W artykule "Cassubia non cantat?!" Agnieszka Bradtke zwięźle przedstawia rozwój kaszubskiej muzyki, w kilku zdaniach wspominając o badaniach nad nią.

Zastanowiło mnie zawarte w artykule stwierdzenie, że krzewieniem muzyki zajmowali się kaszubscy bardowie, którzy śpiewali solowo przy wtórze cytry, a spiewali pieśń zwrotkową.

W obszernym opracowaniu "Kaszuby. Polska pieśń i muzyka ludowa" (Instytut Sztuki PAN, 1997) przytoczony jest fragment "Przewodnika po Szwajcarii Kaszubskiej" A. Majkowskiego ze zdaniem Bardami kaszubskimi w tych okolicach do dziś dnia jeszcze sa dziady - i wydaje mi się, że to rozwiązuje sprawę owych zagadkowych bardów - chodzi o zwykłych dziadów, podczas gdy sformułowania artykułu sugerują, że chodzi tu o jakąś odrębną kategorię muzyków.

Przytoczone w opracowaniu pieśni dziadowskie czy ballady zawierają niekiedy po kilkanaście zwrotek. Stwierdzenie, że dziadowie śpiewali pieśń zwrotkową nie jest dla mnie zbyt odkrywcze - przecież właściwie wszystkie piosenki ludowe od ballad po przyśpiewki mają budowę zwrotkową, tylko jest tych zwrotek raz więcej, raz mniej.

Nie znalazłem potwierdzenia, że dziadowie śpiewali wyłącznie solo. Z pewnością i taka forma się zdarzała, ale przecież dziadowie nie uprawiali muzyki popisowej, ich pieśni były raczej elementem integracyjnej roli śpiewu, a w tej roli śpiew był raczej zespołowy. Przytaczany w opracowaniu Patock wspomina sposób rozpowszechniania pieśni przez dziadów - mianowicie dziad goscząc w jakimś miejscu śpiewał i powtarzał swoją pieśń tak długo, aż wszyscy ją umieli na pamięć. Takiej formy śpiewu nie nazwałbym solowym.

Zupełnie już nie rozumiem, jakim sposobem owi bardowie - dziadowie zostali wyposażeni w cytry. Nie spotkałem się z żadną inną wzmianką, że ten instrument występował na Kaszubach.

Pozdrawiam i zapraszam do dalszej dyskusji nad kaszubską muzyką

Staszk