>>To stwierdzenie o kaszubieniu przybyszów uznaję za mocno życzeniowe. Być może w niewielkim stopniu proces ten dotyczył osadników sprowadzanych do uprawy ziemi, ale dla elit sprowadzających owych osadników, określenia "Kaschuben" czy "Wenden" oznaczały najprymitywniejszych wsiunów, traktowanych - podaję za T. Piechowskim - jak bydło, które tym różniło się od zwierząt, że w sprzyjających okolicznościach mogło się wykupić z poddaństwa. Kaszubskość była barierą w awansie społecznym, czego instytucjonalnym wyrazem były tzw. paragrafy wendyjskie.

Ko jo mom pisone o jinszym czase (o XIV, a nie o XIX wieku !); e jo godom o porenkowej Pomorsce, a nie o zopadnej ! Jo tez mom pisone o kaszebsczi szlachce, a nie o chlopach !