Ciekawy przyczynek do oficjalnie kultywowanej ludowości znajduje się w artykule Michała Smolorza "Śląska nie oddamy" z Gazety Wyborczej 18-19.09.2004 . Artykuł dotyczy Śląska, ale w przytoczonych okolicznościach szukałbym również genezy elementów kaszubskich takich jak strój ludowy z "modrym kubrakiem", patriotyczne "nuty kaszubskie" czy wreszcie "Hymn Kaszubski" F. Nowowiejskiego.

Była to oczywiście ludowość pozorna, bo stylizowana i precyzyjnie projektowana w urzędowych gabinetach. Mało kto zdaje sobie sprawę, że najpopularniejsze śląskie piosenki, które do dziś są w biesiadnym obiegu (np. "Karolinka"), wcale nie pochodzą ze skarbca kultury ludowej, lecz zostały napisane i skomponowane przez zawodowych twórców na przełomie lat 20. i 30. Nie mniej popularną piosenkę "Szła dzieweczka do laseczka" bezceremonialnie importowano z Czech, dopisano polski tekst i również uznano za rodzimy utwór ludowy. Także popularne piosenki powstańcze ("Do Bytomskich Strzelców", "Znam ja jeden śliczny zamek") napisali zawodowcy na urzędowe zamówienie kilka dobrych lat po powstaniach. Najbardziej znany śląski strój ludowy, owo dziewczę w kwiecistym wieńcu upstrzonym szklanymi koralikami, wyszedł spod pędzla zawodowego kostiumologa.

Nie była to tylko śląska specyfika. Ekipa sanacyjna uprawiała tę politykę na wszystkich kresach II RP. Znane i do dziś śpiewane "ludowe" piosenki kaszubskie, w tym cały żelazny repertuar zespołów regionalnych, także stworzyli zawodowcy na urzędowe zamówienie. Rodziło to nawet zabawne nadużycia. Kompozytor piosenki "Zachodzi słoneczko za las kalinowy" ["Rëbôcë, rëbôcë, cëż wa tu robita" - SG] sprzedał swoje dzieło zarówno Grażyńskiemu, jak i władzom ówczesnego województwa pomorskiego. Dzięki temu do dziś nie rozstrzygnięto sporu, czy jest to "ludowa piosenka śląska", czy może równie "prastara pieśń kaszubska".

Szybka odpowiedź użytkownikowi janak na pytanie o przykłady "zadekretowanych" piosenek ludowych.

Wypada zacząć od wspomnianego "Zachodzi słoneczko" - "Rëbôcë, rëbôcë, cëż wa tu robita". Zaraz potem wymienię "Hymn Kaszubski" - tekst wprawdzie oryginalny Derdowskiego, ale tytuł, znaczenie i melodia wzięte z kapelusza. Potem przyjrzałbym się uważnie (zastrzegam że jeszcze tego nie zrobiłem) piosenkiom podejrzanie uładzonym czy melodyjnym - w rodzaju "jem jô rëbôk", "Hej tu ù nas na Kaszëbach malowòné zemie", "Wiwat" (Hola hejda z Kaszëb jesmë më...) itd. (od razu powiem, że "Hej żeglujże żeglarzu" jest autentyczna, notowana również w innych regionach, choć kaszubska wersja ma swoją specyfikę). Smaczkiem są Nuty Kaszubskie - podane w patriotycznym sosie opowieści o zachowywaniu rodzimej mowy wbrew germanizacyjnej nawale, w istocie będące pierwotnie niemiecką zabawą weselną i to nie do końca przyzwoitą. Oprócz ludowości przyniesionej przez państwowych urzędników KO przeanalizowałbym też wytwory rodzimych folklorystów - np. taniec "Koses" wymyślony przez P. Szefkę. Nie wszystko, co teraz wykonują zespoły folklorystyczne jest rzeczywiście ludowe.

Polecam książkę "Polska pieśń i muzyka ludowa. Tom II Kaszuby". Do wszystkiego, co nie jest w niej notowane, podchodziłbym z ostrożnością.

Dziękuje i przepraszam , artykuł mnie tak zaciekawił, że postanowiłem się nim od razu podzielić, no i nie przejrzałem wcześniejszych wpisów.
Jacek