Chyba najważniejszą sprawą, z która musimy się zmierzyć w najbliższym czasie jest organizacja III Kongresu Kaszubskiego. Ostatnio zajmowała się tym Rada Naczelna ZKP (zapis przebiegu dyskusji znajduje się w „Pomeranii” 6/2009, s. 14-18), a dzisiaj Eugeniusz Pryczkowski w „Nordzie” (art. pt. „Agonia czy rozkwit? Czyli czas na kongres”).

Na naszym portalu wątek III Kongresu pojawił się już jakiś czas temu. Może teraz należałoby go podjąć na nowo i to w sposób bardziej usystematyzowany.

Sprawą, która budzi obecnie największe emocje jest termin zwołania Kongresu. Zarysowują się tutaj dwie wyraźne koncepcje. Pierwsza z nich mówi o roku 2010, druga odkłada go na następne lata. Co o tym myślimy? Jakie są argumenty za i przeciw w stosunku do każdej koncepcji?

Druga sprawa jest znacznie ważniejsza, dotyczy kwestii programowych. W tej materii niewiele jeszcze się dzieje. Zastanówmy się, jak sobie wyobrażamy ten Kongres. Zaproponujmy w tym miejscu własne rozwiązania i pomysły.
Niektórzy z nas uczestniczyli w obradach II Kongresu. Może warto się zastanowić, co przenieść z tamtego wydarzenia, co było dobre, co można teraz wykorzystać. Wskażmy również te rzeczy, które nam się wówczas nie podobały, co należałoby zmienić.



Chciałbym tę dyskusję rozpocząć od zasygnalizowania kilku spraw przedstawionych przez redaktora E. Pryczkowskiego. Na początek mała uwaga natury historycznej. Redaktor Pryczkowski stwierdził bowiem, że

„I Kongres Kaszubski odbył się na początku 1946 roku. Zainicjowali go działacze zwani Zrzeszińcami (Aleksander Labuda, Jan Trepczyk, Jan Rompski i inni)”.

Faktem jest, że organizacja Kongresu była efektem pracy ludzi skupionych przede wszystkim wokół czasopisma „Zrzesz Kaszëbskô”, faktem jest, że wymienione w nawiasie osoby należały do wspomnianej grupy, ale Trepczyk i Labuda nie bardzo mogli włączyć się w prace Kongresowe. Kongres odbył się bowiem w styczniu, a oni z wojennej tułaczki powrócili pół roku później – w czerwcu i lipcu (zob. F. Neureiter, Historia literatury kaszubskiej. Próba zarysu, przeł. M. Boduszyńska-Borowikowa, wstęp T. Bolduan, Gdańsk 1982, s. 173, 179).

Druga sprawa, którą chciałbym poruszyć jest znacznie ważniejsza, bo dotyczy naszej tożsamości. Red. Pryczkowski stwierdził: „Otóż zachowanie i rozwój fundamentu tożsamości kaszubskiej (bez jej zachowania problem znika, bo nie ma Kaszubów), czyli języka kaszubskiego, osadzony jest na trzech filarach: szkoła, Kościół i media.” Myślę, że ta kwestia jest niezwykle ważna. Warto jednak zastanowić się, czy nie kładziemy zbyt silnego nacisku na znaczenie języka w rozwoju tożsamości. Może warto zastanowić się już teraz nad pesymistycznym scenariuszem: a co się stanie, kiedy język zginie? Może warto równie duży nacisk położyć na inne czynniki? A jeśli tak, to na jakie?

Trzecia sprawa dotyczy w pewnym sensie jednego z kaszubskich symboli (oczywiście kwestia jest tutaj znacznie szersza, ale chciałbym się skupić tylko na tej warstwie). E. Pryczkowski napisał:

„Wreszcie trzeba sobie odpowiedzieć na pytanie, czy chcemy powszechnej nauki języka, czy nadal zachowujemy postawę zachowawczą nieco z boku obserwując agonię języka, a właściwie sami ją przyśpieszając każąc za podręcznikiem szkolnym śpiewać dzieciom „pòlskô mòwa nigdë nie zadżinie”, zamiast – co było zgodne z myślą Hieronima Derdowskiego – nasza mòwa nigdë nie zadżinie”.

Po pierwsze to chętnie poznałbym tę myśl Derdowskiego wyrażającą dbałośc o zachowanie języka kaszubskiego (właśnie języka!). A tak w ogóle: czy dzieci muszą akurat śpiewać Derdowskiego? Jak rozwiązać problem hymnu? Problem to ważny, bo zapewne da o sobie już znać przy okazji zjazdu Kaszubów w Bytowie…

Do reszty wątków poruszonych we wspomnianym artykule odsyłam do „Nordy”.

Dariusz Szymikowski

----------------
Dariusz Szymikowski