Wele WetkaDate: 01.02.2005
Section: Zapis muzyki | Piosenka "Wele wetka" (Wele wita, wele witka, wide wita itp.), wykonywana z układem tanecznym, należy do typowego repertuaru kaszubskich zespołów ludowych, pojawia się też w podręcznikach jako przykład muzycznego folkloru kaszubskiego. Tytułowy okrzyk wydaje się niezrozumiały: jeszcze w zbiorze tańców opublikowanym przez Pawła Szefkę w 1969 r., objaśniany jest albo jako pochodzący od imienia Wikta, albo po prostu jako rytmiczny "wypełniacz" pozbawiony znaczenia. Językoznawca prof. Hanna Popowska-Taborska nie znajduje przekonującej kaszubskiej etymologii tego zwrotu. Szefka wiąże treść piosenki z obrzędami owocobrania, chociaż sam zauważa, że piosenka znana jest w okolicach, w których nie uprawiano owoców ani zboża - na Półwyspie Helskim.
Tymczasem historyk prof. Gerard Labuda nadaje tej przyśpiewce głębsze znaczenie. Według niego owo Wele Wita nawiązuje do pogańskiego bóstwa Welesa, zaś piosenka związana jest z archaicznym obrzędem kaszubskich "dziadów", czyli goszczeniem dusz zmarłych w obecności właściwego dla nich bóstwa. Piosenka daje obraz uczty, zapewne ofiarnej, po której następuje zabawa. Obrzędy odbywały się chyba nad wodą - "brzôdnik", przez P. Szefkę objaśniane jako sad, w Słowniku Sychty występuje jako 'płytka woda, w której brodząc zarzucano sieci' W obecnej formie piosenka stanowi szyderstwo z pogańskiego obrzędu odprawianego przez starców.
 |
Wele wele wetka, dzeż të bëła
Wele wele wetka, ù starëszczi
Wele wele wetka, cëż të dosta
Wele wele wetka, miskã pëszczi.
Wele wele wit, nóm tata przëniósł
Wele wele wit, wej fùl miech slëwów
Wele wele wit, to szmakô dobrze.
Wele wele wetka, biéj na brzôdnik
Wele wele wetka, wez le wiéńce
Wele wele wetka, szmakôj wszëtkò
Wele wele wetka, biéj na tùńce.
Wele wele wit, ju gòsce jidą
Wele wele wetka, le spiéwają
Wele wele wit, ze stołów jedzą
Wina dobrze so popijają.
Wejle, wejle, nënka groch gòtëje
Wejle, tatk nasz Rózcë bótë szëje
Rózka na zôbawã so rëchtëje
Jaż z ùcëche ji so serce smiéje
Wejle, wejle sąsôd bùdlã wlecze
Nënka zarô miãsa nóm napiécze
Zanim groch sã z wôrztą dobrze zwarzy
Brzôdnik pewno dzys so ùdarzy.
|
|
|