Zadam pytanie w duchu Kandyda: Czy tzw. normalny (zwany niekiedy "przeciętnym") człowiek w ogóle zastanawia się nad swoją tożsamością, jakąkolwiek: etniczną, płciową, rasową, społeczną, kulturową? I jeśli miałby to robić, co by na tym zyskał (poza udzieleniem pomocy przyszłej magistrantce czy doktorantce), a co stracił, na co mogłoby mu się to przydać?

A jeśli już ktoś go zapyta o identyfikację z określoną grupą, to czy potrafi odpowiedzieć na pytanie, na czym polega bycie jej członkiem, czy też, co znaczy bycie nim? Czy Natalii zależy na szczerych odpowiedziach normalnych ludzi (jeśli tak, to powinna pojechać w tzw. teren, a nie siedzieć przed komputerem), czy na wyszukanych konstrukcjach myślowych, które można łatwo spreparować, niezależnie od tego, czy się w nie wierzy, czy nie?

Poddałam testowi (telefonicznemu) nieliczne znane mi "normalne" osoby (przypadkiem będące Kaszubami i Kaszubkami - nie działaczami, nie elitą), zadając im jedno z pytań, które sformułowała Natalia (jedyne, które można zadać normalnemu człowiekowi, bo jedyne zrozumiałe): co to znaczy być Kaszubą/Kaszubką?
Otrzymałam takie odpowiedzi (próba była niewielka i niezrandomizowana):
- Ty znowu nie masz co robić? Zajęłabyś się w końcu czymś pożytecznym. (Natalio, ta uwaga była skierowana tylko do mnie, nie chodzi tu o zniechęcenie Cię do pracy)

- Że się mieszka na Kaszubach i że mieszkali tu moi rodzice, dziadkowie i ich starkòwie i że so rozmieje pò kaszëbsku.

- Chodzić do kościoła. No i mieszkać na Kaszubach. Na wsi, bo w mieście tam już nikt nie chodzi do kościoła, chyba że na Pasterkę.

- Gôdac po kaszëbskù. Nick wiãcy.

- Jeździć na zjazdy Kaszubów, kupować "Pomeranię" i kaszubskie książki. Znać hymn. To chciałaś usłyszeć? Aha, i jeszcze nosić znaczek Kaszëbë i mieć na aucie naklejkę Kaszëbë, tak jak ty. Ja nie muszę, bo ja jestem Kaszubą.