Patrząc na inne małe narody można odnieść wrażenie że można trochę zrobić, natomiast odnoszę osobiście wciąż wrażenie, że jednak wiele z działań nie tylko kaszubskich trąci mniej lub bardziej sztucznością. Łużyckich może bardziej, ukraińskich może mniej, nie zamierzam robić tu subiektywnego rankingu. Na pewno droga do zerwania z kiczem to nie promowanie grafomanii, ani promowanie każdej jaskółki z kaszubską flagą (dla mnie to żenujące nieco); na pewno nie przez tworzenie hiphopu czy punkrocka na zamówienie, bo te akurat gatunki muzyki z natury nie powstają na zamówienie lecz wręcz przeciwnie.

Dla mnie na pewno niekiczowate (szczere) w kulturze kaszubskiej jest na przykład (na przykład więc niewymienieni niech się nie obrażają): muza Ola Walickiego, Pasja Kaszubska Fopki, Checz, naklejki na samochodach, kaszubskie KDE/Gnome, dyktando kaszubskie - moją prywatną obserwacją jest, że są to rzeczy robione z luzem, niezależnie od establishmentu, rzeczy robione z jakiejś tam indywidualnego potrzeby artystycznej, duchowej, innej niż pokazanie się w ruchu kaszubskim przed kolegą prezesem partu czy mediami. I na pewno do tego robione dobrze (w sensie technicznym, artystycznym, ciekawie, nowatorsko). A równocześnie - że jest to komuś praktycznie przydatne.

Myślę, że o ile niekiczowy i naturalny kaszubski hiphop nie powstanie tak długo dopóki nie będzie przedmieść i bronxów kaszubskojęzycznych (chyba że będzie to hiphop o podłożu inteligenckim-społecznym, ale to się udało TYLKO Polakom i Francuzom).

Myślę że porządna literatura nie powstanie jak grzyby po deszczu i oczywiście trzeba zachęcać "wszystkich" do pisania ale niekoniecznie trzeba to od razu mianować wielką literaturą.

Apropos powyższego stwierdzenia o użyteczności: spotkałam się nie raz, że osoby zupełnie niezwiązane z Kaszubami słuchały sobie w samochodzie nagrań Checzy czy Wadzeboków, ale nie spotkałam się (za wyjątkiem autorów i wykonawców i ich rodzin) by ktoś słuchał dziecięcych zespołów dla których muzę pisze "wielka trójca kaszubskich pieśniarzy" Może moja próbka jest niereprezentatywna - już słyszę taki zarzut - bo istotnie obejmuje ona prawie wyłącznie ludzi młodych - od kilkunastu lat do 40, ale przecież TO WŁAŚNIE jest target o którym chyba rozmawiamy!

Myślę że brakuje nam otwarcia na kontestatorstwo, które jest konieczne w KAŻDEJ dziedzinie sztuki, tworzymy teksty kultury za grzeczne, za bardzo pod mecenasa, za bardzo ze z góry pomyślanym celem "aby służyło to kaszubszczyźnie". Michał Anioł jak malował, to mimo że miał mecenasa, myślę nie malował "aby mecenas był zadowolony" ani "aby tłumy odwiedzały Kaplicę Sykstyńską" ani "aby rozwinąć światowe malarstwo i włoską sztukę" ani TYM BARDZIEJ "aby zachęcić innych do malowania" lecz po to "by stworzyć zajebisty malunek pojechany w kosmos". Inna sprawa że jak coś się promuje, to ludzie do tego się nie garną. Czy nie lepiej wykorzystać mechanizm zakazanego owocu? Jest to tylko dla wybranych, czas promocji ograniczony - znany chwyt reklamowy i powinni tego zabronić!

Myślę że jako ruch kaszubski (a w każdym razie jego antyskansenowskie skrzydło) mamy za mało luzu, a za dużo przenikającego pragnienia żeby dorównać innym narodom, i w efekcie sami popadamy w kicz i skansen do tego, tworząc w sztuczny sposób teksty kultury tylko po to, żeby się nazywało że są. Hiphop? Jest! Odfajkowane. Za dużo mamy wielkiego myślenia, za mało specjalizowania się każdy w swoim, za mało robienia po prostu tego co robimy po kaszubsku a za dużo robienia na siłę po kaszubsku tego co ewentualnie robilibyśmy.

Myslę że to także kwestia kasy. Przypomnę casus zespołu Checz.

----------------
Ścinanie Kani na DVD
Kaszubski Socjalistyczny Portal Informacyjny

http://a2.mukor.net