Nie sromaj sã i pòdaj chto i co napisôł.

Jô bë chcôł wiedzec, co pò prôwdze pòwiedzôł prof. Sënôk na pòsédzeniém sejmòwi Komisëji ds. Nôrodnëch i Etnicznëch Mieszëznów 18 maja we Gduńskù. Òd tegò, co jem czuł z drëdżi rãczi, włos sã jeżi na łepie - szkòda że ta relacëjô nie nadôwa sã do publikacëji. Jeżlë chtos cos wié i mòże sã z nama pòdzelëc - to baro roczã.

Staszk

Pòdôj, pòdôj. Jidze ò to, żebë nie gadac "ti politicë to robią tak a tak", bò na taką gôdkã to kôżdi mòże rzec, że jo, jinszi to taczi są, ale òn to je ten dobry. Je not pòwiedzec "ten człowiek rzekł tak a tak, to je zapisane tu a tu" - tedë mdze cãżi wëtołmaczëc sã ògólnikama.

No i jakos nie widzã, żebë lëdze - midzë nima ë Pomorańcowie - włączelë sã w wëlacëjną kampanijã. Doch czéj wëbiérómë najich reprezentantów, téj më pòwinni jisc do kôżdégò kandydata z kopą pëtaniów i docëskac gò - dlocze akurat jegò mómë wëbrac na swòjégò reprezentanta, co òn ma do pòwedzeniô ë zaoferowaniô nam - òsoblëwie jak òn chce dzejac dlô gospòdarczégò ë kùlturowégò rozwoju Pomòrza, jaką widzy rolã etnicznëch i regionalnëch spolëznów, czë mdze wspiérôł lokalné inicjatëwë, czë dopùszcziwô różnorodnotã ùdbów jeżle jidze o czerunczi rozwoju, jaczé są grańce ti różnorodnotë... më pòwinni to wiedzec ò kandidatach, zadawac pytania i cësnąc - nie dawac sã zbëc ògólnikama abò tim, że chtos pòwié dwa słowa pò kaszëbskù.

Jo beł tam czesto przipadka. A jak wieta żejeme w wolnym kraju i nikt nikogo z tamtądka nie wenekół. Jo dosc uważno sa przesłuchiwół rozmaitim westąpieniam a od Synaka nick zdrożnego jem nie uczuł. Meszla, że w tim twojim pitaniem jidze o to, że przednik Zrzeszeniego podsztrichnął znaczenie wedówka Pomerani e to, że cządników co propagują "kaszenbsczi noród" nieprzenalego dofinasowiwac. Mie sa od razu nasowo skojarzeni pewny, że z "Odrodą" je jak z "Radio Maryja" - w 90% materiału spełniwo richtich misja, ale margines je noglosniejszi e wszetce le blos o tim pleszczą. Amen .

Cieszę się, Arek, że napisałeś.

Wiem że żyjemy w wolnym kraju, sam korzystam z tej wolności choćby prowadząc tę stronę. Tym niemniej nie sądziłem, że na spotkanie sejmowej komisji może sobie przypadkiem przyjść dowolna osoba; skoro jednak mówisz, że tak jest, to wierzę Ci na słowo. Jestem mimo wszystko przekonany, że większość uczestników tego posiedzenia została na nie zaproszona. Nic mi zaś nie wiadomo, by zaproszenie takie otrzymali przedstawiciele nurtu "młodokaszubskiego". Dla rozwiania wątpliwości, może Ty lub ktoś inny mógłby podać listę uczestników spotkania?

(Celowo piszę o nurcie "młodokaszubskim" a nie o zwolennikach narodowości: wśród sympatyków Odrody czy Zasobów, osób raczej młodych wiekiem a na pewno duchem, nie są wyłącznie osoby jednoznacznie deklarujące narodowość kaszubską; osobiście nie uważam się za zwolennika narodowości, jakkolwiek ta opcja nie budzi we mnie oporów. Myślę, że najbardziej nas łączy, oprócz fascynacji naszą "małą ojczyzną", sposób prowadzenia działalności, oparty na otwartości, gotowości do dyskusji i szukaniu pozytywnych rozwiązań - a nie na wodzowstwie ustalającym linię programową metodą "wicie rozumicie". Odwołanie się do Młodokaszubów z ich rozwagą połączoną z przekonaniem o słuszności swych przekonań wydaje mi się słuszne. Porównanie dzisiejszych sporów z dawnym sporem Młodokaszubów z "pielgrzymowcami" - ludzi młodych, wykształconych, dynamicznych, przełamujących stereotypy, mających przeciw sobie autorytety, szacowne osoby dobrze osadzone w elitach ówczesnych struktur społecznych - również wydaje się słuszne.)

Do stwierdzenia, że Odroda jest w 90% rozsądna a w 10% ekstremistyczna mam dwie uwagi; nie będę się czepiał proporcji, rozumiem że to tylko figura stylistyczna. Po pierwsze. Określenie, że medium w 90% spełnia misję, można odnieść do Radia Maryja, bo jest ono osadzone w Kościele, który swoją misję jasno określa. Kto jednak określa misję Odrody? Arkadiusz Goliński? Brunon Synak? Komisja sejmowa? Z czyjego nadania ktoś z nich miałby rozstrzygać, co jest misją a co ekstremą? Każdy ma prawo powiedzieć co uważa o Odrodzie, ale megalomanią jest przyjmowanie swojej opinii jako jedynie słusznej.
Po drugie. Zrzeszenie w 90% robi dobrą robotę, zwłaszcza "na dole", w oddziałach. I też ma swoje złe 10%. Tak się złożyło, że ta zła robota Zrzeszenia najjaskrawiej uwidacznia się w nastawieniu części jego władz do Odrody i zwolenników opcji narodowej, w próbach deprecjonowania tych środowisk per fas et nefas, w odmowie podjęcia współpracy czy nawet dyskusji przed spisem powszechnym, w próbie usunięcia ze Zrzeszenia Tomasza Piechowskiego. W tym zakresie mam wrażenie, że część działaczy Zrzeszenia szuka sposobu nie na porozumienie, lecz na zadeptanie przeciwnika.
Charakterystyczne dla Radia Maryja jest, że głosi ono swoją prawdę jako jedyną słuszną, odmienne zdanie przyjmuje jako frontalny atak na siebie i nie podejmuje dyskusji, dopuszczając jedynie bezwarunkową akceptację swojej linii. Odrodzie nie można zarzucić braku gotowości do rozmawiania, a wieczne zarzucanie ekstremizmu jest nierzetelne, przecież to pismo robili młodzi ludzie dopiero uczący się dziennikarskiego warsztatu; dzisiejsza Odroda jest dojrzalsza niż ta sprzed 3 lat, a jej twórcy już są dziennikarzami w poważnych instytucjach. Doprawdy, Twoje porównianie do Radia Maryja wcale nie musi dotyczyć wyłącznie Odrody.

Tak, w poprzedniej wypowiedzi chodzi mi o odmowę finansowania pism propagujących kaszubski naród. Informacja którą uzyskałem mówi, że na wniosek prof. Synaka dyrektor Departamentu ds. Mniejszości Ministerstwa Kultury zapewnił, że Odroda nie otrzyma dotacji, gdyby się o to zwróciła. Ty nie widzisz nic zdrożnego w tym, że jedno środowisko kaszubskie rzuca kłody pod nogi innemu środowisku, i to przed zewnętrzną instytucją?! Jeśli to prawda (bardzo proszę, Arku, potwierdź to lub zaprzecz), to mam na to jedno słowo - podłość, a do tego głupota lub cynizm. Oto mówi się, że państwo polskie łoży zbyt mało na kulturę kaszubską, a równocześnie na własne życzenie zamyka się potencjalne źródło środków. Widać bardziej opłaca się nie dać innym i samemu nie wziąć (bo Kaszubi to nie naród) niż załatwić źródło pieniędzy i uzgadniając jakiś kompromis dać je Odrodzie zyskując podwójnie - łagodząc oponenta i pokazując się jako lider wychodzący ponad podziały. Tymczasem wewnątrzkaszubski spór ideowy został publicznie zaprezentowany na wysokim szczeblu, i to przez działacza, który będąc socjologiem doskonale wie jak się stosuje zasadę "dziel i rządź". Doraźnie prof. Synak być może zyskał, ale można się spodziewać, że państwo - które jak nie musi to nie da - będzie próbowało rozegrać podział wśród działaczy kaszubskich, na czym obie strony tylko stracą. Podział niestety pogłębiany takimi działaniami Zrzeszenia. W kontekście kandydowania prof. Synaka do Parlamentu Europejskiego zapytać można, co kandydat chce uzyskać "dla Polski, dla Pomorza" (to cytat z plakatu wyborczego) i gdzie należy się ustawić, żeby od niego uzyskiwać beneficja a nie utrudnienia.

Wiele wątków, ale... może do niektórych uda się mi ustosunkować.
Każdemu przedsięwzięciu czy projketowi przyświeca jakaś misja. Nawet gdyby autorzy nie zdawali sobie z tego sprawy. Dla Odrody, najogólniej mówiąc (tak się domyślam), misją było krzewienie kaszubskiego słowa... Przy okazji jednak zaczęły pojawiać się różne inne poboczne inicjatywy. Wg mojej oceny raz były bardziej a innym razem mniej trafne, niektóre zupełnie chybione. Jeśli idzie o te ostatnie, to na myśli mam próby przypisania ogółowi kaszubskiego społeczeństwa cech odrębnego narodu. A to spotkało się z ostrą reakcją wielu liderów tejże społeczności. Chyba w wolnym kraju niezadowoleni zgłoszenia przez Odrodę haseł narodoych mają prawo wyrażania również w publicznej formie swojej dezapropbaty?

W niedługim czasie opublikują zapewne protok ół (może nawet stenogram) z posiedzenia komisji na tronach sejmowych. Wtedy - mam nadzieję - uda się odtworzyć wypoiedzi i ich właściwy kontekst. Bo zapewne błędnie zacytowałeś tu "zgłoszony wniosek" prezesa Synak. Jak się domyślam, pytanie skierowane do odpowiedniego dyrektora departamentu dotyczyło tego, czy jakikolwiek podmiot zajmujący się sprawami kasubskimi ma szanse otrzymać z departamentu mniejszości pieniądze na swoją działalność. Przytoczono tu Odrodę, gdyż ona głosi(ła) hasła iż Kaszubi stanowią mniejszość narodową w Polsce. Prezes i wszyscy obecni na sali otrzymali odpowiedż, że Odroda nie otrzyma takiego dofinansowania. Ale kwestia możliości finasownia działalności, nazwijmy ją etnicznej, dotyczyła również wszelkich innych podmiotów, też Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego.

A co do pytań do kandydata do europarlamentu - prof. B. Synaka. Myślę, że każdy może mu je zadać i otrzyma odpowiedż (jeszcze przed wyborami!).Można to uczynić na spotkania organizowanych przez PO, bądź drogą elektroniczną.

Cytat:

Oczywiście że mają, nikt nie ma obowiązku podzielać poglądów redakcji Odrody (i to samo tyczy się podzielania poglądów głoszonych przez prof. Synaka czy Borzyszkowskiego). Przy czym za kulturalną i rzetelną formę publicznego wyrażenia takiej dezaprobaty uważałbym podjęcie polemiki i obalenie argumentów przeciwnika własnymi argumentami. Tymczasem przeciwnicy Odrody dają do zrozumienia, że nie będą się zniżać do dyskusji z "narodowcami" i publicznie co najwyżej próbują ich deprecjonować stosując metody niekoniecznie mające wiele wspólnego z uczciwą dyskusją. Można odnieść wrażenie, że największa aktywność przeciwników Odrody ma miejsce nie w pulicznej debacie, a w zakulisowych rozgrywkach, których styl i etyka godna jest tego, do dzieje się w obecnym polskim parlamencie.

Jeśli mówisz o "liderach kaszubskiej społeczności" to pytam, czy ci liderzy (i Ty również) uważacie Odrodę i 5 tysięcy osób, które ją poparły w spisie, za część kaszubskiej społeczności? Jeśli tak, to wychodzenie z problemami tej społeczności na zewnątrz uważam za obrzydliwe i szkodliwe dla ogółu Kaszubów. Jeśli zaś wykluczacie Odrodę ze swej społeczności, to trzeba powiedzieć jasno - tworzycie rozłam wśród Kaszubów, bo te 5 tysięcy osób to też są Kaszubi.

Czekam na ten stenogram. Regularnie zaglądam na strony Sejmu, ale dotąd pojawił się tam tylko krótki komunikat. Gdyby ktoś dotarł do zapisu tego posiedzenia KOmisji, to będę wdzięczny za dostarczenie go na Zasoby.

...to pytam, czy ci liderzy (i Ty również) uważacie Odrodę i 5 tysięcy osób, które ją poparły w spisie, za część kaszubskiej społeczności?

Myślę, że błędnie sugerujesz, że 5 000 osób, które wskazały w spisie "narodowość kaszubską", to osoby popierające "narodową" linię Odrody. Znam wielu osobiście, którzy wpisując się w tę rubrykę uczynili to w proteście przeciw brakowi mozliwości zaznaczenie ich przynależności do grupy etnicznej. Aby nie było to gołosłowne posłużę się tu przykłądem najbardziej mi bliskim. W arkuszu spisowym zaznaczyłem siebie i dwójkę moich małych dzieciaczków, jako Kaszubów - nie miałem innego wariantu - wpisałem "marodowość kaszubska". Ale dla mnie bardzo zabawnym było, gdy rachmistrz zapytał się o używane języki w domu. Ksenia, która była wówczas niemowlęciem, w arkuszu spisowym stała się mówiącą po kaszubsku dziewczynką. A to w komisji spisowej nie zdziwiło nikogo, jak niemowlaki posługują się różnymi językami. Tak więc rzeczywistość jest bardziej złożona, a przez to ciekawsza.

Co do rozłamów. Społeczność kaszubska, jak mało która w swojej warstwie, nazwijmy to językowo-kulturowej, jest bardzo spójna i nie grożą jej rozłamy. Zauważ, że to dzięki dziesiątkom, a może setkom Kaszubów ze Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskie dziś w szkołach mamy język kaszubski, są - choć w szczątkowej ilości (ale to nasza słabość) podręczniki do kaszubskiego. Udało się też wyedukować warszawskich (ministerialnych) urzędników, którzy dzieki konsekwencji kaszubskiej dziś operują terminami natkimi jak: "język kaszubski". W naszym prawodatwie znalazły się gwarancje dla nauki kaszubskiego... I to wszystko dzieki naprawdę ciężkiej pracy wielu osób, m.in. zaangażowanych w prace komisji oświaty Zrzeszenia. NIe wystarczy pomachiwać horągiewką, czy napisać kilka choćby ciekawych artykułów na łamach przez siebie wydawanego pisma. Trzeba być mocno naiwnym, aby uwierzyć, ze to wszytsko byłoby możliwe dzięki "polityce" prowadzonej przez "Odrodę".