Życie toczy się wg własnych praw, nie wg tych wymyślonych przez naukę. Nauka winna te prawa dostrzegać a nie narzucać swoje. Kaszubski patriotyzm lokalny nie jest ani wadą ani obcością. Skoro rodzą się tendencje do podkreślania własnej niezależności to znaczy że są i nie ma powodu sprowadzać ich do parteru. One są. W owym XI w na polskość już skazani nie byliśmy, tak się potoczyły losy. Czym było to Pomorze wówczas - jedną z krain i właśnie kronikarze utrwalili jej niezależność ówczesną na piśmie, stąd wiemy o tym dziś. Była i będzie, choćby w środku, w psychice kaszubskiej. Nic to że część polskości nie przepada za tą odrobiną inności.Schematu Polaka-Krakowiaka czy Górala tu wcielać nie wypada. Wiwat kaszubska niepowtarzalność.