiego potomka, przekazał swoje państwo Przemysłowi, zapewniając sobie gwarancję dożywotnich rządów na ojcowiźnie.


Ps. A propos 1772 roku, krew mnie zalewa, jak czytam o braku sprzeciwu tej czy innej szlachty wobec I rozbioru. Drogi Jarku, szlachta nie tylko, że się sprzeciwiała, ale nawet stoczyła kilkuletnią, beznadziejną walkę zwaną konfederację barską. I dopiero gdy mili Rosjanie rozbili ostatnie oddziały konfederackie na Pomorzu „Stary rozbójnik” Fryderyk II odciął Prusy Królewskie słynnym kordonem sanitarnym. Notabene mimo owego kordonu co bardziej czupurni konfederacji jeszcze parę razy nawiedzali zbrojnie Pomorze „próbując się” z Prusakami.

Akt z września 1772 roku to tylko formalne potwierdzenie efektów zwycięskiej akcji „wojskowo-policyjnej”, która trochę wysiłku Prusaków kosztowała. Notabene Toruń i Gdańsk dlatego pozostały przy Koronie, że oba miasta miał ciągle zbyt wielki potencjał militarny, by bez regularnych działań wojennych można było je zająć. Na dodatek włączyli się dyplomaci i rad nierad Fryderyk musiał uznać, że te dwie „Perły Prus Królewskich” mu jeszcze nie przypadną.