Szanowni Państwo

Jesteśmy grupą genetyków zajmujących się badaniami zróżnicowania
genetycznego populacji euroazjatyckich. Jednym z zagadnień, którym
zajmujemy się w naszych badaniach jest analiza pokrewieństwa w linii
ojcowskiej (analiza chromosomu Y). Na podstawie takich badań możliwe
jest określanie stopnia pokrwieństwa pomiędzy grupami ludzi
(populacjami) różniącymi się od siebie miejscem zamieszkania, kulturą,
językiem itp. Badania takie, przeprowadzone kilka lat temu przez
grupę polskich i niemieckich laboratoriów, w których
uczestniczyło również nasze, wykazały, że populacja
Polski jest niezwykle jednorodna genetycznie i jednocześnie różna od
populacji sąsiednich (Niemców, Rosjan, Łotyszy itd.).

Fenomen ten próbowaliśmy wyjaśnić nasilonymi migracjami ludności polskiej w ciągu
ostatnich klikudziesięciu lat. Problem polega na tym, że badania te
dotyczyły głównie ludności dużych miast (Gdańsk, Bydgoszcz, Kraków,
Berlin itp.) gdzie populacje z natury są mieszaniną osób o różnym
pochodzeniu. Złożyliśmy zatem w Komitecie Badań Naukowych projekt badawczy, w którym chcielibyśmy zająć się badaniami grup, które
pod względem językowym, kulturowym i geograficznym wyróżniają się z populacji
ogólnopolskiej. Badania takie miałyby na celu wykrycie ewentualnych
różnic genetycznych pomiędzy tymi populacjami a resztą Polski. Jako
grupy, które chcielibyśmy poddać badaniom w pierwszym rzędzie,
wytypowaliśmy Kaszubów i Podhalan. Planujemy zebranie materiału
genetycznego od kilkuset mężczyzn reprezentujących te populacje i
porównanie profili ich chromosomów Y z profilami charakterystycznymi
dla osób wywodzących się z innych regionów kraju.

Jeśli nasza hipoteza jest słuszna, być może możliwe będzie opisanie cech
genetycznych charakterystycznych dla członków poszczególnych grup
czyli określenie czegoś, co można by popularnie nazwać "genami kaszubskimi" czy
"genami góralskimi". Dodatkowym aspektem naszych badań będzie próba
powiązania charakterystycznych cech chromosomu Y z nazwiskami osób
posiadających te cechy - ponieważ zarówno chromosom Y jak i nazwisko
dziedziczone są w linii ojcowskiej, chcemy stwierdzić, czy istnieją
określone "geny" związane z charakterystycznymi nazwiskami z regionu
Kaszub i Podhala.

Tyle w skrócie o planowanych badanich. W tej chwili największym
wyzwaniem jest dla nas zebranie próbek i dlatego właśnie zwracamy
się do Państwa. Planujemy zorganizowanie wypraw terenowych w celu
zgromadzenia materiału do badań lecz zanim te wyprawy rozpoczniemy,
chcielibyśmy rozpropagować informacje o naszych badaniach tak, aby
ewentualni zainteresowaniu wiedzieli kiedy i gdzie się nas spodziewać.

Aby przeprowadzić badania zgodnie ze projektem zatwierdzonym przez KBN
potrzebujemy ok. 200 próbek DNA od osób, których rodziny wywodzą się z
Kaszub. Próbki pobieram w formie wymazów z wnętrza ust, więc metoda
jest całkowicie bezbolesna i nieinwazyjna oraz nie wymaga
przeprowadzenia pobrań w specjalnych pomieszczeniach. Każda osoba, od
któej będzie pobierany materiał otrzyma do wypełnienia kwestionariusz, w
którym będzi poproszona o podanie swojego miejsca urodzenia oraz
miejsca urodzenia rodziców, dziadków, pradziadków itd. Na podstawie tego
kwestionariusza możliwe będzie wyselekcjonowanie osób, których rodziny
mieszkaja na Kaszubach od przynajmniej dwóch - trzech pokoleń (im
więcej tym lepiej).

Podstawowe pytanie, które sobie w tej chwili zadajemy brzmi: jak
ozrganizować pobranie materiału w taki sposób, aby jak największy
odsetek próbek pochodził od rdzennych Kaszubów? Zasadniczo widzimy dwie
możliwości: pierwsza to skontaktowanie się z przedstawicielami
kaszubskich wsi (sołtysami? proboszczami?) i poinformowanie ich o
projekcie oraz prośba o rozpowszechnienie tej informacji, następnie
wyprawa terenowa od tych miejscowości i, jadąc od wioski do wioski,
pobieranie materiału od chętnych. Druga możliwość, jeśli w ogóle jest
taka, to "podłączenie się" do jakiejś kaszubskiej imprezy (piknik?
zlot? festiwal?), co wiązałoby się z koniecznością skontaktowania z
organizatorami takowej i otrzymania pozwolenia na rozreklamowanie
projektu i ustawienie stanowiska pobrań materiału.

Co myślą Państwo o naszych pomysłach? Wszelkie
Państwa komentarze będą mile widziane i z pewnością okażą się pomocne.
Pytania, sugestie czy komentarze prosze kierować na adres podany w
podpisie, umieszczając w tytule maila słowo "Kaszuby"


Pozdrawiam w imieniu zespołu,

Marcin Wozniak
e-mai: marcinw@cm.umk.pl
Zakład Genetyki Molekularnej i Sądowej
Collegium Medicum UMK