artykuly-Prawne gwarancje ochrony i rozwoju języka kaszubskiego
Losowe zdjęcie
Gołąb
Pomerania
Wygląd strony

(2 skórki)
Prawne gwarancje ochrony i rozwoju języka kaszubskiego
Author: Łukasz Grzędzicki (autorzy at zk-p dot pl)
Published: 10.02.2005
Rating 4.30
Votes: 20
Read: 13495 times
Article Size: 22.66 KB

Printer Friendly Page Tell a Friend

Informacja przedstawiona podczas I Wojewódzkiej Konferencji Regionalistów w Żukowie w dn. 31.01.2004. UWAGA: wejście w życie Ustawy o Mniejszościach Narodowych i Etnicznych z dn. 6 stycznia 2005 (Dz. U. 2005 nr 17 poz. 145) znacząco zmieniło stan prawny.

1. Wstęp

Różnorodność etniczna i językowa w Europie jest ściśle związana z historią polityczną i gospodarczą, zmianami granic poszczególnych jej państw, ich powstawaniem oraz zanikaniem, aneksją i cesja terytoriów, procesami kolonizacji i migracji zarobkowych itp. Duże znaczenie polityczne grup mniejszościowych w Europie wynika z faktu, że w trakcie historii stawały się one nazbyt często powodem prześladowań, eksterminacji, konfliktów zbrojnych i wojen w skali nie tylko poszczególnych państw, ale i całego tego regionu. Po drugiej wojnie światowej, zmiany terytorialne i masowe przesiedlenia ludności miały ostatecznie zlikwidować etniczne źródła wojen i konfliktów w Europie. Nie doprowadziły jednak do całkowitej homogenizacji etnicznej społeczeństw europejskich, gdyż mniejszościowe grupy narodowościowe, etniczne i językowe występują nadal niemal w każdym państwie regionu.

Obecność grup mniejszościowych zawsze rodzi problem związany z miejscem oraz prawami, jakie te grupy maja posiadać w społeczeństwie większości. Kwestie te były w różny sposób rozwiązywane w Europie. Zyskały ponownie na znaczeniu na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych wskutek rozpadu obozu komunistycznego oraz szerokiemu procesowi demokratyzacji w krajach Europy Środkowej. W tym też kontekście pojawiła się ponownie kwestia ochrony grup mniejszościowych rozumiana jako „stary problem nowej Europy”.

Organizacje międzynarodowe, jak i poszczególne kraje europejskie musiały zareagować na tę nową sytuację. W związku z tym w latach dziewięćdziesiątych nastąpiły ważne zmiany zarówno w ich prawodawstwie, jak i polityce wobec grup mniejszościowych. Przyjęto szereg ważnych dokumentów w ramach ONZ, Rady Europy, OBWE, i innych organizacji, rozszerzając znacznie zakres ich ochrony w Europie. Powołano również szereg instytucji stojących na straży ich praw. Zmienił się sam sposób traktowania zjawiska „etniczności” uznawanej nie tylko za prywatną cechę jednostek, ale także ważną charakterystykę zbiorowości, która powinna być uznawana i widoczna w życiu publicznym. Wzrosła tolerancja wobec różnic etnicznych (kulturowych) oraz pozytywna ich akceptacja dla całego społeczeństwa i jego kultury. Było to związane z większą powszechnością i uznaniem praw człowieka, akcentujących prawo każdego człowieka do podtrzymywania i rozwoju własnej tożsamości kulturowej. Zmieniła się ideologia i polityka wobec etniczności.

Procesy te nie ominęły również Polski. Szczególnie interesujące wydają się zmiany jakie zaszły na Pomorzu Gdańskim. Zamieszkujący je Kaszubi w przeciągu zaledwie kilku lat pokonali trudności w zakresie określenia statusu swojej mowy, które innym grupom mniejszościowym w Europie zajęły dziesiątki a nawet setki lat (np. Fryzowie w Holandii, Walijczycy w Wielkiej Brytanii, Retoromanie w Szwajcarii). Społeczność ta, nie posiadająca wcześniej żadnych doświadczeń w dziedzinie edukacji w rodzimej mowie, doprowadził kolejno w latach 1990 –2002 do: uznania mowy kaszubskiej za język, wprowadzenia tego języka do mass- mediów, szkół, życia publicznego, życia religijnego, stworzenia programów nauczania, podręczników do nauki języka i wreszcie do prawno-międzynarodowego uznania tego języka.

Proces kształtowania statusu prawnego języka kaszubskiego ciągle trawa. W drodze dialogu pomiędzy Zrzeszeniem Kaszubsko-Pomorskim, powszechnie uznawanym za przedstawiciela społeczności kaszubskiej, a władzami państwowymi wypracowywane są nowe rozwiązania prawne, które, miejmy nadzieję, pozwolą na zachowanie i rozwój języka kaszubskiego. W przygotowaniu jest m.in. ustawa o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz języku regionalnym, a także rozpoczął się proces ratyfikacji podpisanej już przez Polskę „Europejskiej karty języków regionalnych lub mniejszościowych”. Wejście w życie tych aktów prawnych spowodować może znaczne poszerzenie praw języka kaszubskiego, który otrzyma status języka regionalnego.

Obecny stan prawny jest następujący: Kaszubi nie mając statusu mniejszości narodowej lub etnicznej, w zakresie języka korzystają ze wszystkich praw tym mniejszościom przysługujących.


2. Gwarancje międzynarodowe ochrony praw języka kaszubskiego

W „Raporcie dla Sekretarza Generalnego Rady Europy z realizacji przez Rzeczpospolitą Polską postanowień Konwencji Ramowej Rady Europy o ochronie mniejszości narodowych” (Warszawa 2002) strona polska złożyła następujące oświadczenie: „tereny województwa pomorskiego zamieszkują Kaszubi – grupa etniczna, kultywująca tradycje regionalne oraz używająca języka różniącego się od języka polskiego. Liczebność tej grupy szacuje się na około 350-500 tysięcy osób. Postanowienia Konwencji są realizowane wobec tej grupy w zakresie praw językowych”. Przystając na taką definicję uznajemy ją za pomocną w interpretacji zapisów umów międzynarodowych, z których można wyprowadzić normy zapewniające gwarancje prawne językowi kaszubskiemu. Do najważniejszych spośród tych umów należą:

1. „Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych” (ratyfikowany przez Polskę w 1977 r., art. 27 Paktu brzmi następująco: „W państwach w których istnieją mniejszości etniczne, religijne, językowe, osoby należące do tych mniejszości nie mogą być pozbawione praw do posiadania, we wspólnocie z innymi członkami tej grupy, własnego życia kulturalnego, do wyznawania i praktykowania własnej religii oraz do posługiwania się własnym językiem”; artykuł ten stanowi „globalny standard” ochrony praw grup mniejszościowych),

2. „Konwencja Praw Dziecka” (ratyfikowana przez Polskę w 1989 r., art. 30 przynosi gwarancję ochrony praw językowych i kulturowych dzieci należących do grup mniejszościowych oraz dla osób pochodzenia rdzennego),

3. „Deklaracja Praw Osób Należących do Mniejszości Narodowych lub Etnicznych, religijnych i Językowych” (przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 1992 r.; stanowi m.in. o dążeniu przez państwa do stworzenia właściwych warunków do nauki i nauczania w języku ojczystym grup mniejszościowych; akt ten ma charakter bardziej moralno-polityczny niż formalno-prawny, gdyż nie nakłada na państwa formalnie wiążących obowiązków prawnych),

4. „Dokument Spotkania Kopenhaskiego w Sprawie Ludzkiego Wymiaru KBWE” (przyjęty w 1990 r.; do praw mniejszościowych grup językowych odnoszą się art. 32-40),

5. „Konwencja Ramowa o ochronie mniejszości narodowych” (ratyfikowana przez Polskę w 2000 r., w 2002 r. Rzeczpospolita Polska złożyła raport z realizacji zapisów tej umowy międzynarodowej, sytuację panująca w tej materii w Polsce badał Komitet Doradczy Sekretarza Generalnego Rady Europy, który, w celu zapoznania się z prawami językowymi Kaszubów, spotkał się 16 kwietnia 2003 r. z przedstawicielami Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego).

Wszystkie spośród wymienionych aktów prawa międzynarodowego posiadają, w kręgach wydających je organizacji (ONZ, KBWE/OBWE, Rada Europy), wyspecjalizowane mechanizmy kontrolne. Umowy te zapewniają pewien minimalny standard ochrony praw grup mniejszościowych, w tym również ich praw językowych. Państwa naturalnie mogą rozszerzyć w swoim wewnętrznym prawodawstwie te uprawnienia, nie mogą ich jednak zawęzić, ponieważ spowoduje to uruchomienie procedur nienajlepiej wpływających na ich wizerunek międzynarodowy.


3. Język kaszubski w polskim prawie wewnętrznym

Ustawodawca polski uchwalając ustawę z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jednolity Dz. U. z 1996 r. Nr 76, poz. 329 z późniejszymi zmianami) w artykule 13 określił zasady podtrzymywania przez szkoły poczucia tożsamości narodowej, etnicznej, językowej i religijnej, a w szczególności naukę języka oraz własnej historii i kultury. Zastosowano zatem, wzorując się na „Międzynarodowym Pakcie Praw Obywatelskich i Politycznych” szeroki zakres stanów faktycznych, które poddano regulacji tego akt. Minister Edukacji Narodowej, korzystając z zawartej w tym artykule delegacji ustawowej, wydał 24 marca 1992 r.

„Rozporządzenie w sprawie organizacji kształcenia umożliwiającego podtrzymywanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej i językowej uczniów należących do mniejszości narodowych” (Dz. U. Nr 34, poz. 150). Należy zwrócić uwagę na użycie zwrotu „uczniów należących do mniejszości narodowych”. Wydawałoby się, że w takim układzie społeczność kaszubska nie posiadająca statusu mniejszości narodowej nie mogłaby skorzystać z dobrodziejstwa tych rozwiązań.

Na początku lat dziewięćdziesiątych, kiedy dopiero powstawało polskie prawodawstwo odnoszące się do tożsamości etnicznej, Kaszubi uzyskali dla swojej mowy status języka, a siebie zaklasyfikowali jako grupę etniczną. Poprzez zastosowanie instrumentariów wykładni prawniczej, mimo nieszczęśliwszego zapisu w rozporządzeniu z 1992 r., społeczność kaszubska może od 1992 r. korzystać z uprawnienia nauki języka ojczystego i w języku ojczystym w szkołach. 3 grudnia 2002 r. Minister Edukacji Narodowej wydał nowe rozporządzenie, w którym stosuje się już zwrot „mniejszości narodowych i grup etnicznych”. Precyzyjnie opisano w nim zasady organizacji nauki języka kaszubskiego. (załącznik 1)

Na szybki wzrost liczby szkół oferujących naukę języka kaszubskiego wpłynęło wydawanie co roku rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego. Mamy w tym wypadku do czynienia z tzw. dyskryminacją pozytywną. Subwencję ogólną w przeliczeniu na dziecko uczące się języka grupy etnicznej zwiększa się każdorazowo o 20 % ( w szkołach do 42 uczniów o 50%) w stosunku do uczniów nie pobierających nauki języka lub w języku grupy etnicznej. Jest to swego rodzaju zachęta dla gmin i powiatów prowadzących szkoły, aby upowszechniać naukę języka kaszubskiego. Jednak zawsze należy pamiętać o tym, że zajęcia te odbywają się na skutek złożenia dobrowolnego wniosku przez dzieci lub ich ustawowych przedstawicieli.

Ustawodawstwo oświatowe poszło jeszcze dalej. „Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 marca 2001 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych” (Dz. U. Nr 29, poz. 323, z późniejszymi zmianami) dopuściło możliwość zdawania egzaminu maturalnego z języka kaszubskiego jako przedmiotu wybranego.

Prawa języka kaszubskiego wykraczają poza oświatę. 18 marca 2002 r. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji wydał „Rozporządzenie w sprawie wypadków, w których nazwom i tekstom w języku polskim mogą towarzyszyć wersje w przekładzie na język obcy” (załącznik 2). Dopuszcza ono w bardzo ograniczonym zakresie stosowanie m.in. nazw urzędów lub instytucji publicznych w przekładzie na język kaszubski. Uprawnienia wypływające z tego aktu prawnego są sporadycznie wykorzystywane, a tablice dwujęzyczne na urzędach spotyka się w nielicznych przypadkach. Wskazuje to na brak zainteresowania ze strony władz samorządowych stosowaniem w tym zakresie języka kaszubskiego.

Napisy w języku kaszubskim spotyka się natomiast na tablicach określających nazwy ulic i placów. Należy zaznaczyć, że sytuacja taka jest w oparciu o aktualny stan prawny niedopuszczalna. Brakuje podstaw prawnych do stosowania języka grup etnicznych w nazewnictwie ulic. Wydaje się to jednak nie przeszkadzać gminom na Kaszubach i coraz częściej możemy natrafić na nazwy ulic w języku kaszubskim.


4. Zakończenie

W przygotowywanych aktach prawnych przewiduje się rozszerzenie możliwości stosowania języka kaszubskiego w życiu publicznym. Dopuszczalne będzie, po spełnieniu określonych warunków, stosowanie dwujęzycznego nazewnictwa miejscowości. Wiele nowych rozwiązań może przynieść ratyfikacja „Europejskiej karty języków regionalnych lub mniejszościowych”. Z nadzieją można również myśleć o szansach języka kaszubskiego wiążących się z wstąpieniem naszego kraju do Unii Europejskiej. Najwięcej jednak zależy od samych Kaszubów, od ich woli zachowania i rozwoju języka ojczystego. Nawet najlepsze rozwiązania prawne, nawet najtrwalsze gwarancje międzynarodowe nie zapewnią przetrwania języka kaszubskiego, jeśli nie będą tym zainteresowani Kaszubi. Współcześnie możemy zastanowić się, w jakim stopniu społeczność ta korzysta z przysługujących jej praw językowych ?

Kaszubi na tle innych grup mniejszościowych Europy Środkowej w ostatnich czternastu latach dokonali największego postępu w rozwoju swoich praw językowych. Doskonale wykorzystali sprzyjające warunki zewnętrzne i za sprawą dobrej samoorganizacji osiągnęli w tej materii ponadprzeciętne wyniki. Te niezwykłe procesy dokonały się na naszych oczach. Jednak mimo tych sukcesów aktualne pozostaje pytanie: czy uda się zachować język kaszubski ?


Załącznik 1
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 3 grudnia 2002 r.
w sprawie warunków i sposobu wykonywania przez szkoły i placówki publiczne zadań umożliwiających podtrzymywanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej, językowej i religijnej uczniów należących do mniejszości narodowych i grup etnicznych


Na podstawie art. 13 ust. 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 i Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 i Nr 141, poz. 943, z 1998 r. Nr 117, poz. 759 i Nr 162, poz. 1126, z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 19, poz. 239, Nr 48, poz. 550, Nr 104, poz. 1104, Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1320, z 2001 r. Nr 111, poz. 1194 i Nr 144, poz. 1615 oraz z 2002 r. Nr 41, poz. 362, Nr 113, poz. 984, Nr 141, poz. 1185 i Nr 200, poz. 1683) zarządza się, co następuje:

§ 1

Szkoły i placówki publiczne umożliwiają uczniom należącym do mniejszości narodowych i grup etnicznych podtrzymywanie i rozwijanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej, językowej i religijnej oraz własnej historii i kultury poprzez:
1) naukę języka mniejszości narodowej lub grupy etnicznej;
2) naukę historii, geografii i kultury kraju pochodzenia mniejszości narodowej;
3) prowadzenie zajęć artystycznych lub innych dodatkowych zajęć.

§ 2

1. Naukę języka mniejszości narodowej lub grupy etnicznej oraz nauczanie historii, geografii i kultury kraju pochodzenia mniejszości organizuje dyrektor szkoły na pisemny wniosek, składany - na zasadzie dobrowolności - przez rodziców lub prawnych opiekunów dziecka, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Uczniowie, którzy ukończyli 16 lat, mogą sami składać wniosek o kontynuowanie zajęć, o których mowa w ust. 1.
3. Wnioski, o których mowa w ust. 1 i 2, składa się dyrektorowi szkoły w okresie przygotowania organizacji roku szkolnego lub przy zgłoszeniu ucznia do szkoły - są one ważne do czasu ukończenia szkoły.

§ 3

Nauczanie języka mniejszości narodowej lub grupy etnicznej może być organizowane:
1) w szkołach lub oddziałach z językiem nauczania mniejszości narodowej lub grupy etnicznej, w których zajęcia są prowadzone w tym języku, z wyjątkiem nauczania przedmiotów: język polski, geografia oraz historia, a w szkole podstawowej - język polski, historia i społeczeństwo oraz w kształceniu zintegrowanym-treści nauczania języka polskiego;
2) w szkołach lub oddziałach dwujęzycznych, w których zajęcia z każdego przedmiotu są prowadzone w dwóch językach, z których jednym jest język polski, a drugim język mniejszości narodowej lub grupy etnicznej;
3) w szkołach lub oddziałach z dodatkową nauką języka mniejszości narodowej lub grupy etnicznej, w których zajęcia ze wszystkich przedmiotów prowadzone są w języku polskim, z wyjątkiem przedmiotu dodatkowego, jakim jest język mniejszości narodowej lub grupy etnicznej;
4) w międzyszkolnych zespołach nauczania języka mniejszości narodowej lub grupy etnicznej.

§ 4

W oddziałach z językiem nauczania mniejszości narodowej lub grupy etnicznej dla dzieci sześcioletnich wprowadza się język polski w wymiarze 4 godzin tygodniowo.

§ 5

Oddziały, o których mowa w § 3 pkt 1-3, są organizowane wówczas, gdy na naukę języka mniejszości narodowej lub grupy etnicznej na poziomie danej klasy zgłosi się co najmniej 7 uczniów w szkole podstawowej i gimnazjum i 14 uczniów w szkole ponadgimnazjalnej.

§ 6

W przypadku gdy liczba zgłoszonych uczniów jest mniejsza niż ustalona w § 5, nauczanie języka (w języku) mniejszości narodowej lub grupy etnicznej organizuje się w grupach międzyoddziałowych lub międzyklasowych, przy czym:
1) grupa międzyoddziałowa - utworzona z uczniów różnych oddziałów tej samej klasy - nie może liczyć mniej niż 7 uczniów w szkołach podstawowych i gimnazjach i mniej niż 14 uczniów w szkołach ponadgimnazjalnych;
2) grupa międzyklasowa - utworzona z uczniów różnych klas - pracuje na zasadach stosowanych w klasach łączonych i nie może liczyć mniej niż 3 i więcej niż 14 uczniów.

§ 7

1. Jeśli w szkole nie ma możliwości zorganizowania nauczania języka mniejszości narodowej lub grupy etnicznej z powodu zbyt małej liczby zgłoszonych uczniów lub z braku nauczyciela, dyrektor szkoły przekazuje listę uczniów zgłoszonych na naukę tego języka organowi prowadzącemu szkołę publiczną, który uwzględniając możliwości komunikacyjne, organizuje międzyszkolne zespoły nauczania.
2. Liczba uczniów w zespole międzyszkolnym nie może być mniejsza niż 3 i większa niż 20.
3. Wymiar godzin przeznaczonych na naukę języka mniejszości narodowej lub grupy etnicznej na zajęciach, o których mowa w ust. 1, wynosi 3 godziny tygodniowo.

§ 8

Nauczanie języka, historii i geografii kraju pochodzenia mniejszości lub języka grupy etnicznej odbywa się na podstawie programów nauczania oraz podręczników szkolnych dopuszczonych do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, na podstawie odrębnych przepisów.

§ 9

W szkołach i placówkach publicznych można, w miarę posiadanych środków finansowych, organizować zajęcia artystyczne i inne zajęcia, umożliwiające podtrzymywanie tradycji i kultury mniejszości narodowych lub grup etnicznych.

§ 10

W wykonywaniu zadań, o których mowa w § 1, organy prowadzące szkoły i placówki oraz dyrektorzy szkół i placówek współdziałają z organizacjami mniejszości narodowych lub grup etnicznych.

§ 11

Podtrzymywanie poczucia tożsamości religijnej uczniów regulują przepisy o warunkach i sposobie organizowania nauki religii w publicznych szkołach i przedszkolach.

§ 12

Dla uczniów pochodzenia romskiego szkoły mogą - w razie takiej potrzeby-organizować dodatkowe zajęcia, w tym o charakterze wyrównawczym, pomocne w podtrzymywaniu ich tożsamości etnicznej.

§ 13

Sposób organizacji nauki języka i kultury kraju pochodzenia dla uczniów niebędących obywatelami polskimi określają odrębne przepisy.

§ 14

Do organizacji nauki języka mniejszości narodowej lub grupy etnicznej w dotychczasowej szkole ponadpodstawowej stosuje się przepisy dotyczące szkół ponadgimnazjalnych.

§ 15

Traci moc rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 marca 1992 r. w sprawie organizacji kształcenia umożliwiającego podtrzymywanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej i językowej uczniów należących do mniejszości narodowych (Dz. U. Nr 34, poz. 150).

§ 16

Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2003 r.


Załącznik 2
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 marca 2002 r. w sprawie wypadków, w których nazwom i tekstom w języku polskim mogą towarzyszyć wersje w przekładzie na język obcy

(Dz. U. z dnia 12 kwietnia 2002 r.)
Na podstawie art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz. U. Nr 90, poz. 999 i z 2000 r. Nr 29, poz. 358) zarządza się, co następuje:

§ 1

Rozporządzenie określa wypadki i granice, w których nazwom i tekstom w urzędach i instytucjach użyteczności publicznej, a także przeznaczonym do odbioru publicznego oraz w środkach transportu publicznego, sporządzonym w języku polskim, mogą towarzyszyć wersje w przekładzie na język obcy.

§ 2

1. Nazwom i tekstom w języku polskim znajdującym się:
1) w miejscowościach, w których występują zwarte środowiska mniejszości narodowych lub grup etnicznych,
2) w strefie nadgranicznej,
3) w miastach, w których znajdują się przedstawicielstwa obcych państw, siedziby organizacji międzynarodowych bądź firm zagranicznych,
4) przy międzynarodowych drogach tranzytowych,
5) w miejscowościach wypoczynkowych i uzdrowiskowych oraz miejscowościach cechujących się uznanymi walorami rekreacyjnymi lub krajobrazowymi
- mogą towarzyszyć wersje w przekładzie na język obcy.

2. Dokonywanie przekładu dotyczy nazw i tekstów:
1) umieszczonych:
a) na tablicy urzędu lub instytucji użyteczności publicznej,
b) w innym eksponowanym miejscu przeznaczonym do informowania,
c) w środkach transportu publicznego,
2) przeznaczonych do odbioru publicznego.

3. Przekład umieszcza się pod tekstem sporządzonym w języku polskim lub w formie załącznika do tego tekstu.

4. Językiem obcym, o którym mowa w ust. 1, powinien być w szczególności język mniejszości narodowych lub grup etnicznych zamieszkujących dany obszar terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a na obszarze położonym w sąsiedztwie granicy państwowej - język urzędowy sąsiadującego państwa.

5. Przekładu nazw i tekstów można dokonywać na więcej niż jeden język obcy.

§ 3

1. Przekład, o którym mowa w § 2, obejmuje:
1) nazwę urzędu lub instytucji użyteczności publicznej,
2) zasady wstępu do urzędu lub instytucji użyteczności publicznej,
3) informację pozwalającą osobie zainteresowanej na skierowanie sprawy do właściwej komórki organizacyjnej urzędu lub instytucji użyteczności publicznej,
4) inne informacje ułatwiające korzystanie z działalności podmiotów, o których mowa w pkt 1.

2. W środkach transportu publicznego przekład obejmuje:
1) najważniejsze postanowienia regulaminu przejazdu,
2) sposób posługiwania się urządzeniami znajdującymi się w środkach przejazdu,
3) inne informacje ułatwiające korzystanie ze środków transportu publicznego.

§ 4

Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Komentarze wyrażają poglądy ich autorów. Administrator serwisu nie odpowiada za treści w nich zawarte.
Wyróżnienia
Medal Stolema 2005   Open Directory Cool Site   Skra Ormuzdowa 2002