Òd kùńca…
Bursztyn – mòże bëc „żôłti kam”

A co do negò klénotu. Jeżlë, Leszkù, ju chcesz co dac z dargòcëznë, mòże bë nôszlachetniészi z szlachetnëch kamów – „diamańt”. Ë tej môsz:
- diament Kaszubów = diamańt Kaszëbów
- kaszubski diament = kaszëbsczi diamańt
- diament Kaszub = diamańt Kaszub [abò] diamańt Kaszëbsczi

Mòże mie co jesz do głowë przińdze…

A co do:
„w dążeniu do szerszej autonomii (ewentualnej) Kaszubów nie widzę nic zdrożnego - przeciwnie, jestem przekonany, że w żaden sposób nie zagroziłoby to integralności kraju a raczej doprowadziło do jego kulturowego wzmocnienia - uzmysłowienia nam wszystkim wspólnych korzeni kulturowych. W uświadomieniu i zaakceptowaniu odmienności tkwi moim zdaniem wielka siła.”

Rzekã krótkò. Téż tak mëszlã. A gôdczi np. z Katalończikama mie w tim ùmòcniwają


„Jeśli dobrze zrozumiałem są po prostu rejony które się silniej "spolonizowały" ale gdzie jest to najgłębsze centrum, te źródła które określają tę "nie skażony" język kaszubski. Czy jest jakaś historyczna literatura która o tym decyduje? Czy istnieje coś na kształt wzorca Waszego języka?”

Są partë Kaszub barżi a mni spòlonizowóne. Zabòrë (òkòlim Brusów) nôleżi do tich barżi spòlonizowónëch. Jaczi part nômni – nie wiém, wierã Westrzedné Kaszëbë abò dzél Nordowich Kaszub. Na Gôchach téż fejn gôdają… Dejade nie blós pòlonizacëjô robi ne nierównoscë midzë partama Kaszub. W rozmajitëch môlach naji Tatczëznë niechtërné procesë jazëkòwégò rozwiju zachòdzëłë jinaczi ë tak, np. dzél Nordë ni mô „ł”, stądka nazéwô sã jich „Bëlôkama” („bëlo” miast „bëło”), a Zabòrë mają np. fëlenk labializacëji (ù;ò) w jinszich jak na zôczątkù môlach słów (np. „ògón”, le „koło” – miast, jak gdze jindzy „kòło”).
Spòdlim do kaszëbsczégò lëteracczégò jãzëka są Westrzédné Kaszëbë, wiele téż je z Nordë. Prôwdą je, że wcyg naj lëteracczi jãzëk brëkùje kùńcowi normalizacëji (np. dzys dopùszczô rozmajité ôrtë jednegò słowa np. „wiôldżi”, wialdżi”, wieldżi”). Tak tedë żëjema w cekawich czasach ë mòżema òbzérac zastëdanié naji gôdczi w normie a téż pòmagac mù w tim.


„Interesuje mnie także stosunek kaszubów do swojej mowy i języka - czy ich znajomość jest powszechna? (zrozumiałem że z tym chyba są problemy).”

Gôdka wcyg sã copie. Dlô wiela lëdzy je to ju cëzy jãzëk, w jaczim nie gôdają, ani z wiãksza nawetka ni mògą zrozmiec. Òsoblëwie wëstrzód corôz to nôstãpnych, nômłodszich pòkòleniów widzec je dżiniãcé gôdczi. Z drëdżi starnë, dzãkã szkòłom, kòscołowi, mediom bùdzy sã w lëdzach bùchã z bëcégò Kaszëbòm ë mô sã starã ùczëc gôdczi. Prôwda, że czasã zôrno pôdô na dargã, le czãsã na dobrą zemiã. Òbôczimë co bãdze. Jesz nie zaspiéwalë nama pùsti nocë…
Chòc wcyg pòlaszëzna dobiwô.


„Czy kaszubi jako całość są dumni z tych językowych odmienności?”

Corôz wiãcy je z tegò bùsznëch, równak nie przekładô so to zarô na pòlepszenié znajomòscë gôdczi. Wiele lëdzy je bùsznych z tegò, że są Kaszëbama (widzëc to z deklaracëjów, nalimków z grifã na aùtolach, noszonëch kòszlów z grifã, etc.), le pò kaszëbskù znają le pôrã słowów ë to jima sygnie. Chcałobë sã wierzëc, że to nie ze zgnilstwa nie ùczą sã gôdczi.
Wôrt dopòwiedzëc, że to czasë kòmùnë nôwiãkszé zniszczënié zrobiłë w naj gôdce. Wëszczerga w szkòłach, akademikach ë robòtach bez antków, diskriminacëjô w môlach robòtë, zakôzywanié gôdania pò kaszëbskù w szkòłach (nawetka bicé za kaszëbiznã!), òd górë narzëcané zdania, że to skażonô pòlaszëzna, że to gôdka „wsiónów” ë cemnotë, ë wiele jinszich rzeczë – zrobiłë swòje.
Jak w taczich czasach Kaszëba, nieswiądny jesz bòkadnoscë swòji, miôł jã doceniwac ë bëc z ni bùszny? Nieswiądny ny bòkadnoscë cëskôł ją precz, bë le dali…
Dzysô swiądã je bùdzonô, bùcha sã rodzy. Leno czë na tëli chùtkò a mòckò, co zdążi sã ùretac nają gôdkã?


„na ile można Was porównać do ślązaków którzy nie ukrywają, że są najpierw ... ślązakami potem zaś polakami ale niekoniecznie... :)”

Pòdług slédnégò pòwszechnégò spisënkù zdebkò wiãcy jak 5.100 Kaszëbów pòdało nôrodnosc kaszëbską. Dzél z nich (a mòże wszëtcë z nich, a mòże nawetka wiãcy jak ne 5.100?) ùwôżô sã le za Kaszëbów.
Kaszëbi, na zycher dzãka rozmajitim dôwnym a mni dôwnym czasom grzëmòtów a zëmów są baro, baro òstróżny. Téż z przëznôwaniém sã do swòji kaszëbskòscë. Je starã to zmieniwac, brzôd jaczis je. Chòc bë sã chcało gò miec wiele wiãkszi… Brëkùje to czasu, a negò nama felëje…

Jak cos jesz chcesz mie sã zapëtac, pëtôj proszã. A jakbë chto jinszi chcôł co dopòwiedzëc, ùfùlowac to, abò nie zgòdzëc sã z tim, co piszą – rôczã.