artykuly-Podstawowe wskazania dotyczące wdrażania języka kaszubskiego do systemów informatycznych
Losowe zdjęcie
Grobowiec 4 (okolica, 3)
Pomerania
Wygląd strony

(2 skórki)
Podstawowe wskazania dotyczące wdrażania języka kaszubskiego do systemów informatycznych
Author: Stanisław Geppert (sgeppert at nigdzie dot eu)
Published: 23.01.2007
Rating 2.00
Votes: 3
Read: 63609 times
Article Size: 7.72 KB

Printer Friendly Page Tell a Friend

Niniejszy tekst jest projektem, przyjętym przez Radę Języka Kaszubskiego w dn. 19.01.2007 r. jako materiał do publicznej dyskusji.

  1. Cel uchwalenia dokumentu: przedstawienie spójnego rozwiązania pozwalającego na łatwe wprowadzenie kaszubskiej pisowni w powszechnie dziś wykorzystywanych systemach komputerowych. Dostarczenie wytycznych i narzędzi podmiotom wprowadzającym język kaszubski do szkół, urzędów i innych instytucji. Uniknięcie zniechęcenia do pisania po kaszubsku z powodu istnienia w różnych ośrodkach różnych, niezgodnych z sobą rozwiązań, w szczególności niedopuszczenie do powstania takich niezgodności w nauczaniu w szkołach.
  2. Charakter dokumentu: Wskazania są zaleceniem ukierunkowującym techniczną stronę wprowadzania kaszubskiego języka do instytucji publicznych i innych. Nie przekreślają rozwiązań wypracowanych dotąd przez poszczególne osoby czy środowiska, ale określają standard, którego przestrzeganie zapewni łatwą wymienność kaszubskich tekstów i sposobów ich opracowywania, pomiędzy różnymi ośrodkami.
  3. Tryb prac nad dokumentem: Rada kieruje niniejszą propozycję do publicznej dyskusji. Czas trwania dyskusji: do 31 marca 2007 r.  Głosy zainteresowanych osób i środowisk zostaną opracowane przez Komisję Medialno-Administracyjną i na następnym posiedzeniu Rada przyjmie ostateczną wersję Wskazań. Zaleca się zamieszczanie głosów w dyskusji w formie komentarzy do niniejszego tekstu. Można też nadysłać wypowiedzi na adres stanislaw.geppert(at)zk-p.pl.
  4. Dalszy rozwój dokumentu: w miarę pojawiania się kolejnych obszarów wymagających standaryzacji, Rada będzie wskazywać preferowane rozwiązania w formie kolejnych wersji tego dokumentu bądź w dokumentach pochodnych.

  

Podstawowe wskazania dotyczące wdrażania języka kaszubskiego do systemów informatycznych

  1. Oznaczenie języka kaszubskiego
    Do skrótowego oznaczenia języka kaszubskiego należy stosować oznaczenie „CSB”, zgodnie z normą ISO-639-2.
      
  2. Kaszubskie znaki narodowe i ich kodowanie
    W kaszubskiej pisowni wykorzystuje się, łącznie ze znakami z polskiej pisowni, 30 znaków narodowych (15 par wielki / mały znak): ã, ą, ę, é, ë, ć, ł, ń, ò, ó, ô, ś, ù, ź, ż. Do ich kodowania stosuje się strony kodowe Unicode. Tabela 1 przedstawia kody poszczególnych znaków: Unicode w notacji dziesiętnej i szesnastkowej oraz, dodatkowo, alternatywne kody języka HTML 4.
      
  3. Układ klawiatury kaszubskiej
    Zaleca się uzyskiwanie znaków narodowych z klawiatury, poprzez równoczesne naciśnięcia klawiszy „prawy Alt” i klawisza z odpowiednim znakiem. Tabela 1 przedstawia skróty klawiaturowe dla poszczególnych znaków. Rysunek 1 przedstawia graficzny schemat układu klawiatury.

    Uwagi:
    1. Powyższy układ jest zgodny ze stosowanym powszechnie w Polsce układem tzw. klawiatury programisty
    2. Klawisze pozwalające uzyskać znaki kaszubskie, są położone w bezpośrednim sąsiedztwie odpowiadających im klawiszy ze znakami łacińskimi, wykorzystywanych juz do uzyskiwania znaków polskich
    3. Znak „ù” jest uzyskiwany przy użyciu klawisza „J”, gdyż klawisz „U” jest wykorzystywany do uzyskiwania symbolu „€” (euro).

  
  
Tabela 1. Kodowanie kaszubskich i polskich znaków narodowych oraz ich skróty klawiaturowe
Znak Alt-kod
HTML 4
Unicode Kombinacja klawiszy
dziesiętnie szesnastkowo
Ą 260 0104 Alt-A
ą 261 0105 Alt-a
à Atilde 195 00C3 Alt-Q
ã atilde 227 00E3 Alt-q
Ć 262 0106 Alt-C
ć 263 0107 Alt-c
É Eacute 201 00C9 Alt-W
é eacute 233 00E9 Alt-w
Ë Euml 203 00CB Alt-R
ë euml 235 00EB Alt-r
Ę 280 0118 Alt-E
ę 281 0119 Alt-e
Ł 321 0141 Alt-L
ł 322 0142 Alt-l
Ń 323 0143 Alt-N
ń 324 0144 Alt-n
Ò Ograve 210 00D2 Alt-I
ò ograve 242 00F2 Alt-i
Ó Oacute 211 00D3 Alt-O
ó oacute 243 00F3 Alt-o
Ô Ocirc 212 00D4 Alt-P
ô ocirc 244 00F4 Alt-p
Ś 346 015A Alt-S
ś 347 015B Alt-s
Ù Ugrave 217 00D9 Alt-J
ù ugrave 249 00F9 Alt-j
Ź 377 0179 Alt-X
ź 378 017A Alt-x
Ż 379 017B Alt-Z
ż 380 017C Alt-z

 

Rysunek 1. Schemat układu klawiatury kaszubskiej
Schemat układu klawiatury kaszubskiej



Schemat układu klawiatury kaszubskiej
Hits: 3310 File Size: 3.7 KB
Schemat układu klawiatury kaszubskiej
Uploaded: 2004/4/9


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Komentarze wyrażają poglądy ich autorów. Administrator serwisu nie odpowiada za treści w nich zawarte.

Wysłane przez: Wątek
mkwidzinski
Wysłano:: 19.3.2007 7:06  Zaktualizowany: 19.3.2007 7:08
Dobrzińc Najich Kaszëb
Zarejestrowany: 27.6.2003
z: Kaszëbsczi zemi
Wiadomości: 467
 Re: Głos w diskùsje
Witôj

Bãdã do Ce Wòjtek pisôł "Të" ë nie je to niżódny felënk ùwôżaniô, dzãkùjã za "Wasta" le to nie je nót, przódë ma pisôlë chòba do se na "të". Môsz mie wëwòłóné do tôflë, në to pòzwòlã sã ce téż òdpòwiedzec na czile sprawów - generalno bãdą to w wikszoscë pòwtórczi z tegò co ma ju rëchli napisôlë w tim wątkù. (Proszã téż przë ti leżnoscë pisac mòje nôzwëskò Kwidzińsczi, nawetka eżlë to nie je gramaticzno pòprôwné, to je to fòrma jaczi jô brëkùjã ë stoi za tim Kwidzińsczich domôcô logika)

Të napisôł:
Cytat:
Mòją propòzëcją dlô Radzëznë Kaszëbsczégò Jãzëka je òrzekniãcé, że w kaszëbsczich kòmpùterowich systemach domëslną kluczplatą je wersja z 2002 rokù, a wszelejaczé jiné nót je traktowac jakno òpcjonalné


Jô ò tim ju w dopòwiescach do tegò artikla pisôł, në to sã le z tim mògã zgòdzëc.
Równak pisząc ò różnëch ùstôwach merku "€" w różnëch òperacjowëch systemach w przëtrôfkù klawiaturë pòlskò-kaszëbsczi jô nie pisôł ò tim bë zbòmbardowac to rozwiązanié z 2002 rokù, le pò to bë pòdac logiczné dwajãzékòwé rozwiązania téż dlô jinszëch systemów króm Windowsa, ò nick wicy tuwò mie szło. Mómë terô czas na to bë to przemëszlëc ë pòwiedzec, że je ju rozwiązanié dlô Windowsa, në to mòże dô sã téż wëdostac téż taczi co są òpiarté na przenãceniach brëkòwników jinszëch systemów ë bãdą równo logiczné. Wicy niżi, ë téż tuwò: http://www.kaszubia.com/?q=komputre/klawiatura/pl_csb_problematika

Co do tegò wëjimkù:
Cytat:
...pòjawiało sã rozwiązanié alternatiwné do donenczas stosowónégò...

ë jesz rôz tuwò
Cytat:
...propònëje stwòrzenié apartnégò ùłożeniô blós dlô kaszëbsczégò jãzëka..

Dlô jasnoscë chcã le tuwò jesz rôz napisac, że to rozwiązanié je jakno czérownik dlô Windowsa òd 2003 - cos chòba kòl tidzenia młodszé jakno to pòlskò-kaszëbsczi ë stądka òno nie pòkazało sã dopierzë terô, tim barżi jakno deja (zdrzë na: naszekaszuby.pl lopczi do zladënkù bë sã ùgwësnic - jesz rôz dzãka dlô Staszka za dofùlowanié). Ma ò tim téż do se pisôlë ze 2/3, a mòże ë 4 lata nazôd?

Eżlë jidze ò:
Cytat:
Co cekawé sóm M. Kwidzyńsczi brôł aktiwny ùdzél w ùstaleniach w 2002 rokù.

To je prôwda ë mie to rozwiązanié w tim czasu nie przeszkôdzało, a dlôcz je do jinszegò doszłé, to piszã téż kąsk w dopòwiescach do tegò artikla. Nie wiem co je w tim lëchégò, że chtos pò jaczims czasu brëkòwaniô widzy, że to nie je do kùńca to co zlëtcziwô jemù robòtã przë pisënkù. Wëbôczë, le pò co ta ironijô na tim placu? Sóm doch piszesz: "Sytuacja sã zmiénia i w tim przëtrôfkù mòje zdanié téż." - ze mną nie je jinaczi Wojtek, jô sã nie trzëmôł casno jednegò rozwiązaniô, a wëszło mie z tegò to drëdżé.
Je to téż sparłączoné z tim co tuwò stoi:
Cytat:
Pòdejrzéwóm, że Wasta Mark Kwidzyńsczi mô na tã sprawã përznã skrzëwioné wezdrzenié z dwùch pòwòdów

Proszą baro ò to bë nie pisac na nen ôrt, lepi je sã spëtac ë miec gwësnotã, a nie pòdejrzewac - to pò prôwdze nie je fejn, le je to le blós mòjô prosba. Nie chcã w to wchôdzëc - to Twòje zdanié je, le jô nie mùszã sã na to gòdzëc, co chcã pòdsztrëchnąc!

Niżi Të jesz napisôł:
Cytat:
Jeżlë piszeta ò tipiczno kaszëbsczim rozwiązanim, chtërno nie je skażoné nizódnym jinym jãzëkã, to dlôcz nie mëslita (a mòże prawie jo) ò kluczplace "kaszëbsczi maszinistczi".

Dze ma pisôlë na nen ôrt?: "...chtërno nie je skażoné nizódnym jinym jãzëkã". Znôwù insynuacëje nie òpiarté na faktach - pò co to kòmù je? Jô sã z czims taczim baro lëchò czëjã, jak mie sã w gãbã wkłôdô cos czegò nie mówią/piszã/mëszlã. Pò tim mùszã wiedno dolmaczëc, że nie jem doch kamelã ë dolmaczëc sã z czegòs co jô nie napisôł.
Ma pisôlë ò tim, że to rozwiązanié kaszëbsczi klawiaturë je sparłączoné z przënãceniém brëkòwników do pòlsczi klawiaturë programistë ë téż w dzélu do rozwiązaniô pòlskò-kaszëbsczégò ë bez to brëkùjąc Twòjich słów doch "skażoné" ë to prawie dobrze, że tak je bò je to logiczné ë trzëmô sã grëpë.
Bë òdpòwiedzec równak na to dlôcz ò tim nie mëszlëmë, to Ce chãtno napiszã, żé westrzód piszącëch pò kaszëbskù je brëkòwóny gwës wnet w 100% ùstôw QWERTY ë bëłobë bez szëkù tegò nie ùwzglãdnic, ùsôdzając, a mòże téż ùpierając sã przë rozwiązaniém jaczégò tak pò prôwdze nicht nie bãdze brëkòwôł - to zwëczajno nielogiczné co sóm wiesz. Òdpòwiesc je téż bënë tekstu: http://kaszubia.com/?q=komputre/klawiatura/csb
A nad kaszëbską klawiaturą QWERTZ ju robił, to le barżi dlô szpôsu, le móm to narô pòrzuconé, co nie òznôczô, że sã do tegò nie warcã, to samò tikô sã téż jinszëch rozwiązaniów co są mało brëkòwóné (Dvoraka czë téż AZERTY) - eżlë sã chãtni na to pòkôżą to mòże to wiedno ùsôdzec, òd wielnotë jesz nikòmù bania nie pãkła.

Dali piszesz:
Cytat:
Stôwianié na równi Windowsa, Linuxa, Maca, Solarisa i jinych i przënãcenia jejich brëkòwników, jeżle jidze ò wpłiw na ùstalenczi je nieżëcowé.

Jô doch blós napisôł, że przënãcenia brëkòwników tëch systemów są jinszë w przëtrôfkù merka "€" ë że sã tuwò windowsowskô logika na to nie przëkłôdô w 100% ë dlôte rozwiąznié logiczné dlô Windowsa tracë swòjã logikã w tëch jinszëch.
A napisôł jô ò tim, bë wëpracowac mòże (jak sã dô) tuwò dlô tëch téż logiczné (tuwò przëjimôjąc n.p. to z TAGa) dwajãzëkòwé rozwiąznié, co wcale nie je kritiką tegò dlô Windowsa (!).
Mómë szansã bë pòdac mùstrë dlô różnëch systemów, te téż dodac ë brëkòwac, ë dlôcz mómë z ti szansë nie skòrzëstac? Czë je pò prôwdze lepi nick nie robic ë sedzec na tim co ju je ë zamknąc òczë gôdôjąc "je dobrze jak je" ?
Jak bãdze ùstaloné, że ta windowsowskô je dwajãzëcznym rozwiązniém dlô wszëtczich, te tak bãdze, chòc mëszlã, że bëłobë kąsk szkòda tak to òstawic bò stôwiómë sa w kąsk lëchim widze. Terô je lżi ò tim pisac, bò jesz nick nie je ùstaloné, a nen tekst je le zapisownikã ë mëszlã téż, że je lepi to westrzód naji przeanalizowac (ze starą ò jak nômni domëszlenków ë personalnëch wanogów) niżle pòzdze pòtkac sã z niezrozmieniém ë wëtikaniém felów.
Dlô mie je dzywné to, że sã òdwòłujemë do przënãceniô brëkòwników, a kąsk dali piszesz Të że je to nieżëcowé w sparłączniém z tim dokùmentã RKJ eżlë jidze ò jinszé òperacjowé systemë. Në to eżlë ne systemë ë tak są niszowé to dlôcz nie mògą dostac swòjegò logicznegò pòlskò-kaszëbsczégò rozwiązniô? Dlôcz mô sã logika blós tikac dominujący systemë, a ti resztë nié?
To je doch taczé prosté, nazwac to co je z miona ë nie ma ò czim gôdac: pòlecané rozwiązanié pl+csb je dlô Windowsa jaczi dominëje westrzód brëkòwników.
Króm tegò mòże dac dwajãzëkòwé rozwiązania dlô jinszëch systemów. Jak sóm gwës widzysz nié mòże nawetka pisac ò tim, że mómé jedno równe rozwiązanie klawiaturë programistë dlô pòlsczégò jãzëka w różnëch òperacjowich systemach, a to prawie bez to "€".

Co do pòwtôrzającëch sã argùmentów (téż w twòjim wpisënkù) co do przidatnoscë rozwiązaniô pòlskò-kaszëbsczégò, to proszã przeczëtac ten krótczi tekst, co ju je pôrã lat stôri (chòc z aktualizacëjama) http://kaszubia.com/?q=komputre/klawiatura/pl_csb bë òbôczëc, że jô nie jem na to slepi że chtos mòże miec jiwrë z przełączaniém ùstôwów klawiaturë, czë n.p. że je to dobré rozwiązanié dlô tëch co tej-sej piszã pò kaszëbskù ëtd. To je dla mnie zrozmiałé. Rozwiązanie dwajãzëkòwé nie je tim jaczé mie leżi, nie tacã sã z tim - akceptëjã je równak ; mëszlã też, że mògã doch dlô dobra sprawë cos do niegò wniesc òd se, bò mie na téma baro zajimô, napisac to dze widzã jegò słabòsc bë mòże cos dobregò z tegò wëszło.

Generalno to w ti diskùsëji do "Wskôzów...", wedle mie szło ò to bë wërobic wespólno dobri fùlwôrtny pòmòcny dokùment - tak jô na to zdrzã ë dlôte téż tëli tuwò ò tim piszã. Jakbë mie to bëło równo to jô bë swòje robił dali ë nie czérowôł sã za tim. Mùszu nie dô niżódnegò bë sã tegò słëchac, le eżlë ju je rôczba do diskùsëji to doch ë 42 latni elekriszowi robòtnik, jak jô, téż swòje mòże ò tim napisac. Jinaczi na to zdrząc, to ma bë mòglë doch pòżdac z tima bôczënkama aż do zacwierdzeniô "Wskôzów..." ë dopierzë pò tim sã wëszczerzac z tegò - to równak doch nie ò to jidze ë proszã to zrozmiec.

Pòzdrówczi

Mark Kwidzińsczi

Ps. Jô bez mòtta, bò prawie robic jidã
Wyróżnienia
Medal Stolema 2005   Open Directory Cool Site   Skra Ormuzdowa 2002