Nakładem Wydawnictwa Oskar ukazuje się IV tom "Herbarza szlachty kaszubskiej" Przemysława Pragerta. Po 10 latach od daty wydania I tomu ukazuje się ostatnia część pracy będącej całościowym kompendium wiedzy o wszystkich znanych herbach szlachty kaszubskiej i dziejach jej rodów.

Herbarz szlachty kaszubskiej. Tom IV (Wydawnictwo Oskar & BiT) to ostatnia część pracy będącej całościowym kompendium wiedzy o wszystkich znanych herbach szlachty kaszubskiej i dziejach jej rodów. Stanowi on podsumowanie blisko 30 lat badań Przemysława Pragerta, którego założeniem było zebranie w kilkutomowej monografii wszystkich używanych przez szlachtę na Kaszubach herbów znajdujących się w źródłach i opracowaniach, wzbogaconych o herby poświadczone w zabytkach materialnych: kościołach, cmentarzach, innych budowlach i zachowanych pieczęciach. Dzięki temu Czytelnik otrzymuje w ramach IV tomu 548 stron, na których znajdują się opisy 70 kaszubskich rodów, ponad 300 wizerunków historycznych herbów oraz trzy indeksy: osobowy, herbowy i nazw geograficznych. O wartości wydawnictwa najlepiej świadczą nagrody i wyróżnienia, którymi zostały uhonorowane tomy I-III. W 2006 roku tom I został wyróżniony II nagrodą za edycję na VII Kościerskich Targach Książki Kaszubskiej i Pomorskiej. Z kolei w 2008 roku w siedzibie PAN w Warszawie jego autor otrzymał prestiżową nagrodę im. Adama Heymowskiego, przyznaną przez Polskie Towarzystwo Heraldyczne oraz I nagrodę na IX Targach Książki w Kościerzynie.

Przemysław Pragert – historyk i publicysta, od ponad 30 lat badający herby i genealogię kaszubskich rodów szlacheckich. Początkowo publikował artykuły na ten temat w „Pomeranii”, z czasem objętość materiału wpłynęła na powstanie „Herbarza”. Jak sam mówi, „Założeniem było zebranie wszystkich używanych przez szlachtę na Kaszubach herbów, znajdujących się w źródłach i opracowaniach, wzbogaconych o herby znane z zabytków materialnych: kościołów, cmentarzy, innych budowli i zachowanych pieczęci”.

Fragment tekstu:

Już pobieżne badania archiwaliów – dotyczących głównie ziemi puckiej – potwierdzają, że w XVI wieku herby miała i posługiwała się nimi nie tylko szlachta piastująca urzędy, w tym najniższy urząd ławnika sądu ziemskiego, zajmowany często przez szlachtę jednowioskową i cząstkową, ale także i niezamożna szlachta nieurzędnicza, w tym również cząstkowa. Przykładem mogą tu być odnalezione przeze mnie herby Warzewskich z końca XVI – początku XVII wieku, Guta z części Radoszewa, czy niezidentyfikowanego szlachcica z tego samego terenu. Potwierdza to opublikowany w 1927 roku przez Dziadulewicza „Rekognicjarz poborowy powiatu tucholskiego z 1570 roku”, gdzie odnotowano znaczną liczbę drobnej szlachty posługującej się własnymi herbami. Dopiero wiek XVII i związane z nim wojny szwedzkie rujnujące kraj i wyraźnie zubożające społeczeństwo spowodowały zanik pieczęci herbowych wśród tzw. szlacheckiego drobiazgu.
Poza tym, przegląd wielu oryginalnych odcisków pieczęci, szczególnie pochodzących z XVII i XVIII wieku, uwidocznił, jak bardzo niektóre z nich odbiegają od zasad heraldyki, co wynikało niewątpliwie z niskiej świadomości heraldycznej osoby zamawiającej pieczęć, ale i zapewne z fantazji twórcy pieczęci, rytownika czy grawera. Charakterystycznym przykładem może być herb Michała Marcina Lipińskiego z 1757 roku, gdzie istotne elementy herbu: gwiazdy i półksiężyc wyryte zostały poza tarczą herbową i obok klejnotu…



www.wydawnictwooskar.pl

Księgarnia internetowa:
www.maszoperia.org