"Natomiast ci z Kaszub, częstonad kociewskością znacznej części Pomorza przechodzą do porządku dziennego,uznając Kociewiaków za „spolaszonych Kaszubów”. Pogląd ten jest zresztą dośćpopularny na Kaszubach, bo nawet naukowcy odnotowują w sercu powiatu kar-tuskiego, takie oto wypowiedzi „zwykłych ludzi”: Bo teraz wszyscy mówią: Kaszu-by, Kaszuby, Kaszuby. Niby nawet Kociewie to też Kaszuby5; (…) to jest nazwane tegwary – i Kaszubi Piaskowi, i Kaszubi Rybaki, i Kaszubi Kociewiaki (…) W wersji nieco bardzo unaukowionej przybiera to postać poglądu, iż onegdaj całe Pomorze zamieszkiwane było przez Kaszubów (zwanych w dawnych wie-kach Pomorzanami), to dzisiejsi Kociewiacy są po prostu potomkami spolonizo-wanych Kaszubów. Publicznie wygłaszane takie sądy są zresztą jedną z głów-nych przyczyn wspomnianych już powyżej reakcji Kociewiaków. Zirytowanych tym bardziej, że naukowcy, zwłaszcza językoznawcy, od ponad stu lat głosząraczej pogląd o autonomiczności ludności kociewskiej i co ważniejsze, wątpiąw proste wykształcenie się dialektu kociewskiego na kaszubskim podłożu 7. Co ciekawe, gdy w wydanej ostatnio Historii Kaszubów w dziejach Pomorza pierwszy Kaszuba wśród historyków – Gerard Labuda – postawił całkowicie nową (i prze-ciwstawną kaszubskiemu „vox populi”) tezę, jakoby Kociewiacy byli potomkami plemion/plemienia, które na Pomorze przybyli w ślad za przodkami Kaszubów już w I tysiącleciu naszej ery8, nie wywołała ona w kaszubskim światku praktycznie żadnego echa."

7. J.. M. Piskorski, Pomorze plemienne. Historia-Archeologia-Językoznawstwo, Poznań – Szczecin 2002, s. 222-224.8


8. G. Labuda, Historia Kaszubów w dziejach Pomorza, T. I. Czasy średniowieczne, Gdańsk 2006, s. 49.

Apropos kolonizacji - artykuł "Kociewie" w Kociewskim Magazynie Regionalnym: http://www.scribd.com/doc/63999563/Kociewski-Magazyn-Regionalny-Nr-1