Kierunek prac podejmowanych przez Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie wyznacza bogate dziedzictwo ruchu kaszubsko-pomorskiego oraz zmiany, jakie zaszły w ostatnich latach w otaczającej nas rzeczywistości i w świadomości Kaszubów, Kociewiaków, Borowiaków, Krajniaków i Chełminiaków. Są to zwłaszcza możliwości szerokich działań na rzecz rozwoju kultur regionalnych, zwiększonej podmiotowości oraz aktywności w życiu społecznym, politycznym i gospodarczym. Przeobrażenia te, oraz osiągnięcia ZKP, wymagają wyraźnego określenia strategii na najbliższe lata w sprawach najważniejszych dla przyszłości społeczności kaszubsko-pomorskiej.

Mając na uwadze powyższe oraz odwołując się do dotychczasowych dokumentów programowych ZKP, a w szczególności do:

- Uchwały Nadzwyczajnego Zjazdu Delegatów ZKP z dnia 2 grudnia 2000r.,

- Uchwały Zarządu Głównego ZKP w sprawie idei i strategii ZKP w nowych warunkach ustrojowych, z dnia 20 maja 2000r.,

- Uchwały XIV Zjazdu Delegatów ZKP z dnia 5 grudnia 1998r.,

- Uchwały Kongresu Pomorskiego z dnia 7 czerwca 1998r.,

- Uchwały I Kongresu Kociewskiego z dnia 1 kwietnia 1995r.,

- Deklaracji Programowej ZKP z dnia 3 grudnia 1994r.,

- Uchwały II Kongresu Kaszubskiego z dnia 14 czerwca 1992r.,

Walny Zjazd Delegatów Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego uchwala, co następuje:


Sprawy organizacyjne

Wzrost zadań oraz aktywności Zrzeszenia wymaga zwiększonej zwartości i sprawności organizacyjnej ZKP, trwałych podstaw finansowych, ścisłej współpracy między oddziałami oraz z innymi organizacjami regionalnymi, pozarządowymi, samorządami wszystkich szczebli i pozostałymi podmiotami życia publicznego. Rozwojowi organizacyjnemu i przyrostowi liczbowemu członków ZKP powinno towarzyszyć społecznikowskie zaangażowanie wszystkich osób oraz ciągła troska o aktywny i upodmiotowiony udział młodego pokolenia w życiu społeczności zrzeszonej - zwłaszcza w ramach Klubu "Pomorania".

Nauka i Edukacja

Warunkiem koniecznym podniesienia poziomu życia Pomorzan jest stworzenie przy udziale ZKP nowoczesnego systemu oświaty od przedszkola, do uczelni wyższej. System ten musi sprostać wyzwaniom nowoczesnego społeczeństwa informacyjnego - opartego na wiedzy i umiejętnościach - i być wyraźnie osadzony w wartościach kultury rodzimej. Kluczową sprawą jest wzbudzanie aspiracji edukacyjnych naszej młodzieży i stwarzanie warunków sprzyjających szerokiemu dostępowi do kształcenia na poziomie wyższym w kraju i za granicą.

Zrzeszenie w pełni popiera przygotowania do powołania Kaszubsko-Pomorskiej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Chojnicach - Kościerzynie i ponownie postuluje powołanie kaszubsko-pomorskiego ośrodka badań naukowych w Gdańsku.

W zakresie edukacji dorosłych szczególna rola przypada Kaszubskiemu Uniwersytetowi Ludowemu oraz współpracy z Gdańską Akademią Kształcenia Zawodowego. Doceniając dotychczasowe dokonania Kaszubskiego Uniwersytetu Ludowego w sprawach ważnych dla społeczności zrzeszonej, i dążąc do zwiększenia efektywności i samodzielności działań Uniwersytetu, ZKP podejmie kroki zmierzające do uzyskania przez tę placówkę osobowości prawnej.

Zrzeszenie opowiada się za pogłębieniem współpracy z instytucjami i stowarzyszeniami zajmującymi się rozwojem nauki i badaniami kaszubsko-pomorskiego dziedzictwa kulturowego - zwłaszcza z Uniwersytetem Gdańskim, Instytutem Kaszubskim i Gdańskim Towarzystwem Naukowym. Zrzeszenie wyraża nadzieję, że instytucje te w coraz szerszym zakresie będą realizowały wymienione zadania, dążąc m.in. do stworzenia możliwości ustawicznego kształcenia w zakresie kaszubistyki.

Należy też wzmocnić funkcję naukowo-badawczo-informacyjną Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej, m.in. poprzez pilne przejęcie przez samorząd województwa pomorskiego, nadanie mu statusu placówki regionalnej i uregulowanie spraw merytoryczno-finansowych.


Język

Do podstawowych zadań ZKP należy pilne wypracowanie strategii działań w zakresie ochrony i rozwoju języka kaszubskiego. Celem strategii będzie podnoszenie statusu etnolektu w życiu społecznym, standaryzacja kaszubskiego języka literackiego i tworzenie słownictwa specjalistycznego, co pozwoliłoby na używanie tego języka we wszystkich dziedzinach życia. Należy dążyć, by regionalny system edukacyjny zaszczepiał obecność języka kaszubskiego w nauczaniu, a także możliwość poznawania własnych korzeni wszytskich mieszkańców regionu. Do realizacji tego celu należy odpowiednio przygotować nauczycieli. Zadania w zakresie organizacji edukacji regionalnej i etnicznej, będące obowiązkiem państwa, winny zyskać unormowania finansowe. Perspektywicznym celem polityki w zakresie języka kaszubskiego jest uznanie go za drugi oficjalny język na Kaszubach.

Ponadto w edukacji szkolnej należy otoczyć szacunkiem i opieką wszystkie gwary Pomorza.


Kultura

Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie powinno zwiększyć aktywność w działaniach na rzecz zachowania i rozwoju rodzimej kultury.

Ważne jest stworzenie systemu pomocy organizacyjno-merytorycznej zespołom regionalnym (warsztaty dla instruktorów muzycznych i choreografów). W dalszym ciągu niezbędne jest otaczanie opieką środowiska twórców ludowych, organizowanie plenerów, konkursów, kiermaszy itp.. Należy poszerzyć wspieranie i położyć większy nacisk na popularyzację twórczości profesjonalnej, czerpiącej inspirację z wartości regionalnych. Zrzeszenie winno inicjować tworzenie formalnych i nieformalnych płaszczyzn współpracy regionalnych instytucji kultury, m.in. forum dyrektorów muzeów Pomorza. Dla właściwej promocji w kraju i zagranicą konieczne jest stworzenie multimedialnej bazy danych regionalnych instytucji kultury (muzea, izby pamięci, izby regionalne, zespoły i kapele, chóry, rodziny muzykujące, grupy teatralne) oraz twórców ludowych. Zrzeszenie podejmie działania na rzecz kształtowania tożsamości kulturowej współczesnej architektury Kaszub i Kociewia oraz wszystkich regionów Pomorza.


Kościół

Kaszubi wyrażają wdzięczność Kościołowi katolickiemu, a w szczególności metropolicie gdańskiemu - księdzu arcybiskupowi Tadeuszowi Gocłowskiemu, za dotychczasowe wspieranie działań naszej zrzeszonej społeczności, a zwłaszcza za patronowanie I Pielgrzymce Kaszubów do Ziemi Świętej. Myślimy też o obecności języka kaszubskiego w liturgii Słowa Bożego. Należy podjąć staraia na rzecz wprowadzenia języka kaszubskiego do liturgii eucharystycznej. Żałujemy, że została przerwana tradycja Spotkań Pelplińskich i wyrażamy nadzieję, że rychło powrócimy do Kolokwiów Gdańskich.


Media

Działania ZKP zmierzać powinny do prawnego zagwarantowania Kaszubom i Kociewiakom szerokiego dostępu do mediów publicznych oraz wydłużenia czasów emisji programów etnicznych i regionalnych - a także do stworzenia audycji edukacyjnch wspierających edukację regionalną (w radiu i telewizji) - również w formie regulacji prawnych. Nad całością spraw związanych z prowadzeniem polityki w tym zakresie powinna czuwać Zespół ds. Mediów, wyłoniony przez Radę Naczelną ZKP.


Gospodarka

Ważną podstawą rozwoju ekonomicznego Kaszub i całego Pomorza jest obok przemysłu rolnictwo, rybołówstwo, przetwórstwo i turystyka. ZKP powinno działać tak, by w dobie szybkich i głębokich przemian gospodarczych i tworzenia się wspólnego europejskiego rynku rodzimy rolnik, rybak i przetwórca mógł na rynku lokalnym produkować i sprzedawać tradycyjne wyroby regionalne. Należy wspierać przekształcanie rolnictwa i obszarów wiejskich, zapewniające rozwój rolnictwa ekologicznego i agroturystyki oraz przyczyniające się do tworzenia nowych miejsc pracy i zmniejszania bezrobocia. Zadaniem Zrzeszenia jest także zachęcanie małych i średnich przedsiębiorców do tworzenia grup producenckich o wysokim poziomie konkurencyjności, jak również wspieranie działań aktywizujących osoby znajdujące się w trudnych sytuacjach życiowych, a także ograniczających społeczne wykluczanie.


Samorząd

Popieramy wyrażone na Zjeździe stanowisko Marszałka Województwa Pomorskiego oraz Wojewody Pomorskiego w sprawie konieczności zmiany nazwy województwa. Doceniając znaczenie, jakie dla rozwoju demokracji lokalnej w naszej Małej Ojczyźnie, ma reforma administracyjna kraju wprowadzona 1 stycznia 1999 r., należy wykorzystać wszelkie możliwe argumenty i środki formalno-prawne, by doprowadzić do zmiany nazwy województwa pomorskiego na kaszubsko-pomorskie.

Samorząd terytorialny na wszystkich szczeblach - od gminnego, poprzez powiatowy, po wojewódzki - jest najważniejszym partnerem ZKP w realizacji zadań naszej organizacji. Podstawowym celem współpracy z samorządami jest rozwijanie potencjału gospodarczego, społecznego i kulturowego naszego regionu m.in. poprzez realizację projektów wspomaganych grantami. Członkowie ZKP powinni aktywnie uczestniczyć w rozwoju samorządności biorąc udział w wyborach i włączając się w sprawowanie władzy. Na członkach Zrzeszenia pełniących funkcje w samorządach spoczywa szczególny obowiązek wysokiej fachowości, rzetelności i uczciwości w zakresie wykonywanych zadań oraz odpowiedzialności za podejmowane decyzje.


Unia Europejska i współpraca zagraniczna

Mając świadomość szans i trudności, jakie niesie ze sobą proces integracji Polski z Unią Europejską, Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie popiera ideę zjednoczonej Europy opartej na podmiotowości regionów. ZKP powinno brać aktywny udział we wspieraniu zmian przygotowujących nasz region i kraj do członkostwa w EU, m. in. przez występowanie - wzorem Kaszubskiego Uniwersytetu Ludowego - do instytucji unijnych z projektami mającymi na celu uzyskanie środków na finansowanie przedsięwzięć gospodarczych, społecznych i kulturalnych. Istotnym elementem w procesie naszej integracji z Europą jest współdziałanie w basenie Morza Bałtyckiego. Kaszubi i pomorskie grupy regionalne powinny wnieść do wspólnej Europy swoje dziedzictwo językowe i kulturowe. Ważne jest, aby nasi przedstawiciele reprezentowali społeczność zrzeszoną w instytucjach unijnych strzegących praw mniejszości narodowych i grup etnicznych. W tym celu wskazana jest bliska współpraca z innymi grupami etniczno-regionalnymi - zwłaszcza z Fryzami i Żmudzinami - oraz z Federacyjną Unią Europejskich Grup Etnicznych. Zadaniem pierwszorzędnym jest podtrzymywanie i rozwijanie kontaktów z kaszubko-pomorską zagraniczną diasporą.