Smùtnô gãba ùrzãdnika
Data 22.2.2012 9:09:57 | Kategoria: Aktualno¶ci
| Dôwno w òglowòpòlsczich mediach nie bë³o tak wiele ò Kaszëbach jak latos, a mómë za sob± dopiérze drëd¿i mies±c rokù. Czë je to dobrô przëpòwiesc? Nied³ugò sã dowiémë.
Tém± nëch òbgôdków je nowò ùsôdzonô stowôra Kaszëbskô Jednota ë ji bédënk ùznaniô Kaszëbów za etnicznô miészëznã, czegò nie pòpiar³ Òglowi Zarz±d KPZ. D³ëgszé czë krotszé bészétë przëwinã³ë sã przez radio i telewizjã. Wiad³o ò pòdjimniãcym dzejaniów w czerënkù ùznaniô Kaszëbów za etnicznô miészëznã przëcygô ùwôgã, a tim fùtrëj± sã media. Tej nie chcemë sã dzëwòwac, ¿e blós ò tim je czëc. Tec zamk³osc programë Kaszëbsczi Jednotë je wiele bògatszô, do te w wikszoscë szlachùje za célama zjiscëwónyma przez KPZ. Pò pierszi jinfòrmacjowi walë przëszed³ czas na spòkójniészé rozs±dzenia.
Dzejanié maj±cé zagwësnic Kaszëbom pòju¿ny rozwij, nie przënôszô spòdzewónégò zwëskù. W stanowiszczu Òglowégò Zarz±du ni ma czasã kòmpleksë ùdokôznianiô dërch, ¿e w pòlsczim pañstwie nie jesmë mieszkañcama drëd¿égò zortu, ¿e nie jesmë tim niegwësnym karnã Pòlôchów, jaczima leno roji sã jinô stegna zjiscywaniô rojitwów pòsobnégò pòkòleniô Kaszëbów, a ju Bò¿e broni bëc blós Kaszëbóm? Na slédnym zéñdzenim Radzëznë KPZ, czedë nie pòpiarti òstô³ bédënk Kaszëbsczi Jednotë, prof. Cezari Òbracht Pr±dzyñsczi rzek³ ò przeniesenim sã bùten, bënowégò pluralizmù w KPZ. Ale czë nen pluralizm pò prôwdze bé³, czë wszëtcë bëlë z niegò rôd? Ò niegwësnym kawlu kaszëbsczégò jãzëka miô³ rëchli gôdóné socjologa prof. Bruno Sënôk, gôdaj±cë, ¿e w prziñdnocë Kaszëbów bãd± céchòwa³ë blós pierszé znanczi pòzdrówków rzek³ëch w rodny mòwie, cobë pò sztóce przeñc na kôrbã w pòlsczim jãzëkù.
Donëchczas jedurnô Katarzëna Knôpik rozmia³a z refleksj± pòdiñc do sprawë etniczny miészëznë, jisc±cë sã na swòjim blogù, ¿e nie jesmë kaszëbsk± miészëzn± a leno karnã ù¿iwaj±cym regionalny jãzëk. Zastanowiô sã òna nad kawlã Kaszëbë nie znaj±cégò swòji rodny mòwë – jak gò pòzwac? A taczi jiwrów ju nied³ugò mò¿emë doswiôdczëc, do¿dajmë efektów spòlëznowégò spisënkù lëdztwa, jaczi warô³ ³oni na zymkù. Jeden z kòmeñtérów napisô³ pòd blogã:
Mëslã, ¿e dzél wëszëznów KPZ nie je parôt do kôrbë nad spòdlecznyma sprawama tikaj±cyma sã òbstojeniô Kaszëbów (dolm. SK).
Nawetka przédnik £ukôsz Grãdzëcczi w jednym z telewizjowëch programów przëznô³, ¿e bez wspòmó¿czi pañstwòwëch pieñdzy, kaszëbsczi jãzëk nie przedërchô. ¯lë pòlsczé pañstwò wspiérô blós dzejania zrzeszoné z rozwijã rodny mòwë, to w prziñdnocë, przë zmiészaj±cy sã lëczbie gôdaj±cëch pò kaszëbskù, dëtczi nie md± brëkòwné, bò w kùñcu nie mdze czegò wspiérac. Wiedno dô radã ùtrzëmiwac karenkò lëdzy, bùszni±cëch sã znajemnot± kaszëbsczégò jãzëka. Ale czë ò to jidze? Chcemë le skùczëc z tim mëdlenim òczów. W pôrze z mòjim widzenim sprawów jidze té¿ Rapòrt Kòmitetu Znajorzów ds. Europejsczi Kôrtë Regionalnëch abò Miészëznowëch Jãzëków. Pò òbtaksowanim realizacje zôpisów kôrtë bez pòlsczé pañstwò, nie mò¿emë miec òrãdzë do bùchë, co ùdokazni³ dr Tomôsz Wicherkewicz.
Nie je to prawie pasowny czas na pòdrechòwanié zwësków z donëchczasnégò dzejaniô? Ùpòminanié sã Kaszëbów ò swòje prawa mò¿e w ti stojiznie warac d³ud¿é lata i do kùñca nigdë sã nie zjiscëc. Jak nié z tëch czasów brzëmi tej wëpòwiesc, ¿e jeden z wësoczich ùrzãdników w minysterstwie przëznô³ nama rëcht, pòkôzô³ smùtn± gãbã i ùderzi³ sã w piersë. To nama sygnie? Dzél Kaszëbów je bùsznëch z donëchczasnëch zwënégów kaszëbiznë w mediach, w ùczbie rodny mòwë etc. Czej sã weznie pòd ùwôgã zmianë, jaczé zachôdaj± w naszi spòlëznie, to wszëtkò je za ma³o. Na kùñc przëbôczã s³owa Jana R±bsczégò z „Jiwru Òstatnëch” – „sami mómë winã, ¿e nijak na nick sã nie wô¿imë”. Wierã tak ju mùszi bëc… Blós czë pò prôwdze?
S³ôwk Klôsa
|
|