Publikując informację o Dyktandzie Kaszubskim palce zawisły mi nad klawiaturą, gdy trafiłem na słowo "ùczãstnicë" 'biorący udział (w dyktandzie)'. Otóż to ã, mimo że słyszalne w ustach niejednego Kaszuby, wydaje mi się absolutnie błędne.

Zacznijmy od tego, że to kaszubskie słowo jest zapożyczeniem polskim, wziętym na użytek języka oficjalnego; w "żywej" kaszubszczyźnie nie ma formuł w rodzaju "w zebraniu udział wzięło wielu uczestników...", ich kaszubskie wersje zostaly stworzone sztucznie.

Polski "uczestnik" pochodzi od słowa "cześć". Uczestnik to ktoś "uczestniony" czyli "uczczony" - np. przez fakt zaprosznia na spotkanie z innymi, równie czcigodnymi osobami.

Podobną formę ma słowo "częstować", ale ono pochodzi od "części" i pierwotnie oznaczało 'wspólbiesiadować, mając swój udział w uczcie składkowej'. Z pomieszania "czestować" i pierwotnego "częstować" (odpowiednio od "czci" i "części") powstało wtórne znaczenie znaczenie "częstować" 'okazywać cześć przez zaproszenie do jedzenia i picia' (a "uczta" to taka właśnie forma okazania czci).

Jest jeszcze jedno powiązanie: uczestnik to ktoś kto uczęszcza na coś (kurs itp.). Jednak "uczęszczanie" pochodzi od słowa "częsty" i dotyczy udziału w owym kursie, wykonywanego w sposób powtarzalny.

W swiązku z powyższym twierdzę, że polski "uczestnik" po kaszubsku powinien być poprawnie pisany jako "ùczestnik".

Istnieją inne propozycje nazwania uczestnika. Trepczyk podaje "bëtnik", "biwôcz". W kręgach działaczy kaszubskich można usłyszeć "przëtomnik", "przëstojnik".

----------------
Stanisław Geppert

Głosuję za propozycją Trepczyka "betnik" (nie wiem, jak uaktywnić opcję wpisywania znaków diakrytcznych :(), moim zdaniem jest najbardziej zgodna z duchem kaszubszczyzny.

Już wróciły przyciski do znaków diakrytycznych na formularzu odpowiedzi

----------------
Stanisław Geppert

O! Jak miło! A zatem "bëtnik".

"Przëstojnik"- to barżi pòdług mie "zwolennik".
Pozdrówk
Tómk Fópka

----------------
"Pòjmë w przódk z kaszëbizną!"- J. Trepczik- www.fopke.pl

„bëtnik” wydaje mi się najbardziej odpowiednią formą.

„ùczãstnik” natomiast nie jest formą błędną, zachowała się tu dodatkowo pierwotna nosowość. W staropolszczyźnie istniała forma „uczęstnik” (współczesny „uczestnik” jest wynikiem denazalizacji = odnosowienia).
Forma „ùczãstnik” nie jest też nawiązaniem do polszczyzny, jest słowem ogólnosłowiańskim, por.: czeskie i słowackie: „učastnik”, tak też w rosyjskim, bułgarskim; w serbskim: „učesnik”.

----------------
http://meta-fizyka.blogspot.com/

Wobec tego chciałbym się upewnić, czy kaszubski "ùczãstnik" jest kontynuacją dawnej, nosowej formy, czy stanowi późną nazalizację polskiego "uczestnika".

----------------
Stanisław Geppert

"uczęstnik" (współczesny "uczestnik") pochodzi od słowa "część" (nie od: "cześć"), z kolei "część" należy wywodzić od prasłowiańskiej formy *čęstь (z nosówką), co wskazuje na pierwotność nosówki w kaszubskim "ùczãstnik".
Dlaczego miałaby być to nazalizacja polskiego "uczestnika", skoro jest to słowo ogólnosłowiańskie?

Natomiast "czestować" (współczesne "częstować") pochodzi od "cześć".

Są to dwie zupełnie odmienne etymologie, ale w błąd może wprowadzać to, że w języku polskim w obu tych wyrazach zaszły zmiany związane z nosowością (uczęstnik – denazalizacja, czestować – nazalizacja). Zmiany w rozwoju nosówek w tych wyrazach wynikały z tego, że już w XVI w. mieszano formy "cześć" i "część" – stąd zmiany w formach pochodnych.

----------------
http://meta-fizyka.blogspot.com/