Bardzo ładnie zaprojektowana budowla, jakby z klocków lego - wszystko pasują prawie idealnie. Tyle tylko, że jest to oderwane od rzeczywistości, kaszubskiej rzeczywistości Gdańska, Kartuz czy Bytowa. Bo gdzie w tym rozumowaniu jest kaszubski punkt widzenia? Będąc regionalistą trzeba zachowywać się jak egoista i patrzeć przede wszystkim na swoje podwórko. A jakie jest nasze podwórko historyczne? Zupełnie inne niż polskie, niż choćby Wielkopolskie. Rzetelny historyk mógłby na ten temat napisać nie jeden artykuł. Przykładów jest aż nadto - Grunwald (w którym ponieśliśmy klęskę), wielowiekowa niezależność Pomorza Zachodniego (mimo "słowiańskich" i "rodzinnych" więzów Gryfici trzymali Polskę na odpowiedni dystans), autonomia Prus Królewskich do czasu szwedzkich wojen, brak masowych powstańczych ciągot w czasach pruskich. Nie miejsce tu i czas, by robić jakieś listy. To, że w 1282 (układ w Kępnie), w 1454 (powstanie antkrzyżackie) i w 1919 (konferencja w Wersalu) nasi przodkowie - Pomorzanie - zwracali się w stronę Polski nie wynikało z polskiej świadomości narodowej ale było wyborem między tym co jest bliższe (polskie) czy dalsze (niemieckie).

Pomorze zawsze było jednak li tylko depozytem ofaiarowywanym Polsce przez naszych przodków - władców lub lud. Niestety, panujący w Krakowie czy Warszawy łaskawie raczyli szybko o tym fakcie zapominać. Stąd tzw. zdrada Święców w 1307 roku i brak antykrzyżackich działań w latach 1308-1310, spokojne przyjęcie decyzji rozbiorowych w 1772 roku oraz wyjątkowo wysoki wynik niemieckich list wyborczych podczas wyborów w 1920 roku.

Dla Polaków w okresie rozbiorowym byliśmy dziwaczną słowiańską skamienieliną nad Bałtykiem. Gdyby nie aktywność miejscowych działaczy, dziennikarzy i polityków, wspieranych przez kler - Konferencja Wersalska pozostawiłaby Kaszuby poza granicami Rzeczypospolitej. Pewnie dziś naszym problemem była by powszechna germanizacja i wywodzący się spośród nas ludzie, dziwiący się że Kaszubi nie czują się prawdziwymi Niemcami jak reszta Pomorzan.
Oba moi dziadkowie służyli w czasie wojny w Wehrmachcie ale żaden z nich nie podpisał II listy narodowościowej (choć z racji urodzenia byli do tego namawiani). Nam po I i II wojnie światowej narzucono a priori narodowość polską.

O sposobie myślenia polskich oficjeli dobitnie świadczy fakt, iż Słowińców (Kaszubskich mieszkańców ziemie słupskiej) starano się po II wojnie światowej repolonizować. Jak można jednak repolonizować kogoś, kto nigdy nie był Polakiem i kogo przodkowie, licząc z grubsza od 25 pokoleń, nie mieli nic wspólnego z Polską? Idąc tą drogą myślenia czas najwyższy upomnieć się o Polaków z Łużyc, Czech i Słowacji, które wszak znajdowały się pod polskim panowaniem w czasach Chrobrego.

Wiem, że Stoigniew ma wszystkie kwestie poukładane po swojemu a na moje argumenty i tak znajdzie kontrargumenty. I to jest spór, którego nie da się rozstrzygnąć. To jest spór o pryncypia! Nie jest to kwestia delikatności, ciemnoty czy niedokształcenia. Zapewne znajdą się ludzie, którzy uznaja mnie za separatystę i radykała, choć nie wiem w czym niby miałby się wyrażać mój separatyzm.
Kaszubi nie wypadli sroce z pod ogona. Mamy ponad 1000 lat własnej historii. Mamy własną kulturę i język. To, że ostatkiem sił bronimy się przed pacyfikacją i zglajszlachtowaniem jest naszym prawem. To nie jest radykalizm - to jest powinnością wobec własnej ojczyzny - Kaszub. Ślązacy może są w innym miejscu swoich dziejów, ale nasze drogi są bliźniaczo podobne.

Prawdą jest, że państwa z epoki późnego średniowiecza nie miały niemal nic (co nie znaczy, że wogóle nie miały) wiele wspólnego z dzisiejszymi państwami narodowym, wykształconymi pod wpływem reformacji, a zwłaszcza rewolucji francuskiej. Etniczność, a poddanie władcy to były wówczas dwa odrębne kryteria. Jeśli jednak chodzi o okres przed zaprowadzeniem chrześcijaństwa i tuż po jego zaprowadzeniu to wówczas świadomość istnienia czegoś takiego jak Pomorzanie była pełna. Zaciętość z jaką walczyli ze sobą Pomorzanie i państwo polskie przypomina chyba jedynie niechęć pomiędzy Gotami i Burgundami z wcześniejszego jeszcze okresu historycznego. Jest to dobrze opisane w "Kronice Galla Anonima". Pomorzanie stanowili pewną wspólnotę o czym świadczą pewne cechy językowe (o czym poniżej), wspólne cechy kultury materialnej (o tym poczytaj sobie na:

Archeologia Pomorza

oraz istnienie szeregu znaczących grodów w Pradolinie Noteci: Drzenia, Santoka, Ujścia, Nakła, Wyszogrodu itd.

Tak umocniona linia nie ma precedensu na ziemiach wchodzących w skład dzisiejszej Polski. Można ją porównać jedynie z tzw. limesem saskim oddzielającym (Dolnych) Sasów od Słowian. Nie znajdziemy takiej linii w Dolinie Wisły, czy w Dolinie Odry. Nie jest też prawdą, że okres feudalny nie odcisnął piętna w kształtowaniu świadomości Kaszubów. Opowieści o księciach pomorskich można znaleźć chociażby w legendach kaszubskich. O tym, że istniała wspólnota Pomorzan może świadczyć także fakt, że Święcowie, którzy nie byli spokrewnieni z Gryfitami przyjęli w końcu dla swojego państwa ich herb - czerwonego gryfa na srebrnej tarczy. Oczywiście Pomorzanie także walczyli między sobą, niemniej to właśnie te walki miały charakter bardziej "feudalny" niż "etniczny". Świadomość własnego państwa i walk z Polską musiała istnieć wśród Kaszubów dość długo skoro x. dr Bernard Sychta zanotował takie powiedzenie "Biada Pòlsce przy Pòmorsce" i z racji swojego polonofilstwa za bardzo nie wiedział co z tym powiedzeniem zrobić. Oczywiście już po zaprowadzeniu chrześcijaństwa, a więc jeszcze w średniowieczu spory etniczne ustępowały feudalnym, co uważam generalnie za rzecz pozytywną i świadczącą o zaniku barbarzyństwa. Ja jestem trochę staroświecki i jeśli uznaję narodowość to tylko w znaczeniu etnicznym i nie mieszam jej z wiernością wobec władcy (którego dzisiaj wogóle nie ma) obecnie zastąpiona "obywatelstwem" (obywatel to ten co musi się wszystkiego "obywać" )

O tym, że istniała wspólnota Pomorzan może świadczyć także fakt, że Święcowie, którzy nie byli spokrewnieni z Gryfitami przyjęli w końcu dla swojego państwa ich herb - czerwonego gryfa na srebrnej tarczy.

Szlachta mazowiecka nie mogła się spolonizować, gdyż zawsze mówiła po polsku, co w przypadku szlachty pomorskiej nie było prawdą, gdyż jej pierwotnym językiem był oczywiście pomorski (kaszubski). Część szlachty pomorskiej się zgermanizowała, inna część się spolonizowała (jesli mówimy o języku).

Najpierw sam przyznajesz, że nie było wówczas narodów a potem piszesz, że się wynarodowiło. Kultura Pomorska przetwała wśród zniemczonych Pomorzan. Przeczytaj sobie książkę Magdaleny Bonowskiej - "Przemijanie : śmierć, pogrzeb i życie pozagrobowe w wyobrażeniach mieszkańców Pomorza Zachodniego na przełomie XIX i XX wieku". Jeśli chodzi o język - Pomorze Zachodnie się doszczętnie zgermanizowało gdyż językiem kościelnym w Kościele protestanckim był górnoniemiecki (rzadziej polski lub kaszubski), i reformacja Lutra zakończyła na Pomorzu okres tzw. uniwersalizmu średniowiecznego opartego na języku łacińskim. Od czasu reformacji Lutra zaczynają się tworzyć państwa sprzężone z określonym językiem; w przypadku księstw pomorskich i Brandenburgii, a następnie Prus był to język górnoniemiecki. Poza tym mieszczaństwo wskutek rozwoju pańszczyzny było w przeważającej mierze przybyszami, a nie autochtonami. Na Pomorzu Wschodnim uniwersalizm średniowieczny utrzymał się dłużej - łacina była językiem kościelnym aż do lat 70. XX wieku. Niemniej Kulturkampf spowodował swego rodzaju reakcję obronną wśród duchownych katolickich i jak dotąd księża, którzy byli średnio rzecz biorąc obojętni na kwestie narodowo-językowe zaczęli się skłaniać ku polskości jako sojusznikowi w walce z państwem promującym protestantyzm (i jednocześnie język górnoniemiecki Lutra) - i to przyczyniło się do polonizacji Pomorza Wschodniego, zwłaszcza w XX wieku. Jednak zgadzam się również z opinią, że jeśliby państwo postbismarkowskie trwało na Pomorzu 50 lat dłużej również Pomorze Wschodnie doszczętnie by się zgermanizowało pomimo dominującego katolicyzmu.

W swoim, nie tak krótkim już zawodowym życiu, poszerzając własne horyzonty nie raz i nie dwa zjechałem Pomorze Środkowe, Zachodnie i Przednie, to po „niemieckiej” stronie Odry. Patrzę dziś więc na Kaszuby i pomorskość z innej prespektywy niż Stojgniew, dla którego odnośnikiem (jak widać we wspisach) jest li tylko Warszawa.
Różnimy się ogladem sytuacji. Róznimy się celem do którego chcielibyśmy poprowadzić Kaszuby. Ale jedno jest wspólne - Kaszuby nie są dla nas obojętne. I to jest w tym wszystkim najważniejsze...

Na pewne słyszałeś o czymś takim jak "Konfederacja Wielecka". Skoro istniała "Konfederacja Wielecka", to mogła też istnieć "Konfederacja Pomorska" i to właśnie potwierdza przekaz Galla. Limes nadnotecki wyraźnie wskazuje na granicę dwóch różnych grup plemiennych, raczej ze sobą niespokrewnionych. Warto zauważyć, też że kroniki podają iż wybuchy metanu zdarzające się na bagnach nadnoteckich były dla Pomorzan dobrym zwiastunem, natomiast dla Polan złym. Człowiek boi się tego czego niezna, co wskazuje na wcześniejsze zasiedlenie tych obszarów przez Pomorzan.

Nie twierdzę, że Pomorzanie stanowili jednolity etnos; uważam jednak że stanowili grupę plemion spokrewnionych ze sobą o wiele bardziej aniżeli z plemionami na południe od Noteci. Jak już powiedziałem oddzielenie się grupy pomorsko-połabskiej od pozostałych języków słowiańskich nastąpiło wcześniej aniżeli rozdzielenie się języka polskiego od czeskiego. Wyraźnie pisze o tym prof. Jan Piskorski w swojej książce "Pomorze plemienne"

To bzdura z której nawet prof. Popowska-Taborska zaczęła się rakiem wycofywać. Może o tym świadczyć chociażby fakt, że w języku kaszubskim utrzymały się dwie poboczne formy "bratin" i "bracyn", nie zanotowano natomiast formy "bracin". Kaszubienie jest zjawiskiem pierwotniejszym od polskiej wymowy, a nie wtórnym.

1) Powołujesz się tutaj na książkę prof. J. Tredera napisaną jeszcze w okresie PRLu dziś już trącącą myszką, której bardzo wiele tez poruszonych zwłaszcza na jej początku można dziś z łatwością obalić.

2)Wytłumacz mi jak przodkowie dzisiejszych Kaszubów mogli nazywać w 1637 roku Pomorzem jedynie Pomorze Zachodnie skoro aż do 1772 roku istniało województwo pomorskie ze stolicą w Skarszewach, wchodzące początkowo w skład prowincji "Prusy Królewskie", a następnie w skład prowincji wielkopolskiej.

3)Jak to przysłowie mogło powstać po roku 1637, skoro w 1648 roku nastąpił podział Pomorza Zachodniego pomiędzy Szwecję i Brandenburgię? Wówczas spodziewałbym się przysłowia "Biada Pòlsce przë Brambòrsce".

To przysłowie musi się odnosić do wcześniejszego okresu walk polsko-pomorskich.

Tak było nie tylko na Pomorzu, ale również w Polsce. Wspominałem o osadnictwie niemieckim w Małopolsce w innym wątku. Swego czasu Kraków był w większości germańskojęzyczny. Sprowadzanie osadników z Niemiec nie wynikało tyle z chęci germanizacji, co z tego że na Zachodzie Europy było większe zaludnienie, zaś dochody władcy były proporcjonalne do liczby poddanych, którzy płacili mu podatek pogłówny. Stąd władcy (w przeciwieństwie do dzisiejszych poltyków a la Leszek Miller i Donald Tusk zachęcających do wyjazdów) byli zainteresowani w zwiększaniu się populacji państwa, stąd pomysł sprowadzania osadników.

Owszem, ale właściwie dopiero po okresie Kulturkampfu, gdy nastąpiło zlanie się pojęć - Polak=katolik, Niemiec=ewangelik, ale i po Kulturkampfie nie było to jeszcze tak powszechne jak się wydaje gdyż nawet polonofilski Jarosz Derdowski nie określał Kaszubów Nadłebskich jako Niemców.

Pokrewieństwo Wieletów i Obodrzyców nie jest tak oczywiste. Wieleci byli chyba potomkami kultury Sukow-Dziedzice, a Obodrzyci mieszanki Sukow-Dziedzice z jakąś późniejszą warstwą słowiańską.

"Mazurzy Wieleńscy" zostali sprowadzeni z Mazowsza na podobnej zasadzie i w podobnym celu jak osadnicy niemieccy. Mieszkańcy Mazowsza (Mazurzy) rozlali się też na obszar pruski (Mazurzy pruscy), obszar Podlasia oraz Litwę, ale nikt nie śmie twierdzić, że Litwa, Podlasie i południowe Prusy to ziemie pierwotnie mazowieckie !!!

Szkoda, że tam gdzie Ci to niewygodne nie stosujesz się do dogmatów, które wysuwasz, bo najpierw mówisz, że o wczesnym Pomorzu nic nie wiadomo, a potem z nabożną czcią piszesz, że Pomorze nigdy nie stanowiło jednego organizmu państwowego. Nie jest to takie oczywiste. O Siemomyśle Pomorskim znajdziesz informację, że "Był prawdopodobnie potężnym władcą chrześcijańskim, którego zasięg władzy
mógł obejmować nawet całe Pomorze. ".


Nie wiem czy to prawda, ale istnienie przynajmniej konfederacji Pomorskiej jest bardzo prawdopodobne, skoro Gall pisze o "trzech straszliwych ludach pogańskich - Prusach, Pomorzu i Seleucji" (to trzecie oznaczało chyba Wieletów". Gdyby nie było żadnej wspólnej organizacji plemiennej chociażby na poziomie konfederacji plemion wówczas by napisał "Prusy, Seleucja i różne ludy pomiędzy Prusami a Seleucją". Poza tym nawet jakby nie było jakiejś wspólnej organizacji plemiennej to Pomorzan łączyło wspólne pokrewieństwo, wspólne obyczaje i zbliżony język na co wskazują również badania antropologiczne i genetyczne.


Nazwa Pomorze pomimo że nazwa jest pochodzenia słowiańskiego po raz pierwszy pojawiła się w 1046 u niemieckiego (nie słowiańskiego !!!) kronikarza (kronika z Nieder Alteich) co dowodzi, że musiała się ona upowszechnić dużo wcześniej, a więc nie w XII wieku, lecz najpóźniej w początkach XI wieku. To że niemiecki kronikarz uzył nazwy Pomorze, a nie ogólniejszej Słowianie lub Wendowie wskazuje na to, że miał na myśli konkretne terytorium bądź konkretną ludność.

To była stara teza chyba głównie historiografii niemieckiej, że obszary Nowej Marchii były właściwie pustką osadniczą. Nowe badania wyraźnie temu przeczą.

Trudno więc dziś cokolwiek bliżej powiedzieć o pokrewieństwie językowym tych plemion. Na pewno zgrupowania nad Wisła nie łaczyły się w żaden bezpośredni sposób z plemionami osiadłymi nad Odrą w Ziemi Przyrzyckiej.

Na pewno byłoby warto gdybyś poczytał sobie trochę więcej na ten temat. Star(o)gard znajdziesz i na Wschodnim i na Zachodnim Pomorzu oraz w Meklemburgii, nie znajdziesz go natomiast np. w Wielkopolsce, czy Mazowszu. Podobnie z innymi cechami językowymi.

Sam Gal wspomina, że Krzywousty musiał przedrzeć sie przez nieprzebyte Puszcze by dotrzeć do Kołobrzegu i zdobyć gród z zaskoczenia.

Nieprzebyte puszcze i bory były wówczas w całej północnej Europie. Krzywousty nie był aż takim idiotą, żeby atakować ogłaszając wszem i wobec w każdym grodzie swoje przybycie.

W okresie plemiennym nie było przegłosu lechickiego ani w zawiązku polskiego, ani w zawiązku pomorskiego mimo to już wtedy plemiona na północ i południe od Noteci różniły się wspomnianą już grupą TART/TRA(O)T czy TOLT/TLOT.